Το 5% διχάζει το ΝΑΤΟ στη Χάγη
Αλεξάνδρα Βουδούρη, Βρυξέλλες Ανταποκρίτρια της Ελληνικής Σύνταξης της DW και της εφημερίδας Καθημερινή στις Βρυξέλλες
Ξεκινά σήμερα η διήμερη Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ. Αναμένεται συμφωνία των κρατών-μελών στην αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ. Τι στάση θα κρατήσει η Ισπανία;
Ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες
Αυλαία σήμερα για τη διήμερη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, με τους 32 συμμάχους να αναμένεται να συμφωνήσουν στην -κατ’ απαίτηση του Αμερικανού προέδρου- αύξηση των αμυντικών τους δαπανών κατά 5% του ΑΕΠ ως «αντάλλαγμα» για τη συνέχιση της αμερικανικής στρατιωτικής στήριξης στην Ευρώπη.
Κρίσιμο «στοίχημα» για τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ είναι να μην διαρραγεί η ενότητα των 32 στην πρώτη Σύνοδο της Συμμαχίας με τη νέα του ιδιότητα. Ο Μαρκ Ρούτε γνωρίζει πολύ καλά ότι η αύξηση που ζητά ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να είναι έως και αδύνατη για κάποιους συμμάχους και γι’ αυτό παρουσίασε «φόρμουλα», που προβλέπει αύξηση 3,5% για καθαρές αμυντικές δαπάνες και 1,5% για επενδύσεις στο πλαίσιο μιας γενικότερης έννοιας της «ασφάλειας». Ο Ρούτε πρότεινε εξάλλου χρονική επέκταση της επίτευξης του στόχου σε βάθος δεκαετίας, αντί της αρχικής επταετίας, καθώς και ρήτρα «αναθεώρησης» το 2029.
Δεν συμφωνεί η Μαδρίτη
Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσες εκφωνεί ομιλία κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου στο Παλάτι Μονκλόα στη Μαδρίτη στις 22 Απριλίου 2025Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσες εκφωνεί ομιλία κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου στο Παλάτι Μονκλόα στη Μαδρίτη στις 22 Απριλίου 2025
O Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο ΣάντσεθΕικόνα: JAVIER SORIANO/AFP
Παρ΄ όλα αυτά, η άρνηση της Μαδρίτης να συμφωνήσει στα ποσοστά αυτά και η προσφορά μιας κάποιας «ευελιξίας» ως προς την ερμηνεία επίτευξης των στόχων που προσέφερε ο Ρούτε μέσω επιστολής του στον Πέδρο Σάντσεθ, ωθεί πλέον κάποιους να ζητούν ίδια μεταχείριση και την οργή άλλων, που βλέπουν διάσπαση της ενότητας.
Αντιμέτωπος με εσωτερική πολιτική κρίση ο Σάντσεθ επιμένει ότι μπορεί να προχωρήσει σε αμυντικές δαπάνες «ανεξάρτητα από το ποσοστό ΑΕΠ που συνεπάγονται», ισχυριζόμενος ότι μπορεί να το πετύχει με ποσοστό κάτω του 5%. Ωστόσο, χθες ο Μαρκ Ρούτε υπήρξε σαφής: «δεν υπάρχουν εξαιρέσεις (opt -out) ούτε παράπλευρες συμφωνίες», ενώ τόνισε ότι η Ισπανία έχει ήδη συμφωνήσει με τους στόχους της κοινής διακήρυξης.
Θα ανοίξει το «κουτί της Πανδώρας»;
Νατοϊκοί διπλωμάτες ανησυχούν μήπως η κίνηση του Σάντσεθ ανοίξει το «κουτί της Πανδώρας» προκαλώντας παρόμοια αιτήματα, όπως έχουν ήδη υπονοήσει ότι θα καταθέσουν το Βέλγιο και η Σλοβακία, με κίνδυνο να προκαλέσουν την οργή του Τραμπ, που ήδη από το 2018 απειλεί ακόμα και με αποχώρηση από το ΝΑΤΟ.
Ο Ρούτε, άλλωστε, υπενθύμισε χθες ότι ΗΠΑ, Πολωνία και Εσθονία ήδη φθάνουν τον στόχο, ενώ πλέον και η Γερμανία θα διεκδικήσει «πρωτιά» δεσμευόμενη για αύξηση 3,5% του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες. Η Ελλάδα επίσης ήδη το 2024 κατέγραψε δαπάνες 3,08%, ξεπερνώντας κατά πολύ τον προηγούμενο νατοϊκό στόχο του 2%.
Τυχόν «εκτροχιασμός» της Συνόδου του ΝΑΤΟ θα δυσχεράνει και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την Πέμπτη, που θα συζητήσει την επιτάχυνση των αποφάσεων για «ουσιαστική αύξηση των δαπανών της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας (περιλαμβανομένης της δέσμευσης που αναλήφθηκε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ από τα κράτη-μέλη)», σύμφωνα με προσχέδιο των συμπερασμάτων.
