Προϋπόθεση τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία

γράφει στο peripteron.eu o Αντιστράτηγος (ε.α) Δημήτριος Μπονώρας, Επίτιμος Υπαρχηγός ΓΕΣ, Πρώην Γενικός Επιθεωρητής Στρατού, Μεταπτυχιακό στις «Ευρωπαϊκές και Διεθνείς Σπουδές» του ΕΚΠΑ

Βρισκόμαστε στην 21η ημέρα πολέμου στην Ουκρανία. Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν φτάσει στα προάστια του Κίεβου, έχουν περικυκλώσει το Χάρκοβο και την Μαριούπολη και ελέγχουν πλήρως την Χερσώνα.

Η Ρωσία, από την έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων, έθεσε ως πολιτικό σκοπό του πολέμου τέσσερις στόχους:

• Την ουδετεροποίηση της Ουκρανίας
• Την αποστρατικοποίηση και αποναζιστικοποίηση
• Την αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία
• Την αναγνώριση της αυτονομίας των ρωσόφωνων περιοχών του Donbas

Οι όροι αυτοί αποτελούν τη βάση της διαπραγμάτευσης που βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας. Το γεγονός ότι ο πόλεμος συνεχίζεται για 21 ημέρες δείχνει τη δυσκολία που έχουν οι Ουκρανοί να τους κάνουν αποδεκτούς. Μεγάλο ρόλο στο αδιέξοδο αυτό παίζουν οι προσωπικότητες του Προέδρου της Ουκρανίας Ζελένσκι και του Προέδρου της Ρωσίας Πούτιν.

Ο Πούτιν κυβερνά τη Ρωσία για περισσότερα από 20 χρόνια. Πιστώνεται ότι ενώ παρέλαβε μια χώρα διχασμένη, με διαλυμένη οικονομία και χαμηλή διεθνή επιρροή, κατόρθωσε να δημιουργήσει μια χώρα με ισχυρή οικονομία, να επαναφέρει την ασφάλεια και να αποκαταστήσει τη διεθνή θέση της Ρωσίας. Όμως είναι ένας αυταρχικός ηγέτης που έχει καταπνίξει κάθε αντιπολιτευόμενη φωνή. Πιστεύει ότι η Ρωσία πρέπει να είναι μια χώρα με παγκόσμια δύναμη και αναγνωρισμένη σφαίρα επιρροής και αυτά θα πρέπει να είναι σεβαστά απ’ όλους. Με άλλα λόγια το προσωπικό του όραμα είναι να αναστήσει τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Ταυτόχρονα, θεωρεί ότι η Δύση εκμεταλλεύτηκε την αδυναμία της Ρωσίας μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ για να επεκταθεί προς τα ανατολικά και από τότε συνεχίζει να υπονομεύει και να προσβάλλει τη Ρωσία.

Φυσική απόρροια των προαναφερθέντων είναι ότι κάθε υποχώρηση στην Ουκρανία μεταφράζεται ως αδυναμία για το ηγετικό προφίλ του Πούτιν και ήττα για την Ρωσία κάτι που δεν συνάδει με το αφήγημα της παγκόσμιας ισχυρής δύναμης και του αποτελεσματικού ηγέτη για τον Πούτιν. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να περιμένουμε κάποια υποχώρηση από την ρωσική πλευρά εκτός και εάν η Ουκρανία σταματήσει να πολεμά αναγνωρίζοντας τη νίκη της Ρωσίας.

Από την άλλη πλευρά ο πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι που πρόσφατα έχει εκλεγεί δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως επαγγελματίας πολιτικός. Το επάγγελμά του είναι ηθοποιός. Μέσα από τις παραστάσεις του, που καυτηρίαζε την κακή διακυβέρνηση και την πολιτική ηγεσία, κατόρθωσε να πείσει τους Ουκρανούς και του έδωσαν την εξουσία. Με την έναρξη του πολέμου είχε εκτιμηθεί, κυρίως από τους Ρώσους, ως αδύναμος ηγέτης που θα εγκατέλειπε τη χώρα και θα κατέρρεε η κυβέρνηση.

Όμως ο Ζελένσκι μέσα από τη συνεχή παρουσία του στα ΜΜΕ κατόρθωσε να ενθαρρύνει τους Ουκρανούς πολίτες για αντίσταση. Έγινε το αναμφισβήτητο πρόσωπο της ουκρανικής άμυνας. Ταυτόχρονα βλέπει ότι από τη θεατρική σκηνή της Ουκρανίας έχει βρεθεί να είναι στο επίκεντρο της παγκόσμιας σκηνής. Μιλά στο αμερικάνικο κογκρέσο και στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και καταχειροκροτείται. Έφτασε σε σημείο, δημοσιογράφος διεθνούς μέσου να τον αποκαλεί «Τσόρτσιλ της Ουκρανίας». Αυτά έχουν δημιουργήσει μια κατάσταση που είναι δύσκολο για τον Ζελένσκι να δεχτεί τους όρους των Ρώσων γιατί έτσι θα καταρρεύσει ο μύθος που έχει χτιστεί γύρω από το πρόσωπό του. Θέλει να μείνει στην ιστορία ως η πηγή έμπνευσης του Ουκρανικού λαού και ως ο ήρωας του πολέμου και όχι αυτός που συμφώνησε στην παράδοση της Ουκρανίας.

Έχοντας υπόψη την άποψη του L. Hart ότι «η υψηλή στρατηγική βλέπει πέρα από τον πόλεμο στην ειρήνη που θα επακολουθήσει» φαίνεται ότι η αποκλιμάκωση της κατάστασης απαιτεί από τους δύο ηγέτες να κάνουν ένα βήμα πίσω από τις απαιτήσεις τους και από τις προσωπικές τους ιδεοληψίες για τον τερματισμό του πολέμου. Με την κίνηση αυτή θα μπορέσουν να δημιουργήσουν τις συνθήκες που απαιτεί η επίτευξη μιας βιώσιμής ειρήνης.

Η Ρωσία και η Ουκρανία ως γειτονικές χώρες θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους ότι η κατάσταση που θα προκύψει μετά το τέλος του πολέμου πρέπει να βοηθά και να ενισχύει τη συνεργασία των δύο κρατών και φυσικά τη συμφιλίωση των λαών τους.