Σαν σήμερα πριν από 104 χρόνια γεννήθηκε ο Νέλσον Μαντέλα

Σαν σήμερα, πριν από 104 χρόνια γεννήθηκε ο Νέλσον Μαντέλα, στο χωριό Mvezo, στο Ανατολικό Ακρωτήριο της Βρετανικής Κυριαρχίας της Νότιας Αφρικής. Ο αιματηρός Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη και στη Νότια Αφρική. Ως αποτέλεσμα του Νόμου περί γης των ιθαγενών του 1913, ο οποίος απαγόρευε στους Αφρικανούς να κατέχουν γη εκτός των αποθεματικών, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για το σύστημα απαρτχάιντ.

Η οικογένεια του Μαντέλα ανήκε στην ελίτ των Xhosa, αν και κοιτάζοντας τη φωτογραφία της γενέτειράς του, που δημοσιεύεται στον τεκμηριωμένο ιστότοπο του Ιδρύματος Νέλσον Μαντέλα, μπορεί κανείς να δει ότι δεν ήταν παρά μια μεγάλη καλύβα. Φοίτησε σε δημοτικό σχολείο της εκκλησίας των Βαπτιστών, κατά τη διάρκεια του οποίου ο δάσκαλός του του επέβαλε το αγγλικό όνομα Nelson, όπως ήταν η διαδεδομένη συνήθεια στο αφρικανικό αποικιακό σύμπαν. Αν και έμεινε ορφανός από πατέρα σε ηλικία δώδεκα ετών, η ευρύτερη οικογένεια του επέτρεψε να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του μέχρι το πανεπιστήμιο. Σπούδασε νομικά στο University College of Fort Hare, από το οποίο αποβλήθηκε επειδή συμμετείχε σε φοιτητική διαμαρτυρία, και στο Πανεπιστήμιο Witwatersrand.

Η παιδεία που απέκτησε μπολιάζεται με την αφρικανική κουλτούρα του, την προφορική παράδοση, ξεκινώντας από τις ιστορίες των γερόντων για την αντίσταση κατά της αποικιοκρατικής κατοχής. Ο Μαντέλα θα έγραφε στη συνέχεια: “Έκανα όλα όσα έκανα, τόσο ως άτομο όσο και ως ηγέτης του λαού μου, λόγω της εμπειρίας μου στη Νότια Αφρική και της υπερήφανης αφρικανικής καταγωγής μου”.

Η ένταξή του, το 1944, στο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο, ένα είδος Εθνικής Απελευθερωτικής Επιτροπής, είναι καθοριστική για τη ζωή του Μαντέλα, ο οποίος γρήγορα γίνεται ο κορυφαίος ηγέτης του, οργανώνοντας την Ένωση Νεολαίας στο πλαίσιο αυτού και υποστηρίζοντας μια πιο ριζοσπαστική μαζική πολιτική.

Μαζί με τον Oliver Tambo, άνοιξε το πρώτο δικηγορικό γραφείο αφρικανών δικηγόρων το 1952. Η αναφορά στον Γκάντι, ο οποίος στη Νότια Αφρική, κατά τις δύο δεκαετίες στο γύρισμα του 19ου και του 20ού αιώνα, είχε ασκήσει τη δικηγορία για να υπερασπιστεί τους Ινδούς μετανάστες από τον ρατσισμό των λευκών, ήταν απαραίτητη. Πρόκειται για την κατανόηση της βαθιάς επιρροής που είχαν οι θεωρίες και οι πρακτικές της παθητικής αντίστασης και της ενεργής μηβίας στη σκέψη και τη δράση του Μαντέλα, παρόλο που στις αρχές της δεκαετίας του 1960, αντιμέτωπος με την αιματηρή καταστολή κάθε μορφής διαμαρτυρίας, βοήθησε στην ίδρυση της ένοπλης πτέρυγας του ANC, Umkhonto weSizwe (Σπαθί του Έθνους). Μετά από μερικά χρόνια συλλαμβάνεται μαζί με άλλους εννέα ηγέτες του ANC και, τον Ιούνιο του 1964, καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη και φυλακίζεται στο νησί Ρόμπεν.

Η φυλακή, χάρη στην ευφυή δράση του Μαντέλα, διαμορφώθηκε σταδιακά ως αυτοδιαχειριζόμενος χώρος ανταλλαγής και εκπαίδευσης για τους πολιτικούς κρατούμενους, ακόμη και όταν αυτοί δούλευαν στους λάκκους ασβέστη και στα φρεάτια των ορυχείων. Παρακολουθούσαν τακτικά μαθήματα, που οργανώνονταν μυστικά, κατά τη διάρκεια των οποίων μελετούσαν τη Βίβλο, το Κοράνι, το Κεφάλαιο, αλλά και τις τραγωδίες του Σαίξπηρ, σε βαθμό που η φυλακή ονομάστηκε Πανεπιστήμιο του Robben Island και, αργότερα, Πανεπιστήμιο του Νέλσον Μαντέλα. Από τις συζητήσεις με τους φυλακισμένους και τις συνομιλίες με τους λευκούς φρουρούς κατά τη διάρκεια των ετών, ο Μαντέλα ωρίμασε μια μεγαλύτερη ιδεολογική επίγνωση από την οποία θα αντλούσε, όταν συζητούσε με την κυβέρνηση, επιχειρήματα και ιδέες για ένα νέο σύνταγμα της Νότιας Αφρικής.

Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης φυλάκισης ο Μαντέλα ανακάλυψε εκ νέου και εμβάθυνε τη φιλοσοφία και την πρακτική που ήταν ευρέως διαδεδομένη στην προ-αποικιακή Αφρική – την Ubuntu. Ο ίδιος ο Μαντέλα περιέγραψε το ουσιαστικό περιεχόμενό της: “Στην Αφρική υπάρχει η Ubuntu, η βαθιά έννοια της οποίας είναι ότι είμαστε άνθρωποι μόνο λόγω της ανθρωπιάς των άλλων και ότι, αν, σε αυτόν τον κόσμο, καταφέρουμε να επιτύχουμε κάτι καλό, τα εύσημα θα οφείλονται εξίσου στο έργο και τα επιτεύγματα των άλλων”.

Ακριβώς βασιζόμενοι στην παράδοση του Ubuntu, ο Μαντέλα και ο μεγάλος του φίλος, ο Αγγλικανός αρχιεπίσκοπος Ντέσμοντ Τούτου, δημιούργησαν και εμψύχωσαν την Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης το 1995, προκειμένου να αποτρέψουν τη χώρα του ουράνιου τόξου από το να βυθιστεί στη μνησικακία και την εκδίκηση για τα πολλά λάθη, τις διώξεις και τις δολοφονίες κατά την εποχή του απαρτχάιντ.

Ένα μήνυμα προς αυτή την κατεύθυνση ήταν, στις 10 Δεκεμβρίου 1993, η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης από κοινού στον Νέλσον Μαντέλα και στον Φρέντερικ Βίλεμ ντε Κλερκ, τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, ο οποίος, τρία χρόνια νωρίτερα, τον είχε απελευθερώσει μετά από δεκαετίες φυλάκισης, συμφωνώντας μαζί του για ειρηνική μετάβαση στην εξουσία της πλειοψηφίας. Το Νόμπελ Ειρήνης τους απονεμήθηκε “για το έργο τους για τον ειρηνικό τερματισμό του καθεστώτος του απαρτχάιντ και για τη θεμελίωση μιας νέας δημοκρατικής Νότιας Αφρικής”.

Οι δύο βραβευθέντες διαπραγματεύτηκαν την κατάλυση του καθεστώτος του απαρτχάιντ και την καθιέρωση της καθολικής ψηφοφορίας- το επόμενο έτος, μετά τις πρώτες ελεύθερες εκλογές, ο χαρισματικός ηγέτης του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC) εξελέγη θριαμβευτικά πρόεδρος της δημοκρατίας.

Στο τέλος της πρώτης του θητείας, το 1999, παρά τις μεγάλες πιέσεις του κόμματός του, σε αντίθεση με την ευρέως διαδεδομένη πρακτική στις πρώην αποικιοκρατικές χώρες, αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική ζωή, και έγινε, χάρη και στο εγχώριο και διεθνές κύρος του, σύμβολο της κινητοποίησης και του αγώνα κατά των οικονομικών ανισοτήτων και για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προκειμένου η Νότια Αφρική να γίνει ένα ειρηνικό “έθνος του ουράνιου τόξου”.

Ο Μαντέλα πέθανε το 2013, σε ηλικία ενενήντα πέντε ετών, από πνευμονική λοίμωξη λόγω φυματίωσης, που προκλήθηκε από τις συνθήκες υγιεινής και διατροφής των ετών της φυλάκισής του.

πηγή: pressenza.com

Print Friendly, PDF & Email