Το χρονικό… μιας “χαμένης” επανάστασης…

γράφει στο peripteron.eu ο Βαγγέλης Πάλλας, Δημοσιογράφος – Ερευνητής – Αναλυτής IFJ / SPJ

Αυτοί που κυβερνούν την πόλη θέλουν, καθώς φαίνεται, να διώξουν τους φοβισμένους. Όποιος δεν έχει κουράγιο για μπλεξίματα, όποιος δεν νιώθει σιγουριά για τον εαυτό του, να τα μαζεύει και να χάνεται.

Να αμπαρωθεί, να λουφάξει. Δε θ’ ασχοληθούμε ποτέ πια μ’ αυτούς, δεν θα ξέρουμε ούτε αν υπάρχουν. Θα πηγαίνουν βέβαια στις δουλειές τους, θα ψωνίζουν βιαστικά ό,τι χρειάζονται και θ’ αποσύρονται. Όσο λιγότεροι κυκλοφορούν στο δρόμο, τόσο πιο σίγουρο είναι το καθεστώς, επικρατεί ησυχία και ο τόπος προκόβει. Όταν οι δρόμοι είναι γεμάτοι, οι ταραξίες μπερδεύονται με το φιλήσυχο πλήθος, ξεσηκώνουν τους πολίτες να κάνουν πράγματα που δεν θα τολμούσαν αν ήταν μόνοι τους ή κλεισμένοι στα σπίτια τους. Η εξουσία θέλει πάντα να ξέρει με ποιούς έχει να κάνει, να τους έχει ξεχωριστά.

Το πράγμα ήταν απλό. Αποσύρθηκαν πολλοί. Σα να λιγόστεψε ο πληθυσμός. Οι διαβάτες που απέμειναν κυκλοφορούν τώρα άνετα, αν και δεν είναι φρόνιμο να γυρίζεις αργά. Σα να σπαταλάς ένα δικαίωμα που δεν το έχουν άλλοι. Τα βήματα ακούγονται σα σφυριές. Ο ένας κοιτάζει από μακριά τον άλλον.

..Ή ελευθερία, ή ησυχία. Πρέπει να διαλέξετε. Ή θα είστε ελεύθεροι, ή θα είστε ήσυχοι. Και τα δύο μαζί δε γίνονται…. Θουκιδίδης

Οι διοίκηση σκέφτηκε ότι πολλοί θ’ αποφύγουν τις προκλητικές ενέργειες αλλά δεν θα κλειστούν και στα σπίτια τους. “Να τους παρακινήσουμε να φύγουν, να τους προσφέρουμε κίνητρα” πρότεινε κάποιος. Έτσι όμως δεν θ’ ανακαλύψουμε τους πραγματικούς αντιπάλους, παρατήρησε ένας που ήθελε πιο δραστικά μέτρα. “Να τους πείσουμε ότι φοβούνται ή ότι θα φοβηθούν στο μέλλον και τότε θα είναι πολύ αργά. Αυτό θα τους τρομάξει περισσότερο”. Άλλιώς να παράγουμε και να διοχετεύσουμε μεγάλες και φθηνές ποσότητες δυσπιστίας. Να φοβάται ο ένας τον άλλον.

Για να ανακαλύψουν τους επικίνδυνους, έγιναν συσκέψεις αλλεπάλληλες και πολύωρες. Αποφασίστηκε ότι πρέπει να βελτιωθεί η τεχνική παραγωγής φόβου. Οι ως τότε μέθοδοι κρίθηκαν ανεπαρκείς και απαρχαιωμένες. Υπάρχουν σύγχρονοι τρόποι να διοχετεύεται περισσότερος και αποτελεσματικότερος φόβος σε διάφορες ποιότητες και ποικίλες, από διάφορες κατευθύνσεις και πηγές. Όταν ριζώσει δεν κρύβεται. Είπαν λοιπόν να ιδρυθούν θερμοκήπια με βλαστούς φόβους από τα οποία θα εφοδιάζονται οι υπηρεσίες. Να καλλιεργηθούν ποικίλες ανθεκτικές και στις πιο δυσμενείς εδαφικές και κλιματικές συνθήκες. Παράλληλα θα πρέπει να καταβάλλονται συνεχείς φροντίδες για να αποβληθούν τα μοσχεύματα.

“Ας μη νομίζουμε ότι είναι καινούργια εφεύρεση. Η τεχνική παραγωγής φόβου και με τα παλιά μέσα υπήρξε αποτελεσματική. Πως διατηρείται τόσους αιώνες το καθεστώς;” είπε κάποιος που μελετάει ιστορικά το θέμα. Ένας άλλος παρατήρησε χρειάζεται εκσυγχρονισμός.

…Φτηνά τη λευτεριά δεν την πουλούν πουθενά. Ούτε και τη χαρίζουνε. όσοι την πήραν χάρισμα τη χαράμισαν… Μ. Λουντέμης

Συμφώνησαν να πληρώσουν αδρά ένα μελλοντολόγο για να τους υποδείξει τις αυριανές μορφές της βίας και τις νέες διασταυρώσεις του φόβου ώστε να προσαρμοστούν το ταχύτερο. Αυτή είναι η δουλειά τους. Ν’ αφήσουν τις φαντασίες και ας ασχοληθούν με κάτι χρήσιμο. Και καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ο φόβος και ανασφάλεια υπάρχουν διάχυτα και σε μεγάλες ποσότητες, αλλά μένουν ανεκμετάλλευτα. Ποτέ δεν έλειψαν. Να γίνονται – είπαν – τακτικές μετρήσεις και να στηθούν παντού σταθμοί παρατηρήσεων, να ιδρυθεί κεντρικό ινστιτούτο για την ανάλυση της ατμόσφαιρας, που να δείχνει τη διακύμανση αυτού του συστατικού.

Οι διαβάτες ωστόσο πληθαίνουν στο δρόμο. Οι φοβομετρικοί σταθμοί σημείωσαν ότι ο φόβος ελαττώνεται στην ατμόσφαιρα. Σε μερικές χιλιάδες φωτογραφίες παρμένες ανύποπτα φάνηκε σε πολλά μάτια μια περίεργη λάμψη παρά την αδιαφορία που θέλουν να δείχνουν. Μελετήθηκαν νέα συστήματα με ακριβέστερους δείκτες για τις νεφώσεις, κυκλώνες και τα κενά. Μια άλλη επιχείρηση αναπτύχθηκε παράλληλα. Είπαν ότι έπρεπε να μαζέψουν από την πόλη όση ελπίδα υπήρχε ακόμη. Με το είδος αυτό τροφοδοτούνται εκείνοι που δεν φοβούνται. Η ενέργεια κρίθηκε απαραίτητα γιατί με ορισμένες συνθήκες αν η ελπίδα βρεθεί μαζί με άλλα στοιχεία μπορούν να προκύψουν ενώσεις εκρηκτικές ή να προκληθούν αλυσιδωτές αντιδράσεις. Οι παρατηρητές είπαν ότι ο φόβος και η ελπίδα είναι παράγοντες ασυμβίβαστοι. Όταν αναπτύσσεται ο φόβος, η ελπίδα υποχωρεί, ζαρώνει και είναι εύκολο να την συλλέξουν.

…Σωτηρία θα πει να λυτρωθείς απ’ όλους τους σωτήρες αυτή ‘ναι η ανώτατη λευτεριά, η πιο αψηλή, όπου με δυσκολία αναπνέει ο άνθρωπος. Αντέχεις;
Ν. Καζαντζάκης

Η προσπάθεια όμως ήταν δύσκολη, γιατί το αγαθό αυτό αλλάζει συχνά μορφή, μεταβιβάζεται εύκολα ακόμη και με τις ματιές, δεν μπαίνει σε σακιά ούτε συγκεντρώνεται με απορροφητικά μηχανήματα. Στην αρχή νόμισαν ότι είχαν μαζέψει τεράστιες ποσότητες, αλλά σύντομα έβλεπαν ότι δεν κατείχαν τίποτα. Είναι ελεύθερο αγαθό αλλά η ποσότητα του κυμαίνεται από εποχή σε εποχή ακόμα και από ώρα σε ώρα. Αποφάσισαν να προσλάβουν συμβούλους του πληθυσμού. Να τους στείλουν παντού για να εξηγούν αυτά που δεν καταλαβαίνουν οι άλλοι. Έγιναν εξετάσεις για την πρόσκληση υποψηφίων. Τα προσόντα τους πρέπει να είναι σημαντικά και να φέρουν αποτέλεσμα. Πέτυχαν μερικοί και χωρίστηκαν κατά κατηγορίες ανάλογα με την ιδιαίτερη ικανότητα τους. Οι κατηγορίες είναι πολλές, υπάρχουν εμπνευστές. Μεταφυσικής αγωνίας, ματαιολόγοι, περιτολάτρες, ευτελιστές, ασημαντοποιοί. Άλλοι φρόντισαν να τους υμνήσουν κατάλληλα. Εξαπολύθηκαν παντού, έξω από τα σχολεία, τα εργοστάσια, τα πανεπιστήμια, τα καφενεία, στα πάρκα που βολτάρουν τα ζευγαράκια, στα γραφεία, στα λεωφορεία. Εξαιρετικά χρήσιμοι αποδείχθηκαν οι αναισθησιολόγοι και οι αναισθητοποιοί. Η απάθεια και η αδιαφορία είναι τα μεγάλα σύγχρονα γεγονότα που εξελίσσονται όπως οι φάσεις ενός πολέμου. Ομαδικές σφαγές, πόλεμοι, δικτατορίες, δολοφονίες. Τίποτα. Και διδάσκουν την απάθεια. Οι αναισθητοποιοί κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους, ναρκώνουν αρκετά. Οργανώθηκαν λαμπρές τελετές, δόθηκαν έπαινοι και διακρίσεις, βραβεία και αμοιβές. Στις τελετές απονομής μεταφέρθηκε πολύ κόσμος. Όλοι αδιάφοροι και απαθείς, σχεδόν αναίσθητοι.

…Ο άνθρωπος είναι απόλυτα ελεύθερος και γι’ αυτόν είναι απόλυτα υπεύθυνος… Jean-Raul-Sartre

Έστησαν παντού ρολόγια, αυτογραφικά συστήματα, μετρούν το κόστος σε χρόνο και το κόστος του χρόνου. Ο αιώνας του φακέλου συνεχίζεται και βρίσκεται στην πλήρη δόξα του. Όλοι πρέπει ν’ αποκτήσουν το φάκελό τους, είναι ένα απαραίτητο μέσον προσωπικής επιβίωσης. Άνθρωπος χωρίς φάκελο είναι ανύπαρκτος και αγέννητος. Πως θα ζήσει και το πανάρχαιο καθεστώς χωρίς τους φακέλους; Πότε άρχισε ο αγώνας αυτός, ας το βρουν οι ιστορικοί, οι αρχειοφύλακες και οι απολογητές της φακελοκρατίας. Εκτός από τις πρακτικές χρήσεις που μπορεί να έχει το σύστημα ο φάκελος είναι μια σύγχρονη μέθοδος μεταφυσικού φόβου. Η θεοκρατία της μυστικής καταγραφής που σε ακολουθεί εσένα και τα παιδιά σου, τον περίγυρο και τους φίλους σου, είναι μια απρόσιτη αποθήκη αμαρτημάτων, στιγματισμών που συνθέτουν μεγάλες προπατορικές, τρέχουσες και μελλοντικές ενοχές.

…Μάτια τυφλωμένα από την ομίχλη των πραγμάτων, δεν μπορούν να δουν την αλήθεια. Δεν μπορούν να ακούσουν την αλήθεια. Δεν μπορούν να σκεφτούν την αλήθεια…