Ποιήματα που άλλαξαν τον κόσμο | «Αν (μπορείς)…..», Ράντγιαρντ Κίπλινγκ

Επιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα // 

Στη στήλη αυτή φιλοξενούμε ποιήματα  Ελλήνων και ξένων ποιητών, ποιήματα που έχουν αφήσει το στίγμα τους , ποιήματα που που μας έχουν συγκινήσει.

Η δύναμη των ποιημάτων αυτών έγκειται στην ικανότητά τους να μεταφέρουν την αλήθεια και τα συναισθήματα με έναν τρόπο που αγγίζει την ψυχή, να διαφωτίζουν τις σκοτεινές γωνιές του ανθρώπινου ψυχισμού και να ανοίγουν τον δρόμο για νέες προοπτικές και αλλαγές στη σκέψη και την κοινωνία.

Ο Ράντγιαρντ Κίπλινγκ (Βομβάη 1865 – Σάσσεξ 1936) ήταν ένας από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς στην Αγγλία,  στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Ο Χένρι Τζέιμς έχει πει ότι “ο Κίπλινγκ είναι ο πιο ολοκληρωμένος ιδιοφυής άνθρωπος που γνώρισε ποτέ”. Το 1907 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας και έγινε ο πρώτος αγγλόφωνος συγγραφέας που κέρδισε το βραβείο αυτό αλλά και ο νεαρότερος αποδέκτης του. Η μετέπειτα φήμη του άλλαζε σύμφωνα με το πολιτικό και το κοινωνικό κλίμα της εποχής και οι αντικρουόμενες απόψεις γι’ αυτόν συνεχίστηκαν για μεγάλο μέρος του 20ου αιώνα

Ο διδακτικός τόνος στο ποίημα «Αν..», γίνεται αισθητός, χωρίς ωστόσο “να ενοχλεί”. Ο επιτυχημένος έλεγχος της ρητορείας, την οποία ενέχει η απαρίθμηση των ψυχικών και ηθικών ιδιοτήτων που κατά τον ποιητή δικαιώνουν την ανθρώπινη ζωή, και η καταλογική παράθεσή τους δίνουν στο διδακτικό στοιχείο μια ποιητική ένταση όχι συνηθισμένη σε ποιήματα αυτού του είδους.

Αν…  

Αν μπορείς να κρατάς το κεφάλι ψηλά όταν γύρω σου όλοι
τον εαυτό τους εχάσαν δειλά, και για τούτο μαζί σου τα βάζουν,
στον εαυτό σου αν μπορείς να ’χεις πίστη όταν όλοι για σένα αμφιβάλλουν
μα κι αδιάφορος να ’σαι κι ορθός στις δικές τους μπροστά αμφιβολίες,
αν μπορείς να υπομένεις χωρίς ν’ αποστάσεις ποτέ καρτερώντας,
ή μπλεγμένος με ψεύτες, μακριά να σταθείς, αν μπορείς απ’ το ψέμα
κι αν γενείς μισητός, να μη δείξεις στρατί στο δικό σου το μίσος,
κι ούτε τόσο καλός να φανείς κι ούτε τόσο σοφά να μιλήσεις,

αν μπορείς να ονειρεύεσαι δίχως να γίνεις του ονείρου σου σκλάβος,
αν μπορείς να στοχάζεσαι δίχως τη σκέψη να κάνεις σκοπό σου,
αν μπορείς την λαμπρήν ανταμώνοντας Νίκη ή τη μαύρη φουρτούνα,
να φερθείς με τον ίδιο τον τρόπο στους δυο κατεργάρηδες τούτους,
αν μπορείς να υποφέρεις ν’ ακούς την αλήθεια που ο ίδιος σου είπες,
στρεβλωμένη από αχρείους, να γενεί μια παγίδα για ηλίθιους ανθρώπους,
ή αν τα όσα η ζωή σού έχει δώσει αντικρίσεις συντρίμμια μπροστά σου,
κι αφού σκύψεις, ν’ αρχίσεις ξανά να τα χτίζεις με σκάρτα εργαλεία,

αν μπορείς να σωριάσεις μαζί τ’ αγαθά και τα κέρδη σου όλα,
κι αν τολμήσεις με μια σου ζαριά όλα για όλα να παίξεις
και να χάσεις τα πάντα και πάλι απ’ την πρώτη σου αρχή να κινήσεις,
και να μην ψιθυρίσεις ποτές ούτε λέξη για τα όσα έχεις χάσει,
κι αν μπορείς ν’ αναγκάσεις με βία, την καρδιά σου, τα νεύρα, το νου σου,
να δουλέψουν για σέναν ακόμα κι αφού τσακιστούνε στο μόχθο,
και ν’ αντέξεις σ’ αυτό σταθερά όταν τίποτε εντός σου δεν θα ’χεις
άλλο εξόν απ’ τη θέληση που όρθια θα κράζει σε τούτα «Κρατάτε»,

αν μπορείς να μιλάς με τα πλήθη κι ακέριος στο ήθος να μένεις,
ή αν βρεθείς με ρηγάδες χωρίς τα μυαλά σου να πάρουν αέρα,
κι αν ποτέ, ούτε οι φίλοι ούτε οι εχθροί να σε κάνουν μπορούν να πονέσεις,
τον καθένα αν ζυγιάζεις σωστά και κανέναν πιο πρόσβαρα απ’ άλλον,
αν μπορείς να γεμίζεις το αμείλιχτο ένα λεφτό της κάθε ώρας
στην αξία των εξήντα μοιραίων δευτερόλεφτων της διαδρομής του,
τότε θα ’ναι όλη η Γη σα δικιά σου, ως και κάθε που υπάρχει σε τούτη,
και —περισσότερο ακόμα— θε να ’σαι ένας άνθρωπος πλέριος, παιδί μου.

Το ποίημα If (Αν) του Κίπλινγκ μετέφρασαν, μεταξύ άλλων, οι Χρ.Α.Μάνεσης (“Ανθολογία της Ευρωπαϊκής και Αμερικανικής ποιήσεως”), Λεωνίδας Πολυδεύκης (“Φιλολογική Πρωτοχρονιά 1967”), Μαρίνος Σιγούρος και Άγγελος Δόξας.

Πληροφορίες από > http://ebooks.edu.gr/