Η εκδίκηση του Πολωνού υδραυλικού

«Έρχεται δύσκολος χειμώνας», θα μπορούσε να πει κανείς με διάθεση μάλλον εσχατολογική, βλέποντας όσα δυστοπικά εκτυλίσσονται τις τελευταίες εβδομάδες στην –εκτός ΕΕ πια– Γηραιά Αλβιώνα.

Ελλείψεις σε τρόφιμα και καύσιμα, άδεια ράφια στα σούπερ μάρκετ και ουρές εκατοντάδων μέτρων στα βενζινάδικα, τιμές-φωτιά στους λογαριασμούς αλλά και πραγματικές φωτιές σε εγκαταστάσεις ηλεκτρικής ενέργειας, κλάδοι χωρίς υπαλλήλους, λουκέτα σε επιχειρήσεις, ελλείψεις ακόμη και μπύραςFancy a beer in Britain? In some pubs, supplies are running low. | The Washington Post στις περίφημες παμπ… Κι όλα αυτά μέσα σε συνθήκες πανδημίας, με τη χώρα να μετράει συνολικά πάνω από 136.000 νεκρούς από τον κορονοϊό και τη μετάλλαξη Δέλτα να επισείει την απειλή νέων λόκνταουν, λίγους μήνες πριν από την περίοδο των Χριστουγέννων.

Το σκηνικό στη Μεγάλη Βρετανία προσομοιάζει σε μια «τέλεια καταιγίδα». Οι τιμές του φυσικού αερίου σχεδόν πενταπλασιάστηκαν μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο, ενώ ο χειμώνας είναι ακόμη μπροστά μας και αναμένεται ψυχρόςLong, cold winter ahead for Britain could keep gas prices soaring to record levels | The Guardian. Αυξήσεις σημειώθηκαν παράλληλα και στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που έσπασε –για πρώτη φορά– το φράγμα των 100 στερλινών (περίπου 116 ευρώ) ανά μεγαβατώρα, με τον βρετανικό πληθωρισμό να τραβάει κι εκείνος την ανηφόρα μαζί και με τις ασφαλιστικές εισφορές, που επίσης αναμένεται να αυξηθούν από το 2022, κινούμενες όμως σε κατεύθυνση αντίθετη από τα προνοιακά επιδόματα (βλ. universal creditUniversal Credit | gov.uk) που οδεύουν προς μείωση.

Φταίει το Brexit;

Πόσο ευθύνεται όμως το Brexit για τις όλες αυτές τις εικόνες του πανικού, των μεγάλων ελλείψεων, των εφοδιαστικών αρρυθμιών; Πόσο ευθύνεται η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση για όλες αυτές τις εικόνες που μπορεί να μοιάζουν «τριτοκοσμικές» αλλά εκτυλίσσονται σε μια χώρα της ομάδας των G7;

Σύμφωνα με τον Τζόναθαν Φρίντλαντ, αρθρογράφο του Guardian, το Brexit είναι η πραγματική αιτίαThe cause of our food and petrol shortages is Brexit – yet no one dares name it | The Guardian πίσω από τις μεγάλες ελλείψεις σε τρόφιμα και καύσιμα, «η κεντρική εξήγηση για τις πολλαπλές κρίσεις» με τις οποίες βρίσκεται επί του παρόντος αντιμέτωπο το Ηνωμένο Βασίλειο. Εντούτοις, σχεδόν κανείς μεταξύ των Βρετανών πολιτικών δεν τολμά να το αναφέρει. Το Brexit έχει γίνει «ο Βόλντεμορτ της βρετανικής πολιτικής, η λέξη που λίγοι στην κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση θα εκστομίσουν δυνατά», σχολιάζει ο Φρίντλαντ.

Ο ίδιος ο Μπόρις Τζόνσον, ένας αριβίστας πολιτικός που εξελέγη πρωθυπουργός με σημαία του το «όραμα» ενός σκληρού Brexit, εάν τώρα συνέδεε την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ με τα όποια τρέχοντα προβλήματα, θα ήταν σαν να παραδέχεται το σφάλμα του. Ακόμη και ένα μεγάλο μέρος της αντιπολίτευσης ωστόσο (των Εργατικών συμπεριλαμβανομένων), δεν φαίνεται να επιθυμεί να ξύσει πληγές ενώπιον ενός εκλογικού σώματος το οποίο στην πραγματικότητα έχει ταχθεί κατ’ επανάληψη υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ: το καλοκαίρι του 2016, τον Ιούνιο του 2017, τον Δεκέμβριο του 2019.

Πόσο ευθύνεται όμως το Brexit για τα τρέχοντα δεινά της Μεγάλης Βρετανίας; Από λίγο (σε κάποια μέτωπα) έως πάρα πολύ (σε κάποια άλλα), θα απαντούσε κανείς, αφήνοντας στην άκρη την όποια κομματική εργαλειοποίηση του θέματος.

Φυσικό αέριο – ηλεκτρικό ρεύμα – ενέργεια

Το Brexit δεν ευθύνεται, επί της ουσίας, για την άνοδο στις τιμές του φυσικού αερίου, η οποία ξεπερνά άλλωστε τα βρετανικά σύνορα.

Το φυσικό αέριο ακριβαίνει διεθνώς για μια σειρά από δικούς του λόγους: Η περίοδος που προηγήθηκε, από τον σκληρό χειμώνα των αρχών της χρονιάς έως και το περασμένο καυτό καλοκαίρι, υπήρξε ιδιαιτέρως ενεργοβόρα (θέρμανση, κλιματιστικά) αλλά και αξιοσημείωτα «απάνεμη», όπερ σημαίνει πως η νηνεμία δεν επέτρεψε στις ανεμογεννήτριες να δουλέψουν για να ανταποκριθούν στις υψηλότερες –λόγω «ακραίων» θερμοκρασιών– ενεργειακές ανάγκες. Ως εκ τούτου, το βάρος της ηλεκτροπαραγωγής έπεσε στο φυσικό αέριο, ένα μεγάλο μέρος των αποθεμάτων του οποίου «εξανεμίστηκε What caused the UK’s energy crisis? | The Guardian», με τις ελλείψεις μάλιστα να είναι πιο έντονες στη Μεγάλη Βρετανία, τα αποθέματα της οποίας σε φυσικό αέριο είναι ούτως ή άλλως αναλογικά από τα ισχνότερα στην Ευρώπη.

Πλέον, καθώς η υφήλιος ανακάμπτει από την πανδημία οδεύοντας προς έναν νέο, δύσκολο –κατά πάσα πιθανότητα– χειμώνα, οι ανάγκες σε φυσικό αέριο αυξάνονται πλην όμως η αγορά δεν ανταποκρίνεται, τουλάχιστον όχι στον βαθμό που θα ήθελαν Βρετανοί και Ευρωπαίοι.

Η Ρωσία έχει περιορίσειGroup of EU lawmakers seeks probe of Gazprom’s role in gas price surge | Reuters τις ροές αερίου προς την Ευρώπη, ενδεχομένως σε μια προσπάθεια να εκβιάσει την απρόσκοπτη λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 (τον οποίο όμως οι εκλογικά ενισχυμένοι Πράσινοι στη Γερμανία έχουν αποκηρύξει). Αλλά και οι ΗΠΑ από την άλλη πλευρα, δεν στέλνουν επί του παρόντος μεγάλες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στη Γηραιά Ήπειρο, ενώ την ίδια ώρα οι ανακάμπτουσες αγορές της Ασίας/Κίνας και της Ινδίας ζητούν μεγαλύτερες ποσότητες.

Λουκέτα και φωτιές

Ειδικά στη Βρετανία ωστόσο, οι πάροχοι ενέργειας δεν μπορούν ανεξέλεγκτα να μετακυλίουν την άνοδο της τιμής του φυσικού αερίου στους καταναλωτές καθώς υπάρχει σχετικό πλαφόν (energy price cap) που λειτουργεί σαν ασπίδα υπέρ του καταναλωτή – το οποίο είναι προγραμματισμένο μεν και εκείνο να αυξηθεί, αλλά μέσα στους επόμενους μήνες. Κατά συνέπεια, αυτό που γίνεται προς το παρόν είναι να επωμίζονται οι πάροχοι τις αυξήσεις και… να καταρρέουν. Για του λόγου το αληθές, αρκεί μια ματιά στα «λουκέτα» που έχουν βάλει τους τελευταίους μήνες εταιρείες όπως οι Avro Energy, Green Supplier Limited, People’s Energy, Utility Point κ.ά.

Μαζί με το φυσικό αέριο ωστόσο, το οποίο λειτουργεί και ως πρώτη ύλη/καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ανεβαίνουν και οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, πολύ δε περισσότερο στην περίπτωσηWhy is a rise in gas prices pushing up electricity costs? Energy crisis in four charts | sky news της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία ως χώρα βασίζεται στο φυσικό αέριο για να καλύψει περίπου το 1/3 των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια. Όσο για την προέλευση του φυσικού αερίου που χρησιμοποιούν οι Βρετανοί, περίπου τα 2/3 αυτού είναι εισαγωγές από το εξωτερικό (κυρίως από τη Νορβηγία), ενώ παράλληλα με την τιμή του φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί τελευταία και οι τιμές του πετρελαίου αλλά και των εκπομπών στο χρηματιστήριο των ρύπων.

Το ήδη κακό «κλίμα» στην ενεργειακή αγορά της Βρετανίας επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο εξαιτίας της φωτιάς που ξέσπασε στα μέσα Σεπτεμβρίου σε εγκαταστάσειςFire at National Grid site, in Sellindge, between Hythe and Ashford | Kent Online του δικτύου ηλεκτροδότησης στο Κεντ, βγάζοντας εκτός λειτουργίας μια προερχόμενη από τη Γαλλία γραμμή μεταφοράς που θεωρείται από τις σημαντικότερες του Ηνωμένου Βασιλείου.

Αλυσιδωτές επιπτώσεις

Η άνοδος στις τιμές της ενέργειας έχει βέβαια άμεσες αρνητικές επιπτώσεις και στη βιομηχανική παραγωγή. Ήδη στη Βρετανία, χαλυβουργεία και εταιρείες παραγωγής λιπασμάτων κατεβάζουν ρολά για ένα διάστημα ή σβήνουν για κάποιες ώρες την ημέρα τις μηχανές, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τα κόστη τους, με τη μειωμένη παραγωγή να έχει ωστόσο εν συνεχεία αλυσιδωτές επιπτώσεις και σε άλλες βιομηχανίες (επεξεργασίας κρέατος, τροφίμων, ποτών κ.ά.).

Κι ενώ μπορεί το Brexit να μην ευθύνεται επί της ουσίας για τις αλλαγές στην παγκόσμια αγορά της ενέργειας, φέρει ωστόσο πολύ πιο άμεση ευθύνη για τα προβλήματα εφοδιασμού με τα οποία βρίσκεται επί του παρόντος αντιμέτωπη η βρετανική κοινωνία.

Οι σκηνές χάους που εκτυλίσσονταν τα περασμένα 24ωρα στα βενζινάδικα της Μεγάλης Βρετανίας με τις ουρές των εκατοντάδων μέτρων, τους καυγάδες μεταξύ των οδηγών και τους περιορισμούς ως προς την ποσότητα των καυσίμων που μπορεί να προμηθευτεί κανείς, δεν σχετίζονται επί της ουσίας με την έλλειψη καυσίμων αλλά με την έλλειψη οδηγών βυτιοφόρων. Καύσιμα, με άλλα λόγια, υπάρχουν. Αυτό που δεν υπάρχει είναι οδηγοί για να πάνε τα καύσιμα στα πρατήρια. Και για αυτό, ευθύνεται κυρίως το Brexit.

Περίπου 25.000 Ευρωπαίοι οδηγοί βαρέων οχημάτων HGV (Heavy Goods Vehicle) υπολογίζεται πως εγκατέλειψαν τη Βρετανία το 2020, ρίχνοντας πίσω τους μαύρη πέτρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της βρετανικής στατιστικής υπηρεσίαςHGV drivers by age and nationality | Office for National Statistics για την εγχώρια αγορά εργασίας, από τον Ιούνιο του 2019 έως και τον Ιούνιο του 2020 περίπου 14.000 οδηγοί φορτηγών από την ΕΕ έφυγαν από τη χώρα. Εώς και τον Ιούλιο του 2021 ωστόσο, από αυτούς είχαν επιστρέψει πίσω μόνο οι 600.

Φορτηγατζήδες και εργάτες

Είναι δεκάδες χιλιάδες, λοιπόν, οι Ευρωπαίοι οδηγοί φορτηγών που έχουν εγκαταλείψει το Ηνωμένο Βασίλειο την τελευταία διετία και δεν επιστρέφουν, είτε επειδή δεν μπορούν πια λόγω Brexit (καθώς δεν πληρούν τις πιο αυστηρές προϋποθέσεις μετανάστευσης), είτε επειδή δεν τους συμφέρει πια επαγγελματικά, και πάλι λόγω Brexit.

«Οι κανόνες για τη μετανάστευση μετά το Brexit καθιστούν πιο δύσκολη, μερικές φορές αδύνατη, την πρόσληψη νέων εργαζομένων από την ΕΕ», γράφειUK labour shortages and immigration: looking at the evidence | LSE Business Review ο Βρετανός ακαδημαϊκός Άλαν Μάνινγκ στην ιστοσελίδα του London School of Economics.

Πολλοί ωστόσο επιλέγουν να μείνουν πια μακριά από τη βρετανική αγορά και για έναν άλλο λόγο: επειδή δεν θέλουν να βρεθούν αντιμέτωποι με τον γραφειοκρατικό γολγοθά της μεταφοράς φορτίων μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας, ο οποίος έγινε βέβαια γολγοθάς λόγω Brexit. Σημειωτέον ότι πολλοί οδηγοί πληρώνονται με το χιλιόμετρο και όχι με την ώρα, όπερ σημαίνει ότι οι όποιες πολύωρες, γραφειοκρατικού ή συνοριακού τύπου αναμονές, τους κοστίζουν και πραγματικά.

Η ισοτιμία της στερλίνας που έχει υποχωρήσει έναντι του ευρώ είναι επίσης «θέμα» για όσους είχαν θέσεις εργασίας εντός των βρετανικών συνόρων και πληρώνονταν σε λίρες, όπως «θέμα» είναι και η φορολογία που έχει επίσης αλλάξει, όπως σημειώνειHow serious is the shortage of lorry drivers? | BBC News σε ανάλυσή του το BBC.

Πέρα ωστόσο από τους δεκάδες χιλιάδες Ευρωπαίους οδηγούς που έφυγαν από τη χώρα, υπάρχουν και άλλοι περίπου 30.000 με 40.000 που δεν κατάφεραν το περασμένο διάστημα, εξαιτίας των περιορισμών που είχαν επιβληθεί λόγω κορονοϊού, να δώσουν εξετάσεις προκειμένου να πάρουν το δίπλωμά τους ως οδηγοί βαρέων οχημάτων. Αυτά σε μια χώρα όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου πολλοί από τους οδηγούς φορτηγών οδεύουν προς συνταξιοδότηση (μέση ηλικία τα 55 με 57 έτη).

Τι σημαίνουν όλα τα παραπάνω; Πως η Μεγάλη Βρετανία βρέθηκε ξαφνικά, λίγους μήνες πριν από τα Χριστούγεννα, αντιμέτωπη με μια έλλειψη περίπου 100.000 οδηγών από εκεί που συγκριτικά, πριν από την πανδημία, οι οδηγοί στη χώρα υπολογίζονταν συνολικά σε περίπου 600.000.

McDonald’s χωρίς μιλκσέικ

Και όταν η εφοδιαστική αλυσίδα κλονίζεται, αντιμετωπίζοντας δυσαναπλήρωτα κενά, τότε και τα «εφόδια» σταματούν να φτάνουν πια απρόσκοπτα στον προορισμό τους. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, τα McDonald’s βρέθηκαν να ξεμένουν από μιλκσέικ σε Αγγλία, Σκοτία και ΟυαλίαMcDonald’s runs out of milkshakes in England, Scotland and Wales | BBC News, και τα Nando’s να κλείνουν προσωρινά δεκάδες από τα εστιατόριά τους επειδή δεν είχαν να σερβίρουν άλλα κοτόπουλα.

Για να καλύψει το κενό, η κυβέρνηση των Συντηρητικών υπό τον Μπόρις Τζόνσον έσπευσε να θέσει σε επιφυλακή («Operation EscalinPetrol Shortage: Significant Improvements Across UK but Scarcity Remains in England | driving.co.uk ») εκατοντάδες οδηγούς που υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις, προκειμένου να πιάσουν εκείνοι το τιμόνι και να αρχίσουν τα δρομολόγια προς τα πρατήρια καυσίμων (ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές ο στρατός ήταν μεν σε επιφυλακή αλλά δεν είχε ακόμη αναλάβει δράση).

Παράλληλα ωστόσο, υποκύπτοντας στην πίεση παραγόντων της αγοράς, η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον έκανε και κάτι άλλο: έδωσε το πράσινο φωςUK visa schemes to ease lorry driver shortages dubbed ‘not enough’ | Financial Times προκειμένου να χορηγηθούν 10.500 προσωρινές άδειες εισόδου (temporary visas) για ένα διάστημα τριών μηνών, έως και τις 24 Δεκεμβρίου, σε οδηγούς φορτηγών και εργάτες από το εξωτερικό, με την προοπτική οι οδηγοί να κρατήσουν ζωντανή την εφοδιαστική αλυσίδα και οι εργάτες να καλύψουν θέσεις στη βρετανική βιομηχανία τροφίμων (κυρίως στη βιομηχανία πουλερικών).

Για έναν πολιτικό που είχε κάνει σημαία του το σκληρό Brexit, όπως είναι ο Μπόρις Τζόνσον, η εσπευσμένη «εισαγωγή» εργαζομένων από το εξωτερικό προκειμένου να καλυφθούν κενά τα οποία απειλούν με έμφραγμα τη βρετανική οικονομία, θα μπορούσε να ερμηνευτεί και ως παραδοχή αποτυχίας.

Αυξάνονται οι θέσεις εργασίας και οι ελλείψεις σε χέρια

Κάποιοι θα πουνLabour shortage due to ‘high demand, not Brexit’ | Construction News ωστόσο ότι για τις ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό δεν ευθύνεται το Brexit, αλλά αντιθέτως η ζήτηση σε εργατικά χέρια που έχει σημειώσει άνοδο στη Βρετανία και οι θέσεις εργασίας που έχουν πια αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με το 2020. Πράγματι, καθώς η χώρα ανακάμπτει στη σκιά της πανδημίας, οι θέσεις εργασίας σε ορισμένους κλάδους αυξάνονται κατακόρυφα. Περίπου 223.000 νέες αγγελίες για θέσεις εργασίας προστέθηκανUK graduate labour market update: 27 September | Prospects μόνο την εβδομάδα από τις 13 έως τις 19 Σεπτεμβρίου, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των σε ισχύ αγγελιών στα 1,9 εκατομμύρια.

Εν τω μεταξύ ωστόσο, ο συνολικός αριθμός των Ευρωπαίων που ζούσαν και εργάζονταν στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει μειωθεί κατά αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες (αν και αξίζει να σημειωθεί πως οι σχετικές εκτιμήσεις ποικίλουνUK labour shortages and immigration: looking at the evidence | LSE Business Review ανάλογα με την πηγή, με άλλους να υπολογίζουν τον αριθμό όσων έχουν φύγει κοντά στους 300.000 και άλλους κοντά στους 900.000).

Το βρετανικό Sky News έγραφεThe 10 jobs where people are needed most as UK faces vacancy crisis, according to recruitment confederation | sky news προ εβδομάδων για τα δέκα επαγγέλματα όπου, σύμφωνα με τα στοιχεία της αγοράς, οι ελλείψεις εργαζομένων είναι πιο έντονες. Διόλου τυχαία, πρόκειται για επαγγέλματα στα οποία απασχολούνταν και πολλοί εργαζόμενοι από την Ευρώπη:

• Οδηγοί φορτηγών
• Νοσηλευτές
• Προγραμματιστές
• Φροντιστές
• Δάσκαλοι
• Μάγειρες
• Πωλητές
• Καθαριστές
• Μεταλλεργάτες
• Ξυλουργοί και επιπλοποιοί

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η Συνομοσπονδία Βρετανικής Βιομηχανίας (CBI) καλείStaff shortages could last two years, says CBI | BBC News πια την κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον να ανανεώσει/εμπλουτίσει τη λίστα με τα επαγγέλματα στα οποία παρατηρούνται ελλείψεις, προκειμένου να επιτρέψει έτσι στους Βρετανούς εργοδότες να προσλαμβάνουν πιο εύκολα εργαζόμενους από το εξωτερικό ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς. Όσο για τα επαγγέλματα που έχουν ζήτηση στην παρούσα φάση σύμφωνα με την CBI, μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν εκείνα του φορτηγατζή, του σιδερά, του χασάπη/κρεοπώλη και του χτίστη.

Υπενθυμίζεται πως η Εθνική Ένωση Χοιροτρόφων της Βρετανίας είχε και εκείνη ζητήσειNPA seeks Government action to avert pig sector labour crisis | National Pig Association την προσωρινή χαλάρωση του καθεστώτος έκδοσης βίζας, επικαλούμενη ως αιτία την έλλειψη προσωπικού στα σφαγεία.

«Τα επίπεδα του στοκ των λιανεμπόρων είναι στο χαμηλότερο σημείο που έχουν βρεθεί μετά το 1983, και τα επίπεδα των εισαγωγών έχουν επίσης καταποντιστεί», γράφειUK plunges towards supply chain crisis due to staff and transport disruption | The Guardian ο Guardian, ενώ και οι βρετανικές εξαγωγές για παράδειγμα στην Ιρλανδία μειώθηκανBrexit caused huge drop in Great Britain to Ireland exports in 2021 | The Guardian κατά σχεδόν 2,5 δισεκατομμύρια στερλίνες τους πρώτους επτά μήνες του 2021 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020.

Ο Πολωνός υδραυλικός αναπολεί

Αν και τυπικά συντεταγμένο, το Brexit βρίσκεται πια, πέντε χρόνια έπειτα από εκείνο το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016, να πυροδοτεί μια σειρά από ανεξέλεγκτα ασύντακτες «αυτοκαταστροφικές» εξελίξεις. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, με μια δόση χαιρεκακίας, πως ήρθε πια η ώρα της εκδίκησης για τον «Πολωνό υδραυλικόBrexit: Polish builders defiant but admit future is ‘uncertain’ after EU referendum vote | Independent» που είχε τόσο πολύ λοιδορηθεί από τους θιασώτες του Brexit. Και η εκδίκηση είναι βέβαια ένα πιάτο που τρώγεται κρύο…

Γιώργος Σκαφιδάς

πηγή: insidestory.gr

Print Friendly, PDF & Email