Το σχέδιο Πούτιν για παράκαμψη του δυτικού συστήματος πληρωμών – Τι είναι το BRICS Clear και πώς θα λειτουργεί

Οι χώρες της ομάδας BRICS θα εμβαθύνουν τις τραπεζικές τους διασυνδέσεις και τους διακανονισμούς σε εθνικά νομίσματα, δήλωσε σήμερα ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς ολοκληρώθηκε η σύνοδος κορυφής που φιλοξενήθηκε στη ρωσική πόλη Καζάν.

Ο Πούτιν περιέγραψε τα θέματα διακανονισμού ως ένα από τα κύρια προβλήματα που επεξεργάζονται. Χαρακτήρισε τη σύνοδο κορυφής συνολικά επιτυχημένη.

Ο Ρώσος πρόεδρος είπε ότι οι χώρες της ομάδας BRICS δεν στοχεύουν στη δημιουργία ενός ξεχωριστού συστήματος πληρωμών, προσθέτοντας ότι αντιλαμβάνονται ότι το πρόβλημα των πληρωμών είναι ένα από τα κύρια εμπόδια στη συνεργασία εντός του μπλοκ, αλλά τα κράτη μέλη θα χρησιμοποιήσουν τα υπάρχοντα συστήματα για να το παρακάμψουν.

Η Ρωσία έχει υποβάλει προτάσεις για τη δημιουργία ενιαίου συστήματος διαφύλαξης αποθεματικών και εκκαθάρισης συναλλαγών μεταξύ των χωρών BRICS, καθώς επιδιώκει να πείσει τα κράτη μέλη να εμβαθύνουν την οικονομική συνεργασία χωρίς τη συμμετοχή της Δύσης, μετέδιδε νωρίτερα το Bloomberg.

Η Ρωσία προώθησε την ενσωμάτωση των αποθετηρίων των κρατών του οργανισμού υπό την ομπρέλα BRICS Clear στο πλαίσιο της παρουσίασής της για τη σύνοδο κορυφής αυτής της εβδομάδας στο Καζάν, σύμφωνα με άτομο που είδε το έγγραφο, ζητώντας να μην κατονομαστεί. Ο στόχος του σχεδίου είναι να εξασφαλιστούν αδιάλειπτες διασυνοριακές συναλλαγές τίτλων ως εναλλακτική λύση στα συστήματα των Euroclear και Clearstream.

Οι BRICS επεκτάθηκαν σε εννέα μέλη τον Ιανουάριο, με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράν, την Αίγυπτο και την Αιθιοπία να εντάσσονται στον οργανισμό μαζί με τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική. Η διεύρυνση δείχνει, όπως υπογράμισε ο Πούτιν, ότι αναδύεται ένας «πολυπολικός κόσμος», συνιστώντας πρόκληση για τη σημερινή παγκόσμια τάξη που κυριαρχείται από τις ΗΠΑ.

Αν και τεχνικά είναι εφικτό, υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι τα περισσότερα μέλη των BRICS ενδιαφέρονται να ενταχθούν σ’ ένα κοινό σύστημα, δήλωσε ο Ολέγκ Βιούγκιν, πρώην κορυφαίος αξιωματούχος της Τράπεζας της Ρωσίας, εξαιρουμένων της Μόσχας και της Τεχεράνης που τελούν υπό κυρώσεις.

«Οι περισσότερες χώρες των BRICS έχουν ανεπτυγμένους οικονομικούς δεσμούς με τον δυτικό κόσμο», είπε, «και δεν θα θέλουν να τους αποκόψουν».

Η Ρωσία, από την άλλη, έχει σαφές συμφέρον να αναπτύξει εναλλακτικές χρηματοοικονομικές δομές προκειμένου να παρακάμψει τις πρωτοφανείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ και τους G7 μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Οι μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας αποκόπηκαν από το σύστημα πληρωμών SWIFT και οι ρωσικοί λογαριασμοί σε διεθνή αποθετήρια πάγωσαν. Μόνο η Euroclear κατέχει περίπου 173 δισ. ευρώ που σχετίζονται με ρωσικές συμμετοχές οι οποίες υπόκεινται σε κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της κεντρικής τράπεζας.

Οι ρωσικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν επίσης εντεινόμενες δυσκολίες διασυνοριακών πληρωμών σε εισαγωγές και εξαγωγές, μεταξύ άλλων με την Κίνα, την Ινδία και την Τουρκία, καθώς οι ξένες τράπεζες γίνονται όλο και πιο επιφυλακτικές εξαιτίας κινδύνου να τους επιβληθούν δευτερογενείς κυρώσεις από τις ΗΠΑ. Ετσι, το Κρεμλίνο αποκτά κίνητρο για να προωθήσει ένα εναλλακτικό σύστημα πληρωμών εντός των BRICS, με βάση τα εθνικά νομίσματα.

Αν και η Ρωσία δεν έχει ακόμη αποκαλύψει ενδελεχώς πώς θα λειτουργήσει το BRICS Clear, ο υπουργός Οικονομικών Aντον Σιλουάνοφ είπε στο RBC, πριν από τη σύνοδο κορυφής, ότι θα βασίζεται στην τεχνολογία κατανεμημένης λογιστικής (DLT).

Τα εναλλακτικά συστήματα πληρωμών «ενδέχεται να μην παρέχουν την αναμενόμενη ασυλία από κυρώσεις», δήλωσε ο Tom Keatinge, διευθυντής του Κέντρου Οικονομικών και Ασφάλειας στο Royal United Services Institute του Λονδίνου. «Καθώς οι ΗΠΑ -και όλο και περισσότερο το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ- αναπτύσσουν μηχανισμούς ελέγχου εξαγωγών με εξωεδαφική εμβέλεια, οι δυτικές κυρώσεις πιθανώς θα έχουν ακόμη αντίκτυπο».

Αξιωματούχοι από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών BRICS προγραμματίζουν να συζητήσουν το ενοποιημένο σύστημα πληρωμών τον Δεκέμβριο.

Η Γενική Διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) Κρισταλίνα Γκεόργκιεβα δήλωσε σήμερα ότι η ίδια θα πρέπει να δει περισσότερες λεπτομέρειες του προτεινόμενου από την ομάδα BRICS εναλλακτικού διασυνοριακού συστήματος πληρωμών για να προσδιορίσει τον αντίκτυπο του, αλλά απέρριψε οποιαδήποτε δυνητική απειλή για το ΔΝΤ.

«Η ιδέα της ύπαρξης ενός συστήματος πληρωμών μιας ομάδας χωρών δεν είναι καινούργια. Αυτό που πρέπει να δούμε είναι περισσότερες λεπτομέρειες. Τι περιλαμβάνει αυτή η ιδέα, πώς μπορεί να μεταφραστεί στην πραγματικότητα και τότε θα είμαστε σε θέση να την αξιολογήσουμε», δήλωσε η Γκεόργκιεβα σε συνέντευξη Τύπου στην Ουάσιγκτον όταν ρωτήθηκε για την εν λόγω πρόταση. «Αλλά σε γενικές γραμμές, αυτό που αναγνωρίζω είναι ότι έχουμε διαφορετικά μέλη που συγκροτούν διαφορετικές ομάδες, αλλά όλα τα μέλη υποστηρίζουν το ΔΝΤ».