Πόλεμος στο Ισραήλ: 3+1 σενάρια για την παγκόσμια οικονομία

Τρία συν ένα σενάρια για τον τρόπο με τον οποίο ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα θα επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία, μέσω των επιπτώσεων στη διάθεση και τις τιμές του πετρελαίου και στις αγορές εμπορευμάτων αναπτύσσει η τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας με τίτλο «Πιθανές Βραχυπρόθεσμες Συνέπειες από τη Σύγκρουση στη Μέση Ανατολή».

Η έκθεση, η οποία εντάσσεται στη σειρά Commodity Markets Outlook εκτιμά γενικώς, εφόσον η σύγκρουση δεν γενικευτεί (εκτός Ισραήλ), οι επιπτώσεις από το διπλό σοκ (Ουκρανία και Ισραήλ) θα είναι περιορισμένες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις «εκτιμήσεις βάσης», οι επιπτώσεις του πολέμου στην παγκόσμια αγορά εμπορευμάτων μέχρι στιγμής έχουν υπάρξει περιορισμένες. Οι τιμές του πετρελαίου από την έναρξη της σύγκρουσης, μετά δηλαδή την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, έχουν αυξηθεί κατά 6% και οι τιμές των αγροτικών προϊόντων, των μετάλλων και άλλων εμπορευμάτων έχουν δει μικρή μετατόπιση. Με βάση τις προβολές στις εκτιμήσεις βάσης, οι τιμές του πετρελαίου θα φτάσουν τα 90 δολάρια το βαρέλι στο τρέχον τετράμηνο, πριν υποχωρήσουν σε κατά μέσο όρο 81 δολάρια το βαρέλι το 2024, καθώς η παγκόσμια οικονομία θα αναπτύσσεται. Σε αυτό το πλαίσιο, συνολικά οι τιμές των εμπορευμάτων -που εκτοξεύθηκαν ιδιαίτερα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία το προηγούμενο διάστημα- θα υποχωρήσουν κατά 4,1% το 2024, ιδιαίτερα στα αγροτικά προϊόντα, ενώ οι τιμές των βασικών μετάλλων θα πέσουν κατά 5% το ίδιο διάστημα, με περαιτέρω σταθεροποίηση το 2025.

Διαφορετικά θα είναι τα πράγματα αν η σύγκρουση εξακολουθήσει να κλιμακώνεται. Συγκεκριμένα, η έκθεση εξετάζει τρία σενάρια ρίσκου, βασισμένη στην ιστορική εμπειρία των επιπτώσεων που είδε ο πλανήτης στις τιμές του πετρελαίου κατά την κρίση της δεκαετίας του ’70 (παρότι διευκρινίζει πως οι συνθήκες είναι γενικώς ευνοϊκότερες, σε σχέση με τότε, κυρίως όσον αφορά το μέγεθος της πετρελαϊκής εξάρτησης και της άμεσης εξάρτησης από τη Μέση Ανατολή).

Έτσι, στο σενάριο «μικρής αναταραχής», η τιμή του πετρελαίου αναμένεται να αυξηθεί από 3-13% στο τρέχον τετράμηνο, φτάνοντας από 93 ως το πολύ ως τα 102 δολάρια το βαρέλι. Αυτό σημαίνει πως η παγκόσμια παροχή πετρελαίου θα έχει μειωθεί κατά 500.000 ως 2 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, κάτι που είχε παρατηρηθεί και κατά τον εμφύλιο της Λιβύης το 2011.

Στο «μεσαίο» σενάριο, οι επιπτώσεις του οποίου θα ισοδυναμούν με τον πόλεμο στο Ιράκ, η παγκόσμια παροχή πετρελαίου θα περικοπεί κατά 3-5 εκατ. βαρέλια ημερησίως και η τιμή του θα δει αύξηση κατά 21-35%, δηλαδή μία διακύμανση από 109 και ως 121 δολάρια/βαρέλι.

Στο σενάριο «μεγάλη αναταραχής» τέλος, που θα ισοδυναμούσε στο αντίστοιχο του εμπάργκο στο αραβικό πετρέλαιο του 1973, τα παγκόσμια αποθεματικά θα συρρικνώνονταν κατά 6-8 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, γεγονός που θα εκτόξευε τις τιμές σε ποσοστά μεταξύ 56-75% και οι τιμές του θα έφταναν από 140 ως 157 δολάρια το βαρέλι.

An η σύγκρουση κλιμακωθεί, αναφέρει η έκθεση, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να λάβουν μέτρα για να διαχειριστούν μια πιθανή αύξηση του πληθωρισμού. Δεδομένου του κινδύνου μεγαλύτερης επισιτιστικής ανασφάλειας, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αποφεύγουν εμπορικούς περιορισμούς, όπως απαγορεύσεις εξαγωγών τροφίμων και λιπασμάτων, καθώς τέτοια μέτρα συχνά εντείνουν την αστάθεια των τιμών και εντείνουν την επισιτιστική ανασφάλεια.

Θα πρέπει επίσης να απέχουν από την καθιέρωση ελέγχων και επιδοτήσεων στις τιμές ως απάντηση στην ακρίβεια των τροφίμων και του πετρελαίου. Μια καλύτερη επιλογή είναι η βελτίωση των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας, σημειώνει, η διαφοροποίηση των πηγών προέλευσης στις εισαγωγές τροφίμων και η «αύξηση της αποτελεσματικότητας» στην παραγωγή και το εμπόριο των τροφίμων. Μακροπρόθεσμα, καταλήγει, όλες οι χώρες μπορούν να ενισχύσουν την ενεργειακή τους ασφάλεια επιταχύνοντας τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας—πράγμα που θα μετριάσει τις επιπτώσεις των σοκ στην τιμή του πετρελαίου.

Το καμπανάκι για την παγκόσμια οικονομία είχε άλλωστε κρούσει και η γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), δρ. Νγκόζι Οκόντζο-Ιουεάλα, η οποία προειδοποίησε ότι η συνεχιζόμενη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς θα επηρεάσει την παγκόσμια ανάπτυξη εάν επεκταθεί στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Σε συνέντευξή της στο CNBCμ δήλωσε: «Μην ξεχνάτε ότι η περιοχή αυτή είναι πηγή μεγάλης ποσότητας της παγκόσμιας ενέργειας όσον αφορά το φυσικό αέριο καθώς και το πετρέλαιο, το οποίο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό και σε όλο τον κόσμο. Επομένως, θα δείτε αντίκτυπο στην παγκόσμια ανάπτυξη, στο παγκόσμιο εμπόριο».

Print Friendly, PDF & Email