Πακέτο προτάσεων από το ΑΚΕΛ για την ακρίβεια και την ενεργειακή επάρκεια

Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Ζαχαρίου

«Το 2013 υπήρχε ένας ολοκληρωμέ­νος σχεδιασμός για τα ενεργειακά, ο οποίος δυστυχώς ξηλώθηκε από την κυβέρνηση του ΔΗΣΥ, η οποία αναλώ­θηκε για δέκα χρόνια σε αυτοσχεδια­σμούς και επικοινωνιακά παιχνίδια, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε μοιραία σε μεγάλα αδιέξοδα, με πιο σημαντι­κό την υψηλή τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος».

Τα πιο πάνω τονίζει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα μας ο γενικός συντονι­στής των Τομέων Πολιτικής του ΑΚΕΛ, Νεοκλής Συλικιώτης, καταθέτοντας παράλληλα συγκεκριμένες και καλά κοστολογημένες προτάσεις για μείωση των τιμών στο ηλεκτρικό ρεύμα και διασ­φάλιση της ενεργειακής επάρκειας. Αναφέρεται επίσης στην αποτυχημένη πολιτική της κυβέρνησης του ΔΗΣΥ και προειδοποιεί ότι η χώρα έχει μείνει εκτός από τους σχεδιασμούς που προ­ωθούνται στην ευρύτερη περιοχή στο θέμα του φυσικού αερίου. Τονίζει ακό­μη ότι το 2013 υπήρχε ένας ολοκλη­ρωμένος σχεδιασμός για τα ενεργειακά και εάν προχωρούσε, θα δημιουργού­νταν οι προϋποθέσεις για τη μετατροπή της χώρας σε ενεργειακό κόμβο. Παρά ταύτα, προσθέτει, με τις πολιτικές της κυβέρνησης του ΔΗΣΥ η χώρα είναι πλέον επί ξύλου κρεμάμενη.

«Οι καταναλωτές πληρώνουν πολλαπλάσιες φορές την ακρίβεια στο ηλεκτρικό ρεύμα»

Πώς φτάσαμε μέχρι εδώ;

Το 2013 υπήρχε ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός για τα ενεργειακά, ο οποίος δυ­στυχώς ξηλώθηκε από την κυβέρνηση του ΔΗΣΥ, η οποία αναλώθηκε για δέκα χρόνια σε αυτοσχεδιασμούς και επικοινωνιακά παι­χνίδια, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε μοι­ραία σε μεγάλα αδιέξοδα, με πιο σημαντικό την υψηλή τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος.

Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η υψη­λή τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος;

Οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες, όπως η μεγάλη εξάρτησή μας από το πετρέ­λαιο, το οποίο έχει υψηλό κόστος, τους ρύ­πους, την καθυστέρηση στην έλευση φυσικού αερίου και την καθυστέρηση στην περαιτέρω ένταξη των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο.

Πρόσφατα ανακοινώθηκε η επέκταση του μέτρου της επιδότησης του ηλεκτρι­κού ρεύματος. Θα βοηθήσει;

Η ακρίβεια στο ηλεκτρικό ρεύμα δεν περι­ορίζεται μόνο στους λογαριασμούς του ηλε­κτρικού ρεύματος, αλλά μετακυλίεται σε όλη την οικονομία. Οι φουσκωμένοι λογαριασμοί οδηγούν σε αυξήσεις σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, με αποτέλεσμα οι καταναλω­τές να πληρώνουν πολλαπλάσιες φορές την ακρίβεια στο ρεύμα.

Ως ΑΚΕΛ, εισηγηθήκαμε μέτρα με οριζό­ντια παρέμβαση, τα οποία εφαρμόστηκαν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η μείωση του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα από 19% σε 9% και η κατάργηση χρεώσεων, όπως για το Ταμείο των ΑΠΕ και το τέλος δημόσιας ωφέ­λειας. Με τα μέτρα αυτά θα ανακουφίζονταν και τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα θα λειτουργούσαν για συγκράτη­ση της ακρίβειας σε άλλα αγαθά και υπηρε­σίες.

Πώς θα προωθηθούν όμως οι ΑΠΕ αν τερματιστεί η χρέωση στους λογαρια­σμούς του ρεύματος;

Και γι’ αυτό το θέμα καταθέσαμε συγκεκρι­μένες και κοστολογημένες προτάσεις.

Με βάση ευρωπαϊκή Οδηγία που ενσωμα­τώθηκε στην κυπριακή νομοθεσία, το 50% των εσόδων του κράτους από τα θερμοκηπια­κά αέρια πρέπει να αξιοποιείται για την πράσι­νη μετάβαση, τη συγκράτηση του κόστους του ηλεκτρισμού προς όφελος των καταναλωτών και της οικονομίας και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Αντί αυτού η κυβέρνη­ση βάζει τα χρήματα στον κρατικό κορβανά. Ενδεικτικά, πέρσι πληρώσαμε περίπου 250 εκατ. ευρώ σε ρύπους, ενώ φέτος εκτιμάται ότι το κόστος θα φτάσει τα 300 εκατ. ευρώ.

Εισηγηθήκαμε επίσης τη διενέργεια μειο­δοτικών διαγωνισμών για την αγορά ενέργει­ας από ΑΠΕ. Αυτό έγινε μόνο μια φορά στην Κύπρο, το 2012. Τότε -που το κόστος για τις εταιρείες ήταν μάλιστα πιο υψηλό σε σύγκριση με σήμερα- είχαμε εξασφαλίσει τιμές οι οποίες κυμαίνονταν μεταξύ 7,5 – 9,4 σέντ την κιλο­βατώρα, ενώ σήμερα είναι πολλαπλάσιο. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό. Σχε­δόν όλες οι χώρες της ΕΕ διενεργούν μειοδο­τικούς διαγωνισμούς με εξαιρετικά αποτελέ­σματα. Ενδεικτικά, στην Πορτογαλία είναι 1,5 σεντ την κιλοβατώρα, στην Ελλάδα 3,3 σεντ, στη Γερμανία, η οποία έχει τη μισή ηλιοφάνεια σε σχέση με την Κύπρο, είναι 5 σεντ.

Η μη διενέργεια μειοδοτικών διαγωνισμών έχει ως αποτέλεσμα οι καταναλωτές να πλη­ρώνουν πολύ ακριβό ρεύμα, ενώ την ίδια ώρα προκύπτουν υπερκέρδη για συγκεκριμένες εταιρείες. Ενδεικτικά, να αναφέρω ότι σήμε­ρα το κόστος αποφυγής είναι 22,5 σεντ την κιλοβατώρα. Μιλάμε για πολλά εκατομμύρια ευρώ. Ως ΑΚΕΛ, καταθέσαμε πρόταση νόμου στη Βουλή για να φορολογηθούν τουλάχιστον αυτά τα απροσδόκητα υπερκέρδη, όπως έγινε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δυστυχώς βρήκαμε απροθυμία από την κυβέρνηση.

Πώς σχολιάζετε την παραχώρηση χαλί­τικης γης για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ;

Με τον τρόπο που γίνεται σήμερα, συνιστά καταστρατήγηση του δημοσίου συμφέροντος. Πρώτα απ’ όλα έπρεπε να γίνει χωροταξικός σχεδιασμός και το κράτος να αποφασίσει πού θα τοποθετηθούν αυτές οι αναπτύξεις, λαμ­βάνοντας υπόψη μια σειρά από παράγοντες, όπως η γεωργική γη, τα περιβαλλοντικά ζη­τήματα, οι ζώνες προστασίας κ.τ.λ.

Ως ΑΚΕΛ εισηγηθήκαμε επίσης όπως η παραχώρηση χαλίτικης γης για ανάπτυξη έργων ΑΠΕ να γίνεται στα πλαίσια μιας αντα­γωνιστικής διαδικασίας μειοδοτικών διαγω­νισμών. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να διασφαλιστεί το μεγαλύτερο δυνατό όφελος και για την κοινωνία, και για την οικονομία, και τους καταναλωτές.

Το σύστημα μπορεί να «σηκώσει» άλλες ΑΠΕ;

Αυτό είναι μία ακόμη αποτυχία της κυ­βέρνησης του ΔΗΣΥ, την οποία κληρονόμησε η νέα κυβέρνηση. Και υπάρχουν βαρύτατες ευθύνες για το γεγονός ότι το δίχτυο παρα­μένει απαρχαιωμένο, αλλά και το γεγονός ότι η χώρα δεν διαθέτει σύστημα αποθήκευσης, ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό η παραγωγή από ΑΠΕ χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ηλεκτρική επάρκεια.

Η ΑΗΚ είναι δημόσιος οργανισμός και τα μέλη του Δ.Σ. διορίζονται από την κυβέρνη­ση. Συνεπώς υπάρχουν ευθύνες για την ολι­γωρία στην αναβάθμιση του δικτύου και τη μη περαιτέρω εμπλοκή του οργανισμού στις ΑΠΕ. Να σημειώσουμε επίσης ότι είδαμε να τίθενται εμπόδια στην ΑΗΚ προς την κατεύ­θυνση αυτή από άλλους κρατικούς φορείς, όπως η ΡΑΕΚ. Επιπρόσθετα, η κυβέρνηση άφησε την ΑΗΚ υποστελεχωμένη, με αποτέ­λεσμα να παρατηρείται σοβαρή καθυστέρηση στην υλοποίηση του εκσυγχρονισμού των μονάδων παραγωγής.

Ως ΑΚΕΛ, τονίσαμε επανειλημμένα ότι πρέπει να διασφαλιστεί η δυνατότητα συμ­μετοχής της ΑΗΚ στους μειοδοτικούς διαγω­νισμούς για τις ΑΠΕ αλλά και τον τομέα της αποθήκευσης, ο οποίος πρέπει να προχωρή­σει με την αίσθηση του κατεπείγοντος. Η κυ­βέρνηση έχει στη διάθεσή της 100 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης εδώ και 18 μήνες, αλλά δεν έχει προχωρήσει ο διαγωνισμός για την κατασκευή έργων αποθήκευσης.

Δεν υπάρχουν άλλα χρονικά περιθώρια. Ενδεικτικά, να αναφέρω ότι πρέπει να αντι­κατασταθεί άμεσα η παραγωγή από τις μηχα­νές στη Δεκέλεια, οι οποίες είναι ρυπογόνες και σήμερα λειτουργούν με παρεκκλίσεις από την ΕΕ. Μιλάμε για περίπου 360 μεγαβάτ.

Τι πρέπει να περιλαμβάνει ένας ολοκλη­ρωμένος ενεργειακός σχεδιασμός;

Πρέπει να έχει ως κεντρικό άξονα τον οδι­κό χάρτη της ΕΕ μέχρι το 2050, με ενδιάμε­σους σταθμούς το 2030 και το 2040. Πρέπει να δίνει απαντήσεις στο θέμα της ακρίβειας και να διασφαλίζει με τρόπο απόλυτο την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Δεν πρέ­πει να ξεχνάμε ότι είμαστε ένα απομονωμένο νησί, χωρίς δυνατότητα για ηλεκτρική δια­σύνδεση με άλλη χώρα.

Ο σχεδιασμός πρέπει επίσης να έχει ως κε­ντρικό πυλώνα το περιβάλλον και την κλιμα­τική αλλαγή. Υποφέρουμε ως χώρα από την κλιματική αλλαγή και αυτό έχει βαρύ κόστος και σε οικονομικό επίπεδο αλλά και στα ζη­τήματα που αφορούν το περιβάλλον και την υγεία των πολιτών.

Ακόμη, ο σχεδιασμός πρέπει να καλύπτει όλες τις πτυχές της ενεργειακής στρατηγικής στον ηλεκτρισμό, το φυσικό αέριο, τις μετα­φορές, την εξοικονόμηση ενέργειας, τη μείω­ση των ρύπων και την επίτευξη των στόχων που έχουμε αναλάβει απέναντι στην ΕΕ, τον βέλτιστο τρόπο ένταξης των ΑΠΕ και του φυ­σικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο κ.τ.λ.

Η κυβέρνηση πρέπει να καλέσει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (ΑΗΚ, ΡΑΕΚ, ΔΕΦΑ κ.τ.λ.) και να προχωρήσει άμεσα στην ετοιμασία ενός ολοκληρωμένου ενεργειακού σχεδιασμού. Το πολύ βαρύ κόστος, το οποίο πληρώνουν σήμερα τα νοικοκυριά και οι επι­χειρήσεις, αλλά και τα σοβαρά ζητήματα τα οποία εγείρονται όσον αφορά την ενεργειακή ασφάλεια και τα θέματα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, δεν αφήνουν περιθώρια για άλλη καθυστέρηση.

Ζητήσατε συνάντηση με τον Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη. Τι θα του μεταφέ­ρετε;

Ως ΑΚΕΛ, αντικρίζουμε τα θέματα της ενέργειας ως μείζονος σημασίας για τη χώρα, την οικονομία και τους πολίτες. Ανά­λογη συνάντηση πραγματοποιήθηκε και με τον τέως Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, πάλι με δική μας πρωτοβουλία. Τότε είχαμε κα­ταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις. Δυστυ­χώς δεν έγιναν οι απαραίτητες ενέργειες από την κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να φτά­σουμε στα σημερινά αδιέξοδα.

Επίσης, διαχρονικά καταθέτουμε προτά­σεις για τα ζητήματα τα οποία προκύπτουν.

Πρόσφατα ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου, έστειλε επιστολή στον Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη για την πραγματοποί­ηση συνάντησης στην παρουσία και των αρμόδιων αξιωματούχων της κυβέρνησης. Προσβλέπουμε σε μια ολοκληρωμένη ενη­μέρωση για τα τεκταινόμενα και τις προ­οπτικές ηλεκτροπαραγωγής στον τόπο. Παράλληλα, θα καταθέσουμε τους προ­βληματισμούς μας και τις προτάσεις μας. Δηλαδή όλα όσα αναφέραμε πιο πάνω και ορισμένα ακόμη ζητήματα, τα οποία αφο­ρούν την ακρίβεια στο ηλεκτρικό ρεύμα, τη διασφάλιση της επάρκειας και της απρό­σκοπτης παροχής ενέργειας, τα θέματα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλ­λαγής κ.τ.λ.

Η συνταγή για μείωση της τιμής του ηλεκτρισμού περιλαμβάνει τόσο τις ΑΠΕ όσο και το φυσικό αέριο

Η καθυστέρηση στην έλευση φυσικού αερίου πώς επηρεάζει την τιμή του ηλε­κτρισμού;

Η συνταγή για μείωση της τιμής του ηλε­κτρισμού περιλαμβάνει δύο παραμέτρους. Η πρώτη αφορά την ουσιαστική ένταξη μεγά­λου όγκου ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο και η δεύτερη το θέμα του φυσικού αερίου.

Η καθυστέρηση στην έλευση φυσικού αε­ρίου επιφέρει τρία σημαντικά προβλήματα.

Το πρώτο αφορά το κόστος των ρύπων. Ενδεικτικά, πέρσι πληρώσαμε περίπου 250 εκατ. ευρώ, ενώ φέτος εκτιμάται ότι το κό­στος θα φτάσει τα 300 εκατ. ευρώ.

Το δεύτερο αφορά το κόστος αποφυγής της ΑΗΚ, το οποίο είναι πάρα πολύ υψηλό και συνδέεται με τους λογαριασμούς. Σήμερα το κόστος είναι 22,5 σεντ την κιλοβατώρα. Όσο παραμένουμε εγκλωβισμένοι στα πετρε­λαιοειδή, δεν μπορεί να μειωθεί το κόστος αποφυγής. Πρέπει να αυξηθούν οι ΑΠΕ.

Το τρίτο πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι έχουν γίνει τεράστιες επενδύσεις από την ΑΗΚ στις μονάδες στο Βασιλικό, ώστε να μπορούν να λειτουργούν με φυσικό αέ­ριο. Ωστόσο δεν έχουμε φυσικό αέριο και οι επενδύσεις αυτές παραμένουν αναξιοποί­ητες, με αποτέλεσμα να προκύπτει δυσβά­στακτο κόστος για τους καταναλωτές αλλά και μεγάλα διαρθρωτικά προβλήματα στην ΑΗΚ, τα οποία εγείρουν μείζονος σημασίας ζητήματα για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.

Είδαμε πολλές εξαγγελίες και φιέστες για το θέμα του φυσικού αερίου. Υπήρξε και απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ότι θα ήταν διαθέσιμο για ηλεκτροπαραγωγή από την 1η Ιανουαρίου 2020. Είμαστε στον Απρίλιο του 2023 και ακόμη δεν έχουν γί­νει οι αναγκαίες υποδομές, ενώ ακούμε ότι υπάρχουν προβλήματα και με την κατα­σκευή του πλοίου FSRU για εισαγωγή του υγροποιημένου φυσικού αερίου, αφού η εταιρεία ζητά επιπλέον αρκετά εκατομμύρια.

Πώς μπορεί να επιλυθεί το πρόβλημα που προκύπτει από το γεγονός ότι η χώρα είναι απομονωμένη;

Επί διακυβέρνησης του Δημήτρη Χριστό­φια ξεκίνησε η προσπάθεια με την κατάθε­ση πρότασης στην ΕΕ για χρηματοδότηση του ευρασιατικού διασυνδετήριου αγωγού (EuroAsia Interconnector), που αφορά τη διασύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέρ­γειας Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ. Με την απόφαση της ΕΕ για στήριξη του έργου έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για υλοποίησή του. Απαιτείται όμως περισσότε­ρη πολιτική στήριξη, την οποία δεν είδαμε από την κυβέρνηση του ΔΗΣΥ. Ενδεχόμενη υλοποίηση του έργου θα έχει πολλά οφέλη για την Κύπρο, αφού θα τερματιστεί η ενερ­γειακή απομόνωση.

Επίσης, θα έχει οφέλη κυρίως όσον αφο­ρά την ενεργειακή ασφάλεια αλλά και την ομαλή ένταξη των ΑΠΕ στο σύστημα. Για παράδειγμα, εάν παράγουμε περισσότερη ενέργεια από ΑΠΕ απ’ αυτή που απαιτείται για την εσωτερική κατανάλωση, θα μπορού­με να τη διοχετεύουμε μέσω του EuroAsia Interconnector. Με τον τρόπο αυτό θα αξι­οποιείται η επιπλέον παραγωγή, ενώ πα­ράλληλα θα διατηρείται η αναγκαία ισορρο­πία στο σύστημα, ώστε να μην προκύπτουν προβλήματα που αφορούν την ενεργειακή ασφάλεια.

Υπάρχει προοπτική για αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην κυ­πριακή ΑΟΖ;

Κατ’ αρχάς, το μόνο επιβεβαιωμένο κοίτα­σμα το οποίο υπάρχει είναι το «Αφροδίτη», για το οποίο οι διαδικασίες ξεκίνησαν επί της δι­ακυβέρνησης του Δημήτρη Χριστόφια. Υπήρ­ξαν και κάποιες άλλες ανακαλύψεις σε άλλα οικόπεδα, αλλά το μόνο επιβεβαιωμένο κοίτα­σμα είναι το «Αφροδίτη».

Δυστυχώς για δέκα χρόνια η κυβέρνηση του ΔΗΣΥ δεν έκανε ούτε τα στοιχειώδη. Εν­δεικτικά, ακόμη βρίσκεται σε εκκρεμότητα η συνομολόγηση συμφωνίας συνεκμετάλλευσης με το Ισραήλ, ώστε να μπορέσει να προχωρή­σει το θέμα, καθώς ένα μέρος του κοιτάσματος επεκτείνεται στην ισραηλινή ΑΟΖ.

Είδαμε πολλές εξαγγελίες και φιέστες για το θέμα του φυσικού αερίου από την κυπριακή ΑΟΖ, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάτι το χειροπιαστό. Αντίθετα, η κυβέρνηση δίνει συ­νεχώς παρατάσεις στις εταιρείες όσον αφορά τις συμβατικές υποχρεώσεις τις οποίες έχουν αναλάβει, ενώ το πρόγραμμα των γεωτρήσεων παραμένει σε στασιμότητα.

Το χειρότερο όμως είναι ότι φαίνεται ότι έχουμε μείνει εκτός των σχεδιασμών που προ­ωθούνται στην ευρύτερη περιοχή. Οι εταιρείες οι οποίες εμπλέκονται στο «Αφροδίτη» προ­χωρούν με επενδύσεις σε άλλα τεμάχια στα οποία έχουν τα δικαιώματά τους στο Ισραήλ, καθώς και με την εγκατάσταση πλωτής μονά­δας υγροποίησης στο κοίτασμα Λεβιάθαν του Ισραήλ. Πλέον δεν γίνεται σχεδόν καμιά ανα­φορά στην Κύπρο. Επίσης, η ΕΕ προχώρησε με τη συνομολόγηση συμφωνίας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο για εισαγωγή φυσικού αερί­ου, αφήνοντας εκτός την Κύπρο.

Το 2013 υπήρχε ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός για τα ενεργειακά, ο οποίος περι­λάμβανε και την προοπτική για τη δημιουρ­γία χερσαίου τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο. Εάν προχωρούσε αυτός ο σχεδιασμός, θα δημιουργούνταν οι προϋποθέσεις για τη μετατροπή της χώρας σε ενεργειακό κόμβο. Αντί αυτού, η χώρα είναι πλέον επί ξύλου κρε­μάμενη.

Σημειώνω ότι το θέμα του φυσικού αερίου -πέραν των όσων έχουμε αναφέρει- συνδέεται και με την προοπτική για επίλυση του Κυπρι­ακού. Και αυτό το καθιστά ακόμη πιο σημα­ντικό.

πηγή: dialogos.com.cy