H διείσδυση της Κίνας στην Μέση Ανατολή

Η Κίνα επεκτεινόταν οικονομικά, με ταχείς ρυθμούς, χωρίς αυτό να συνοδεύεται από πολιτική και στρατιωτική ισχύ. Το τελευταίο διάστημα, όμως, αξιοποιεί την οικονομική της υπεροχή, για την εδραίωση της πολιτικής της επιρροής, ιδιαίτερα στις περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. ΟΙ ΗΠΑ προσπαθούν να ανακόψουν την κινεζική επέλαση προβάλλοντας το θέμα των Ουιγούρων, κάτι που πολύ λίγο προβάλλεται από τα μέσα ενημέρωσης των μουσουλμανικών χωρών. Καμιά από τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής δεν υπέγραψε την κοινή ανακοίνωση καταδίκης της κινεζικής συμπεριφοράς, που συνέταξαν 22 χώρες-μέλη της επιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Αντίθετα χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν συνυπέγραψαν κοινή ανακοίνωση 37 κρατών, όπου υποστηριζόταν η κινεζική πολιτική.

Τελευταία, εντείνεται η αμυντική συνεργασία και η Κίνα μετατρέπεται σε πολλές από αυτές τις χώρες σε βασικό προμηθευτή εξοπλισμών. Το 2017, δημιουργήθηκε στο Τζιμπουτί η πρώτη κινεζική στρατιωτική βάση στο εξωτερικό, που εξυπηρετεί την παρουσία του κινεζικού στόλου στο δυτικό τμήμα του Ινδικού Ωκεανού και την Ανατολική Μεσόγειο. Πάνω από το 45% των εισαγωγών πετρελαίου της Κίνας προέρχεται από τη Μέση Ανατολή. Η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράν, το Ισραήλ, το Ομάν, η Αίγυπτος και η Αλγερία έχουν μεγάλες εμπορικές σχέσεις με την Κίνα. Το Πεκίνο ποτέ μέχρι τώρα δεν συμμετείχε στις εσωτερικές συγκρούσεις σ’ αυτές τις χώρες, παίρνοντας το μέρος της μιας ή της άλλης πλευράς, κάτι που κάνουν οι ΗΠΑ και η Ρωσία. Αν και ήταν αντίθετο με τις διάφορες εκδοχές της «αραβικής άνοιξης», εν τούτοις αυτό δεν το εμπόδισε να συνάψει φιλικές σχέσεις με τις νέες κυβερνήσεις που προέκυψαν.

Κινεζικές πρωτοβουλίες για την Μέση Ανατολή

Το εμπορικό ισοζύγιο της Κίνας με τις αραβικές χώρες, το Ιράν και το Ισραήλ το 2018 ήταν 300 δισ. δολάρια, πέντε φορές πάνω από τον αντίστοιχο δείκτη της Ρωσίας με αυτές τις χώρες. Επίσης, υλοποιούνται μεγάλες κινεζικές επενδύσεις στην περιοχή, ιδιαίτερα στον τομέα των κατασκευών. Πρόσφατα ο υπουργός εξωτερικών της Κίνας Βαν Ι πρότεινε πέντε πρωτοβουλίες για την Μέση Ανατολή:

-Να μην αντιμετωπίζεται ως πεδίο γεωπολιτικής αντιπαράθεσης και να αποκλειστεί κάθε εξωτερική πίεση στις χώρες της περιοχής.

-Να αντιμετωπιστούν οι συγκρούσεις υπό το πρίσμα της δικαιοσύνης και της αμεροληψίας. Η επίτευξη κλίματος δικαιοσύνης πρέπει να περιλαμβάνει την επίλυση του παλαιστινιακού προβλήματος με τη συνύπαρξη δύο κρατών.

-Να μην υπάρχει εξάπλωση των πυρηνικών όπλων και να γίνει επαναφορά του μηχανισμού για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

-Να υπάρξει ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των χωρών του Περσικού Κόλπου και να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.

-Να επιταχυνθεί η οικονομική συνεργασία μεταξύ των χωρών της Μέσης Ανατολής.

Η Κίνα έχει ήδη υπογράψει, στη βάση του προγράμματος «Μία ζώνη-ένας δρόμος», διακήρυξη με 19 χώρες της περιοχής. Το πρόγραμμα αυτό θεωρείται, ότι αποτελεί τη σύγχρονη εκδοχή των «δρόμων του μεταξιού». Ο κινέζος υπουργός εξωτερικών Βαν Ι ήδη επισκέφτηκε την Σαουδική Αραβία, την Τουρκία, το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Ομάν, με στόχο τη σύγκλιση κινεζο-αραβικής συνόδου.

Στρατηγική συνεργασία Κίνας-Ιράν

Η Κίνα και το Ιράν αναπτύσσουν στρατηγική συνεργασία, για τα επόμενα 25 χρόνια, στους τομείς της πυρηνικής ενέργειας, των σιδηροδρομικών υποδομών και της ναυσιπλοΐας, των ανταλλαγών αμυντικής τεχνολογίας και των επενδύσεων στον τομέα των ιρανικών υδρογονανθράκων. Σ’ αυτό το διάστημα προβλέπεται να γίνουν εκ μέρους της Κίνας επενδύσεις ύψους 400 δισ. δολαρίων στην ιρανική οικονομία. Από την άλλη πλευρά, η Κίνα θα προμηθεύεται πετρέλαιο και φυσικό αέριο από το Ιράν, σε χαμηλές τιμές. Επίσης συμφωνήθηκε η δημιουργία κινεζο-ιρανικής τράπεζας που θα υποστηρίξει αυτά τα μακρόπνοα σχέδια, επειδή το Ιράν έχει αποκλειστεί από το διεθνές τραπεζικό σύστημα, λόγω των αμερικανικών κυρώσεων.

Το Ιράν, υπογράφοντας αυτή τη μακροχρόνια στρατηγική συμφωνία με την Κίνα, επιθυμεί να διεκδικήσει από καλύτερες θέσεις τη συνεργασία για το πυρηνικό του πρόγραμμα, κάτι που σταμάτησε ο Ντόναλντ Τραμπ και που σκοπεύει να επαναφέρει ο Τζο Μπάιντεν. Η κινεζική κυβέρνηση επιθυμεί να συμπεριλάβει το Ιράν στο σχέδιο «Μια ζώνη-ένας δρόμος». Τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που διαθέτει θα διαδραματίσουν κομβικό ρόλο στους νέους «δρόμους του μεταξιού».

Επενδύσεις σε έργα υποδομής στην Τουρκία

Το 2000, ο όγκος των εμπορικών σχέσεων ήταν 1 δισ. δολάρια. Το 2018, έφτασε τα 23 δισ. δολάρια. Το Πεκίνο υποστηρίζει πολλά μεγάλα τουρκικά πρότζεκτ στον τομέα των υποδομών. Κινεζικές εταιρείες κατέχουν το 65% του λιμανιού εμπορευματοκιβωτίων Kumport της Κωνσταντινούπολης και το 51% της γέφυρας Γιαβούζ Σουλτάν Σελίμ για τη σιδηροδρομική και οδική διέλευση από τα Στενά του Βοσπόρου, που άνοιξε το 2016. Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις της Άγκυρας και του Πεκίνου για την κατασκευή τρίτου πυρηνικού σταθμού στην Τουρκία. Τα ποσοστά των τεχνολογικών συστημάτων της Huawei στην τουρκική αγορά από 3% που ήταν το 2017 έφτασε στο 30% το 2019. Η Τουρκία θα συμμετέχει στην κατασκευή του μεσαίου διαδρόμου των «σιδηροδρομικών δρόμων του μεταξιού» που θα συνδέουν την Κίνα με την Ευρώπη. Γι’ αυτό το πρότζεκτ η Τουρκία πήρε ήδη από την Κίνα 5 δισ. δολάρια.

Μεγάλα έργα στην Αίγυπτο

Οι επενδύσεις στην Αιν-Σούχνα και το Πορτ-Σάιντ δημιούργησαν μια μεγάλη οικονομική ζώνη κινεζικών συμφερόντων στο Κανάλι του Σουέζ. Ο αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι δίνει μεγάλη έμφαση στην ένταξη της χώρας του στο μεγάλο στρατηγικό πρότζεκτ «Μια ζώνη-ένας δρόμος». Η Κίνα επενδύει με ταχείς ρυθμούς σε πολλούς τομείς της αιγυπτιακής οικονομίας. Κινεζικοί κρατικοί κατασκευαστικοί κολοσσοί διαπραγματεύονται με την αιγυπτιακή κυβέρνηση για την ανοικοδόμηση νέας διοικητικής πόλης έξω από το Κάιρο, που θα στεγάζει όλες τις κρατικές υπηρεσίες, οι οποίες είναι εγκλωβισμένες στο κέντρο μιας πόλης-μαμούθ. Ο τουριστικός τομέας της Αιγύπτου, ο οποίος εμφάνιζε μεγάλα προβλήματα τα τελευταία χρόνια, ενισχύθηκε από την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Η συνεργασία τους επεκτείνεται και σε νέους τομείς, όπως οι νέες τεχνολογίες και τα ψηφιακά συστήματα. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η κατασκευή στην Αίγυπτο μεγάλου εργοστασίου παραγωγής οπτικών ινών.

Η Κίνα προτείνει στις χώρες της Μέσης Ανατολής τη δημιουργία νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας και τον τερματισμό των συγκρούσεων στην Υεμένη και την Συρία. Εκμεταλλευόμενη τη μειωμένη αμερικανική επιρροή στην περιοχή σκοπεύει να ενισχύσει τις σχέσεις της με την Ρωσία για την επίλυση χρονιζόντων προβλημάτων. Σε δηλώσεις του στο κανάλι Al-Arabiya, ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας Βαν Ι ανάφερε ότι οι πρωτοβουλίες της χώρας του στην Μέση Ανατολή αποσκοπούν στη δημιουργία «κοινού συστήματος ασφάλειας» και τη μετατροπή της σε περιοχή ελεύθερη από πυρηνικά. Επίσης κάλεσε στην Κίνα τους εκπροσώπους της Παλαιστίνης και του Ισραήλ για διαπραγματεύσεις. Η τελευταία φορά που η Κίνα συμμετείχε σε διαπραγματεύσεις μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών ήταν το Δεκέμβρη 2017, οι οποίες σταμάτησαν, χωρίς να καταλήξουν κάπου.

πηγή: epohi.gr