«Μία υγεία»: μια πιο έξυπνη χρήση των αντιμικροβιακών για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη εξακολουθούν να πετυχαίνουν άλματα προόδου στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής (ΜΑ). Τα κράτη μέλη ψήφισαν πρόσφατα υπέρ μιας πρότασης της Επιτροπής που εισηγείται τον σημαντικό περιορισμό της χρήσης αντιμικροβιακών. Η κ. Eva Zamora Escribano, προϊσταμένη της μονάδας για τη διατροφή των ζώων και τα κτηνιατρικά φάρμακα, εξηγεί τι σημαίνει αυτό για την καταπολέμηση της «σιωπηρής πανδημίας» της μικροβιακής αντοχής.

Ο κατάλογος των αντιμικροβιακών που προορίζονται αποκλειστικά για χρήση στην ιατρική δημοσιεύτηκε στις 20 Ιουλίου. Πώς θα συμβάλει στη μείωση της μικροβιακής αντοχής ο περιορισμός της χρήσης των αντιμικροβιακών;

Η Επιτροπή ακολουθεί την ολιστική προσέγγιση «Μία υγεία» όσον αφορά την αντιμετώπιση της χρήσης αντιμικροβιακών τόσο στον άνθρωπο όσο και στα ζώα, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη το περιβάλλον.

Η χρήση των αντιμικροβιακών με πιο έξυπνο τρόπο είναι καθοριστικής σημασίας. Με το μέτρο αυτό η ΕΕ συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση της αποτελεσματικότητας των αντιμικροβιακών ουσιών που είναι ζωτικής σημασίας για την ιατρική. Αυτό επιτυγχάνεται με τη διατήρηση των καθορισμένων αντιμικροβιακών στον κατάλογο των προοριζόμενων για ανθρώπινη χρήση, το οποίο σημαίνει ότι οι εν λόγω ουσίες δεν θα χρησιμοποιηθούν για κτηνιατρικούς σκοπούς στην ΕΕ.

Τι έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια όσον αφορά την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής στον κτηνιατρικό τομέα;

Κατά την τελευταία δεκαετία, οι πωλήσεις κτηνιατρικών αντιμικροβιακών μειώθηκαν κατά περισσότερο από 40 %. Αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό, αλλά μπορούμε να κάνουμε περισσότερα. Ο νέος κανονισμός της ΕΕ για τα κτηνιατρικά φάρμακα, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, εκσυγχρονίζει το νομικό πλαίσιο και διασφαλίζει ότι τα κτηνιατρικά φάρμακα χρησιμοποιούνται με καλύτερο, ασφαλέστερο και πιο υπεύθυνο τρόπο.

Περιλαμβάνει ευρεία δέσμη συγκεκριμένων μέτρων για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής, και ιδίως: απαγόρευση της προληπτικής χρήσης αντιβιοτικών σε ομάδες ζώων, διευρυμένη απαγόρευση των αντιμικροβιακών που χρησιμοποιούνται ως αυξητικοί παράγοντες ή για την αύξηση της απόδοσης, αυστηρές προϋποθέσεις για τη συνταγογράφηση αντιμικροβιακών ουσιών, καθώς και υποχρέωση των κρατών μελών να συλλέγουν δεδομένα σχετικά με τις πωλήσεις αντιμικροβιακών και τη χρήση τους ανά ζωικό είδος. Τα μέτρα αυτά θα συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για μείωση των συνολικών πωλήσεων αντιμικροβιακών στην ΕΕ για τα εκτρεφόμενα ζώα και τις υδατοκαλλιέργειες στην ΕΕ κατά το ήμισυ έως το 2030.

Η μικροβιακή αντοχή δεν γνωρίζει σύνορα, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο για τα ζώα και τα προϊόντα ζωικής προέλευσης που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση και εισάγονται στην ΕΕ θα πρέπει να τηρούνται οι απαιτήσεις περί μη χορήγησης αντιμικροβιακών ως αυξητικών παραγόντων ή για την αύξηση της απόδοσης, ούτε αντιμικροβιακών τα οποία η ΕΕ έχει ορίσει να προορίζονται αποκλειστικά για την ιατρική.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα για την εφαρμογή του νέου κανονισμού της ΕΕ για τα κτηνιατρικά φάρμακα όσον αφορά τη μικροβιακή αντοχή;

Η Επιτροπή εργάζεται αδιάλειπτα για τη θέσπιση πρόσθετης νομοθεσίας που θα επιτρέπει την αποτελεσματική εφαρμογή του νέου κανονισμού προκειμένου να περιοριστεί η μικροβιακή αντοχή. Επί του παρόντος, αναπτύσσει λεπτομερείς κανόνες σχετικά με τη χρήση αντιμικροβιακών προς τους οποίους θα πρέπει να συμμορφώνονται οι τρίτες χώρες προκειμένου να εξάγουν στην ΕΕ ζώα και προϊόντα ζωικής προέλευσης για ανθρώπινη κατανάλωση.

Επιπλέον, η Επιτροπή επεξεργάζεται νέα πρόταση η οποία θα περιλαμβάνει κατάλογο αντιμικροβιακών ουσιών που δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται εκτός του πλαισίου των όρων της άδειας κυκλοφορίας τους ή που μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Η νέα υποχρέωση των κρατών μελών να συλλέγουν δεδομένα σχετικά με τις πωλήσεις και τη χρήση αντιμικροβιακών ουσιών θα επιτρέπει στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να λαμβάνουν πιο στοχευμένα μέτρα για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής. Για να συνδράμει τα κράτη μέλη κατά τη συλλογή δεδομένων, η Επιτροπή δέσμευσε 32,4 εκατ. ευρώ κατά την περίοδο 2022-2027.

Αναφέρετε ότι η μικροβιακή αντοχή αποτελεί μια «σιωπηρή πανδημία»: ποια είναι τα σχέδια της Επιτροπής για την αντιμετώπισή της;

Η ΜΑ ευθύνεται για περίπου 33 000 θανάτους ετησίως στην ΕΕ. Αποτελεί μείζονα απειλή για την υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία βαίνει διαρκώς διογκούμενη. Η Επιτροπή αναλαμβάνει πολλές πρωτοβουλίες στον τομέα αυτόν.

Αρκετά νέα μέτρα θα συμπεριληφθούν επίσης στην αναθεώρηση της φαρμακευτικής νομοθεσίας, ενώ, παράλληλα, σε νέα κοινή δράση για τη μικροβιακή αντοχή θα διατεθούν 50 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος εργασίας EU4Health για το 2022, με σκοπό τη στήριξη των κρατών μελών κατά την ανάπτυξη και επικαιροποίηση των εθνικών τους σχεδίων δράσης για τη μικροβιακή αντοχή. Η Επιτροπή επεξεργάζεται επίσης πρόταση συστάσεων του Συμβουλίου για τη μικροβιακή αντοχή, σύμφωνα με την οποία προτείνονται αποτελεσματικά μέτρα σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο.

Τέλος, σε διεθνές επίπεδο, η Επιτροπή τάσσεται υπέρ της αναθεώρησης του παγκόσμιου σχεδίου δράσης του ΠΟΥ για τη μικροβιακή αντοχή του 2015 καθώς και της συμπερίληψης της μικροβιακής αντοχής σε μια παγκόσμια συμφωνία για την ετοιμότητα και την αντίδραση σε πανδημίες.