Σκέψεις για την Ψήφο

γράφει ο Απόστολος Ζιώγας, βιολόγος

Η ψηφοφορία συχνά σου φαίνεται πως είναι κάτι άβολο, χρονοβόρο, ακόμα και άσκοπο. Άλλωστε, χρειάζεται χρόνος για να μάθεις τις απόψεις όλων των υποψηφίων. Επίσης, την ημέρα των εκλογών, μπορεί να χρειαστεί να σταθείς σε μεγάλες ουρές, γνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι οι πιθανότητες που έχει η μεμονωμένη ψήφος σου να κάνει τη διαφορά μεταξύ των χιλιάδων ή εκατομμυρίων ψηφοφόρων, είναι σχεδόν μηδενικές. Ίσως μάλιστα η πιθανότητα να είσαι εσύ η αποφασιστική ψήφος στις εκλογές είναι πολύ μικρότερη από την πιθανότητα να σε χτυπήσει αυτοκίνητο στο δρόμο προς την κάλπη. Εάν το δεις μόνο με αυτούς τους όρους, η ψήφος φαίνεται να είναι κάτι παράλογο!

Κάποιοι πάντως πολιτικοί επιστήμονες βλέπουν την ψηφοφορία ως μια μορφή αλτρουισμού ή ως μια συνήθη συμπεριφορά που υποδηλώνεται από ταμπέλες και πολιτικές διαφημίσεις. Άλλοι λένε ότι η ψηφοφορία μπορεί να είναι μια μορφή εγωκεντρισμού, σημειώνοντας ότι ορισμένοι φαίνεται να πιστεύουν ότι ψηφίζουν άτομα παρόμοια με αυτούς : ένας ψυχολογικός μηχανισμός που ονομάζεται “ψευδαίσθηση του ψηφοφόρου”. Πάρα πολλοί είναι εκείνοι που σκέφτονται την ψηφοφορία ως έκφραση της αυτοαντίληψης, καθιστώντας την πράξη της ψήφου να είναι μια έκφραση αυτού που οι ίδιοι είναι.

Πρόσφατες μελέτες ωστόσο δείχνουν ότι οι άνθρωποι που έχουν πολύ ορθολογικά συμφέροντα μάλλον δεν μπαίνουν στον κόπο να ψηφίσουν. Μερικοί άνθρωποι φυσικά ψηφίζουν επειδή πιστεύουν ότι η ψήφος τους θα κάνει τη διαφορά, έχουν την πεποίθηση πως οι μεμονωμένες ψήφοι τους μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα προβλέποντας τι μπορεί να συμβεί αν δεν ψηφίσουν.

Αναμφίβολα, οι συνήθεις ψηφοφόροι είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν ζήσει στην ίδια διεύθυνση κατά τη διάρκεια πολλών εκλογών και να διαθέτουν ένα «σταθερό πλαίσιο» για την ψηφοφορία. Οι λιγότερο συνηθισμένοι ψηφοφόροι μπορεί να ψηφίζουν λόγω κοινωνικής πίεσης, κάτι που συνιστά σημαντικό παράγοντα στην απόφαση πολλών ανθρώπων να ψηφίσουν.

Από την άλλη, αν οι άνθρωποι πεισθούν ότι οι εκλογές δεν είναι δίκαιες και ότι η συμμετοχή τους δεν έχει σημασία, η διακυβέρνηση των πολλών μπορεί να δώσει τη θέση της στην τυραννία των λίγων: είναι κρίμα, διότι άνθρωποι από τόσα διαφορετικά κοινωνικά επίπεδα μπορούν και συμμετέχουν˙ αυτό το δικαίωμα εξαλείφεται όταν σημαντικές ομάδες, σε σημαντικό αριθμό, δεν συμμετέχουν όπως θα μπορούσαν. Σε κάθε περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος να πάρει σάρκα και οστά αυτό που έγραψε κάποτε ο Μπουκόφσκι, ότι δηλαδή, η διαφορά μεταξύ δημοκρατίας και δικτατορίας είναι ότι στη δημοκρατία ψηφίζεις πρώτα και μετά παίρνεις διαταγές, ενώ στη δικτατορία δεν χρειάζεται να χάσεις τον καιρό σου ψηφίζοντας!

πηγή: fractalart.gr