Η ευκαιρία των 30,5 δισ. του Ελλάδα 2.0

Η έγκριση του ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης των 30,5 δισ. ευρώ από το Συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ της 13ης ΙουλίουEconomic and Financial Affairs Council, 13 July 2021 | European Council σηματοδοτεί την επίσημη έναρξη μίας σειράς επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων. Στόχο έχουν να στηρίξουν την οικονομία από τις συνέπειες της πανδημίας. Το Eλληνικό Σχέδιο λαμβάνει εύσημα από τους θεσμούς για την ποιότητά του και την καλή προετοιμασία που έχει γίνει.

Έχουν γίνει όμως και σαφείς προειδοποιήσεις για τις πολλές δυσκολίες που θα έχει η υλοποίησή του, αλλά και για την ανάγκη τα χρήματα να πιάσουν τόπο. Και τούτο αφού το πλήγμα της πανδημίας είναι ήδη πολύ μεγάλο, ο εφιάλτης δεν έχει τελειώσει και η διαδικασία ανάκαμψης δεν θα είναι απλή υπόθεση.

Το κρίσιμο σταυροδρόμι, η μετάλλαξη Δέλτα και οι αντοχές των κρατικών ταμείων

Το κόστος της πανδημίας προφανώς πρώτα απ όλα αποτιμάται σε ανθρώπινες ζωές. Αλλά υπάρχει και η –πολύ σημαντική– οικονομική διάσταση.

Η συζήτηση για το αν υπάρχει όριο αντοχής της –ευάλωτης από την πολυετή μνημονιακή κρίση–ελληνικής οικονομίας εντείνεται όσο αυξάνονται οι φόβοι για τις επιπτώσεις της μετάλλαξης Δέλτα. Και τα ερωτήματα που δημιουργούνται είναι πιο πολλά από τις απαντήσεις που σήμερα μπορούν να δοθούν.

• Είναι αναστρέψιμο το κόστος της πανδημίας σε όρους εισοδήματος, θέσεων απασχόλησης ή επιβάρυνσης των κρατικών ταμείων;
• Πόσος χρόνος θα πρέπει να περάσει έως ότου καλυφθεί; Θα αφήσει μόνιμες ουλές;
• Έχουν δίκιο όσοι λένε ότι η πανδημία μπορεί να οδηγήσει σε νέου τύπου «μνημόνια» με την έννοια των πολιτικών λιτότητας;
• Τα λεφτά που έδωσαν ή θα δώσουν οι Βρυξέλλες επαρκούν τελικά ή όχι για να καλύψουν το κόστος αυτό;

Ο απολογισμός είναι σε ένα μεγάλο βαθμό εμφανής όσον αφορά στο τι έχει συμβεί έως τώρα σε υγειονομικό και σε οικονομικό επίπεδο. Αναφορικά όμως με το τι θα γίνει στο μέλλον, η απάντηση εξαρτάται από τις εξελίξεις σε πάρα πολλά επίπεδα: στο υγειονομικό, το τουριστικό, το διεθνές πολιτικό επίπεδο, αλλά και το πόσο καλά θα αντιδράσει ο ελληνικός ιδιωτικός τομέας και η κρατική μηχανή.

Οι ασάφειες είναι πολλές:

• Δεν έχει κριθεί η μάχη για το αν το τείχος ανοσίας θα καταστεί εφικτό εγκαίρως, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς.
• Κατά συνέπεια δεν είναι ακόμη σαφές αν ο εμβολιασμός, ακόμη και αν πετύχει, θα εμποδίσει ένα νέο κύμα περιορισμών. Το οποίο με τη σειρά του θα επιμηκύνει την οικονομική κρίση και την ανάγκη για νέα μέτρα στήριξης.
• Δεν είναι ορατό λοιπόν και το πώς θα διαμορφωθούν οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί και κατά συνέπεια σε ποιο βαθμό και πότε θα ανακάμψει η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας, δηλαδή ο τουρισμός. Αλλά και πώς θα αντιδράσει η κατανάλωση, το επενδυτικό κλίμα και γενικότερα πότε θα ανακάμψει στα προ πανδημίας επίπεδα η παγκόσμια και η ελληνική οικονομία.
• Ένας ακόμη παράγοντας είναι οι εκλογές στη Γερμανία (και ενδεχομένως στη Γαλλία) καθώς καθυστερούν τη μεγάλη συζήτηση για αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων ανά την ΕΕ, δηλαδή την αλλαγή της υποχρέωσης που έχει σήμερα η Ελλάδα (ακόμη και αν φύγει από την Ενισχυμένη Εποπτεία το 2022) να επιτυγχάνει για δεκαετίες πρωτογενή πλεονάσματα πολύ υψηλότερα από το 2% του ΑΕΠ. Και τούτο λόγω του υψηλού της χρέους και των κανόνων περιορισμού του που ισχύουν ανά την ΕΕ για όλα τα κράτη-μέλη (μείωση χρέους κατά 1/20ο στο κομμάτι που ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ). Άρα, δεν ξέρουμε τι περιθώριο για μέτρα στήριξης, για επενδύσεις και για φοροελαφρύνσεις θα έχει η Ελλάδα χωρίς να θέτει σε κίνδυνο το δημοσιονομικό της καθεστώς. Ή, αν το θέσουμε αλλιώς, δεν ξέρουμε αν έχουμε αποφύγει οριστικά τα μέτρα λιτότητας.
• Ειδικά στην Ελλάδα, με βάση όσα είναι εντός του ελέγχου της κυβέρνησης, έχει αρχίσει μία διπλή προσπάθεια. Αφενός η επιτυχής διαδικασία «αποσωλήνωσης» του επιχειρηματικού κόσμου από τα μέτρα στήριξης (με την έννοια πως ναι μεν δεν υπάρχουν άλλα κονδύλια για να συνεχιστούν τα μέτρα στήριξης των προηγούμενων μηνών, αλλά πρέπει να υπάρχει κάποια στήριξη για να αποφευχθούν μαζικά λουκέτα και απολύσεις). Αφετέρου η ορθή διαχείριση των πρωτόγνωρων σε αξία χρημάτων που έρχονται από τις Βρυξέλλες μέσα από το Ελλάδα 2.0 αλλά και τα υπόλοιπα εργαλεία της ΕΕ (ουσιαστικά θα πρέπει από το 2022 η Ελλάδα να καταφέρει να διπλασιάσει επιτυχώς και αποτελεσματικά την αξία των δημόσιων έργων που θα υλοποιεί).

Ας δούμε όμως τα δεδομένα ένα προς ένα. Πόσα λεφτά έχουν διατεθεί από το κράτος για μέτρα στήριξης, τι έχει η Ελλάδα λαμβάνειν από την ΕΕ και ποια είναι τα σενάρια για το μέλλον.

Ο οικονομικός απολογισμός – μέτρα στήριξης

Η ελληνική κυβέρνηση λόγω της πανδημίας και των τριών lockdown που προηγήθηκαν, έλαβε μία σειρά από μέτρα στήριξης, τα οποία σταδιακά πλέον φθίνουν καθώς τα δημοσιονομικά περιθώρια στενεύουν.

Η κυβέρνηση εύχεται η άρση των περιορισμών να μην αναστραφεί. Ηχηρές και συνεχείς είναι οι δηλώσεις αξιωματούχων πως ένα τέταρτο lockdown θα είναι καταστροφικό και πως η μόνη διέξοδος είναι η ανοσία του πληθυσμού μέσω εμβολιασμών. Εκτός και αν οι μεταλλάξεις δεν καλύπτονται από τα εμβόλια.

Τα μέτρα στήριξης που έχουν ληφθεί φτάνουν σε αξία τα €41 δισ. Εξ αυτών τα €4,5 δισ. αναμένεται να ενεργοποιηθούν το δεύτερο εξάμηνο, και ακόμη €2,1 δισ. το 2022.

Δεν θα επιβαρύνουν όλα αυτά τα μέτρα το έλλειμμα και το χρέος. Προς το παρόν δεδομένο είναι πως δημοσιονομικό αποτύπωμα έχουν μέτρα αξίας €28,3 δισ. Και τούτο γιατί είναι λεφτά που δόθηκαν ως επιδοτήσεις και επιδόματα. Αν μάλιστα αφαιρεθεί το ποσό που καλύφθηκε από τις Βρυξέλλες μέσα από κονδύλια του ΕΣΠΑ (που αντί για επενδύσεις έγιναν μέτρα στήριξης με απώλεια βεβαίως σε άλλα πεδία), το πραγματικό κόστος της πανδημίας στα «ταμεία» του κράτους περιορίζεται στα 23,2 δισ. ευρώ.

Βεβαίως, υπάρχει και ένα άλλο «κομμάτι» με έμμεσο δημοσιονομικό κόστος που ενδεχομένως να επηρεάσει τα κρατικά ταμεία στο μέλλον. Είναι οι αναβολές πληρωμών φόρων και εισφορών, αλλά και τα δάνεια τα οποία περιμένει το κράτος ότι θα επιστρέψουν οι επιχειρηματίες. Έχουν επιπλέον αξία 6,85 δισ. ευρώ και καλύπτονται μόνο κατά €2,76 δισ. από ανάλογα προγράμματα της ΕΕ.

Άρα, σε ένα αρνητικό σενάριο, προς το παρόν η πανδημία έχει επιβαρύνει το ελληνικό κράτος με €27,25 δισ. από την πλευρά των μέτρων στήριξης (αν στα €23,2 δισ. των επιδοτήσεων προσθέσουμε και τα δάνεια ή τις αναστολές που μπορεί να μην επιστραφούν).

Η επίπτωση της πανδημίας στο χρέος – το πλήγμα από τα μέτρα στήριξης και την ύφεση

Τα λεφτά για μέτρα στήριξης προκάλεσαν διόγκωση των κρατικών δαπανών και έτσι τροφοδότησαν τα ελλείμματα και αύξησαν το χρέος. Τα ελλείμματα και το χρέος βεβαίως αυξήθηκαν πιο πολύ, για δύο ακόμη λόγους:

1) Μειώθηκαν τα φορολογικά έσοδα και οι εισπράξεις από ασφαλιστικές εισφορές και άλλες πηγές λόγω της οικονομικής κρίσης.
2) Μειώθηκε το ΑΕΠ. Αφού λοιπόν ο δείκτης χρέους μετράται ως αναλογία του ΑΕΠ (είναι δηλαδή ο παρονομαστής του δείκτη) η εικόνα της χώρας επιβαρύνεται. Με άλλα λόγια, όταν έχουμε ύφεση το χρέος φαίνεται αυξημένο και όταν έχουμε ανάπτυξη μειώνεται μόνο από αυτόν τον παράγοντα, την πορεία του ΑΕΠ.

Να σημειωθεί ότι το πρώτο πακέτο παρεμβάσεων από την Ευρώπη (όπως π.χ. το πρόγραμμα SURE για την στήριξη της απασχόλησης) δεν ήταν επιδοτήσεις, αλλά δάνεια που επίσης επιβάρυναν το χρέος.

Πόσα είναι τα χρήματα που θα πάρουμε από τις Βρυξέλλες

Πάντα λαμβάναμε χρήματα από την ΕΕ, μέσω του ΕΣΠΑ, της ΚΑΠ και άλλων μικρότερων διόδων. Τώρα προστίθεται και το ποσό που δικαιούμαστε λόγω της πανδημίας: το Ελλάδα 2.0NextGenerationEU: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνει το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας ύψους 30,5 δισ. ευρώ της Ελλάδας | Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυξάνεται έτσι το ποσό που μπορεί να λάβει η χώρα από την ΕΕ από τα €40 δισ. περίπου (που υπό κανονικές συνθήκες θα δικαιούνταν στην 7ετία), σε πάνω από €70 δισ.

Αφού όμως τα κονδύλια των €40 δισ. θα τα λάμβανε η Ελλάδα ανεξαρτήτως πανδημίας, αυτό που κάνει πλέον τη διαφορά είναι το νέο πακέτο των €30,5 δισ.

Η διαδικασία για το νέο αυτό εργαλείο πήρε χρόνο. Η Ευρώπη αποφάσισε πολιτικά πέρυσι τον Ιούλιο το νέο Ταμείο Ανάκαμψης των €750 δισ.24 ερωταπαντήσεις για το σχέδιο ανάκαμψης των €50 δισ. από την ΕΕ. Έναν χρόνο μετά, φτάσαμε πλέον στη φάση της πολιτικής έγκρισης του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης.

Το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης με το όνομα Ελλάδα 2.0Παρουσίαση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» μπορεί να λάβει έως €30,5 δισ. κονδυλίων της ΕΕ. Τα κονδύλια είναι δύο ειδών: επιδοτήσεις (€17,8 δισ. περίπου), αλλά και δάνεια (€12,7 δισ. περίπου).

Τα ποσά θα διανεμηθούν σε δόσεις και με πολύ αυστηρά κριτήρια και διαδικασίες εκταμίευσης, σε σαφώς ορισμένες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.

Οι μεν επιδοτήσεις δεν βαραίνουν το χρέος (αν βεβαίως τα έργα και οι μεταρρυθμίσεις γίνουν όπως πρέπει και έρθουν κανονικά οι δόσεις που δικαιούται η Ελλάδα από την ΕΕ κάθε έξι μήνες). Αντιθέτως τα δάνεια (θα έρχονται σε ετήσιες δόσεις) θα το επιβαρύνουν όπως κάθε δάνειο του ελληνικού δημοσίου.

Να κάνουμε και μία άλλη σημαντική διευκρίνιση: Τα λεφτά από το Ελλάδα 2.0 δεν αναπληρώνουν άμεσα τη δαπάνη του κράτους για μέτρα στήριξης. Πρέπει να διοχετευτούν με συγκεκριμένους όρους για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα επιταχύνουν με τη σειρά τους την ανάπτυξη (ΑΕΠ). Μόνο λοιπόν μέσα από αυτό το «δίαυλο» θα μπορούν να ενισχύσουν τα έσοδα στα κρατικά ταμεία, ώστε να δημιουργήσουν πλεονάσματα και να μειώσουν το χρέος.

Άρα, το στοίχημα είναι όχι μόνο να πάρει η Ελλάδα όλες τις δόσεις, αλλά και το αποτέλεσμα όλης αυτής της επενδυτικής και μεταρρυθμιστικής προσπάθειας να είναι πολύ μεγαλύτερο του ποσού των €30,5 δισ. Και τούτο ούτως ώστε για να καλυφθούν οι επιβαρύνσεις του χρέους από τα δάνεια, αλλά και οι επενδύσεις να δημιουργήσουν τέτοια υπεραξία που να καλύψουν τη ζημιά της πανδημίας.

Πώς μπορεί 1 στα 2 ευρώ επενδύσεων να επιστρέψει στα κρατικά ταμεία

Η ελληνική κυβέρνηση φιλοδοξεί με το πακέτο των €30,5 δισ. να προσελκύσει πολλά ιδιωτικά κεφάλαια ούτως ώστε το τελικό ύψος των επενδύσεων να φτάσει στα 59 δισεκατομμύρια ευρώ. Πράγματι και διεθνείς μελέτες υπολογίζουν πως το όφελος στο ΑΕΠ θα είναι μεγάλο, αλλά υπό προϋποθέσεις: το μεγαλύτερο όφελος εκτιμάται πως δεν θα έρθει τόσο από τις επενδύσεις (που πρέπει να γίνουν πλήρως γιατί αλλιώς τα λεφτά μπορεί να μην έρθουν και να επιβαρυνθούν τα κρατικά ταμεία για να πληρώσουν τα έργα), αλλά από τις μεταρρυθμίσεις με τις οποίες αυτές συνδέονται. Επίσης το όφελος δεν θα φανεί όλο άμεσα αλλά κυρίως σε βάθος χρόνου.

Αν το πετύχει αυτό, σε βάθος χρόνου οι οικονομολόγοι λένε ότι το ήμισυ του ποσού (δηλαδή €30 δισ. στα €59 δισ. των επενδύσεων) μπορεί να επιστρέψει –μέσω της αγοράς– στα κρατικά ταμεία. Δηλαδή να επιστρέψει μέσω της ανάπτυξης και της ανόδου των φορολογικών και ασφαλιστικών εσόδων που (υγιώς και χωρίς μέτρα λιτότητας) θα δημιουργεί η άνοδος των εισοδημάτων, των κερδών, αλλά και των προσλήψεων, των αυξήσεων μισθών και του τζίρου στην αγορά.

Πρόκειται για ένα σενάριο απόλυτης επιτυχίας του Σχεδίου Ανάκαμψης, σε συνδυασμό βεβαίως με μία ομαλή επαναφορά της υγειονομικής κατάστασης στα προ πανδημίας επίπεδα. Χωρίς δηλαδή μόνιμες «ουλές» στην κοινωνία, στα εισοδήματα, τις ταξιδιωτικές συνήθεις κ.λπ.

Η ασάφεια για τους «κανόνες» μετά το 2022, η ρήτρα διαφυγής και το χρέος

Η εν λόγω επιτυχία του Ελλάδα 2.0 είναι κρίσιμη λόγω της ασάφειας που υπάρχει ανά την ΕΕ στο θέμα των δημοσιονομικών κανόνων. Ο ουσιαστικός πολιτικός διάλογος δεν έχει ξεκινήσει και μπορεί να γίνει ακόμη πιο κρίσιμος αν η υγειονομική κρίση επιδεινωθεί.

Αυτό που σήμερα ισχύει είναι η ρήτρα διαφυγής. Δηλαδή το δικαίωμα λήψης μέτρων που συνδέονται με την πανδημία ελεύθερα αν είναι προσωρινού χαρακτήρα. Έχει αποφασιστεί να ισχύει και τον επόμενο χρόνο, αλλά με «αστερίσκους» για κράτη όπως η Ελλάδα που έχουν υψηλό χρέος (άνω του 200% του ΑΕΠ σήμερα), αφού ορίζεται πως οι εν λόγω χώρες θα πρέπει να προσέχουν ώστε να μην ξεφύγουν σε δαπάνες και καταστήσουν έτσι το χρέος μη βιώσιμο.

Στην Ελλάδα το πρωτογενές έλλειμμα πέρυσι και φέτος εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 7% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση στον Μεσοπρόθεσμο Προϋπολογισμό που ψήφισε η ΒουλήΜεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025 παρά την πανδημία στοχεύει σε μηδενισμό αυτό του ελλείμματος το 2022 και στη δημιουργία ισχυρών πλεονασμάτων από το 2023 και μετά.

Το πρόβλημα που οδηγεί σε αυτή την συντηρητική (δημοσιονομικά) στάση είναι το χρέος και η ανάγκη να μειωθεί. Παρακολουθούν την πορεία του όχι μόνο οι θεσμοί αλλά και οι αγορές. Για να ορίζεται βιώσιμο και έτσι να δανείζουν οι αγορές τη χώρα (και οι οίκοι να την αναβαθμίζουν πιστοληπτικά ώστε το κόστος δανεισμού να μειώνεται) πρέπει να εκπληρώνει τους κανόνες.

Αν λοιπόν ο κανόνας για τη μείωση του χρέους και τη βιωσιμότητά του δεν αλλάξει ή έστω δεν ελαστικοποιηθεί (με κάποια εξαίρεση για τα χρέη της πανδημίας ή για δαπάνες επενδύσεων ή για τη στήριξη κλάδων όπως ο τουρισμός), τότε η «θηλιά» που θα παραμένει στα δημοσιονομικά της Ελλάδας θα είναι μεγάλη.

Κατά συνέπεια, προς το παρόν η μόνη άλλη ασπίδα που υπάρχει είναι η ισχυρή ανάπτυξη (μέσω επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων). Δηλαδή η τροφοδότηση των ταμείων με έσοδα για να μην χρειάζεται να λάβει εισπρακτικά μέτρα αλλά και να μπορεί να μειώνει φόρους και εισφορές.

Η ανάπτυξη βοηθά κι αλλιώς στην απομείωση του χρέους. Γιατί το ΑΕΠ είναι ο «παρονομαστής» του χρέους. Άρα, αν το ΑΕΠ αυξηθεί, τότε το κλάσμα χρέους ως προς το ΑΕΠ μειώνεται και η κατάσταση καλυτερεύει.

Αυτός είναι λοιπόν ο στόχος των Σχεδίων Ανάκαμψης, ειδικά των κρατών που έχουν δημοσιονομικό πρόβλημα. Το μεγάλο στοίχημα είναι αν θα πετύχουν.

Το ελληνικό επενδυτικό και μεταρρυθμιστικό στοίχημα

Το μεγάλο ελληνικό «στοίχημα» των επόμενων μηνών είναι ο αναπτυξιακός και ο μεταρρυθμιστικός σχεδιασμός. Θα πρέπει να μπορέσει να λειτουργήσει όχι μόνο άμεσα αλλά και βιώσιμα μακροπρόθεσμα. Δηλαδή με επιτυχία και με υιοθέτηση των παρεμβάσεων από όλο το πολιτικό σκηνικό αφού ορίζεται από τους κανόνες της ΕΕ πως οι μεταρρυθμίσεις δεν πρέπει μόνο να πετύχουν αλλά και να μην αναστραφούν.

Η αγορά θα πρέπει να αντέξει την επαναφορά στην πραγματικότητα της σταδιακής αποσύνδεσής της από τα μέτρα στήριξης –η οποία ήδη λαμβάνει χώρα– χωρίς μεγάλες απώλειες. Χωρίς λουκέτα, χωρίς μεγάλη απώλεια θέσεων εργασίας.

Προς το παρόν τα σχήματα προστασίας της απασχόλησης (δηλαδή η υποχρέωση των επιχειρηματιών να διατηρούν τις θέσεις εργασίας για να λαμβάνουν ενίσχυση) έχει λειτουργήσει, τουλάχιστον στους «δείκτες». Το ποσοστό ανεργίας παραμένει στάσιμο, αλλά πίσω από αυτό οι στατιστικές δείχνουν πως τουλάχιστον 180.000 άτομα έχουν αποσυρθεί από το εργατικό δυναμικό (δηλώνουν ότι έπαψαν να αναζητούν εργασία και δεν εγγράφονται έτσι στις στατιστικές ως άνεργοι).

Επίσης, το ΓΕΜΗ προς το παρόν δεν καταγράφει μαζικά λουκέτα. Και διότι ο κάθε επιχειρηματίας που λαμβάνει αποζημίωση έχει λόγο να συνεχίσει να λειτουργεί.

Στις συζητήσεις που γίνονται εντός των θεσμών της ΕΕ εκφράζονται διαφορετικές απόψεις για το «μέλλον». Υπάρχει η θέση πως ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος λόγω των 3 μνημονίων που προηγήθηκαν έχει αποκτήσει ισχυρή ανθεκτικότητα. Δηλαδή οι επιχειρήσεις που έχουν επιβιώσει ακόμη και επί capital controls έχουν μάθει να ζουν χωρίς τραπεζική ρευστότητα και υπό δύσκολες συνθήκες.

Υπάρχει και η άποψη που εκφράζεται όχι μόνο διεθνώς αλλά και από εγχώριους φορείς όπως η ΓΣΕΒΕΕgsevee.gr πως ένα μέρος του επιχειρηματικού κόσμου βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση και μεταφέρει το μήνυμα πως ίσως να αναγκαστεί να κλείσει.

Γι αυτό και η επιτυχία του Ελλάδα 2.0 είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Υπάρχουν όμως και άλλες προκλήσεις.

Η αλήθεια είναι όμως ότι παράλληλα τρέχουν πέραν του νέου ΕΣΠΑ και της νέας ΚΑΠ και όλα τα υπόλοιπα «οχήματα» που προϋπήρχαν από την ΕΕ και από εθνικούς πόρους: ολοκληρώνεται το υφιστάμενο ΕΣΠΑ, επιχειρείται να αλλάξει από το 2022 ο Αναπτυξιακός Νόμος (που χρηματοδοτεί με κρατικό χρήμα μεγαλύτερες επιχειρήσεις και επενδύσεις), αναδιαμορφώνονται οι κανόνες των Στρατηγικών Επενδύσεων και επιχειρείται να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Όλα αυτά τα εργαλεία πρέπει επίσης να προσαρμοσθούν, αλλά και να καταφέρουν να τρέξουν παράλληλα.

Όσο για το απώτερο μέλλον, υπάρχει το γενικότερο ζήτημα απόδοσης των χρημάτων που μας δίνει όλα αυτά τα χρόνια η ΕΕ. Τα στοιχεία προς το παρόν δεν είναι «υπέρ» της Ελλάδος.

Ανεξάρτητα από το αν τα έργα γίνονται με ορθό τρόπο και έχουν απόδοση, υπάρχει μία διαχρονική υστέρηση. Επειδή δεν έχουμε ως χώρα «βαριά» βιομηχανία, οι επενδύσεις γίνονται με εξοπλισμό και πρώτες ύλες που αγοράζει η χώρα από το εξωτερικό.

Έτσι οι επιδοτήσεις και τα δάνεια «επιστρέφουν» εν μέρει στη Δυτική Ευρώπη ή όπου αλλού είναι οι προμηθευτές ως πληρωμές για τις εισαγωγές που γίνονται αυξάνοντας και το έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο της χώρας.

Γι αυτό και στην περίπτωση της Ελλάδας χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια για να υπάρξει «κέρδος» από τα κονδύλια που δίνει η ΕΕ. Ενδεχομένως όμως γι αυτό και τα κράτη της ΕΕ έχουν και τα ίδια τη διάθεση να εγκρίνουν τα εν λόγω κονδύλια που διατίθενται στην Ελλάδα.

Δήμητρα Καδδά

πηγή: insidestory.gr