Η ολέθρια σχέση της οικογένειας Μητσοτάκη με τον Σαμαρά

Σπύρος Γκουτζάνης

Η ρήση περί του ευεργετηθέντος αχάριστου ταιριάζει στην σχέση του Σαμαρά με τον Κυριάκο Μητσοτάκη: Ο Σαμαράς τον έκανε υπουργό, του έδωσε την προεδρία της ΝΔ και έφτιαξε το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο που τον ανέδειξε πρωθυπουργό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πάλι, πρώτα του αρνήθηκε την θέση του Επιτρόπου στην ΕΕ, μετά την Προεδρία της Δημοκρατίας και εν τελεί τον διέγραψε σε μία κίνηση υψηλού ρίσκου που είναι πιθανό να καταστρέψει και τους δύο.

Το ρητό περί των ευεργετηθέντων αχάριστων μπορεί να συμπεριλάβει τους Μάκη Βορίδη και Άδωνη Γεωργιάδη, όπως και τον Βασίλη Κικίλια. Χρωστούν την πολιτική τους επιβίωση και ανέλιξη στον Σαμαρά αλλά τώρα ήταν οι πρώτοι που έκαναν δηλώσεις στήριξης του Μητσοτάκη. Ο Νικήτας Κακλαμάνης είναι διαφορετική περίπτωση.

Η έχθρα του Σαμαρά με την οικογένεια Μητσοτάκη είναι ένα ξεχωριστό μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία της ΝΔ. Ο Σαμαράς αναδείχθηκε από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη –αν και ξεκίνησε από τον Αβέρωφ– ο οποίος τον επέβαλε στην οικουμενική κυβέρνηση το 1989 ως υπουργό Οικονομικών. Στην συνέχεια μετά τις εκλογές του 1990 τον έκανε το νεότερο υπουργό Εξωτερικών, μέχρι που τον απέπεμψε λόγω του Σκοπιανού τον Απρίλιο 1992. Τον Ιούνιο 1993 ο Σαμαράς αποχώρησε από τη ΝΔ και ίδρυσε την Πολιτική Άνοιξη –σε μία έμπνευση του προσωπικού του φίλου Οδυσσέα Ελύτη– με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές.

Ο Σαμαράς σταθερά αρνείται ότι έριξε την κυβέρνηση που ακόμη και μετά την αποχώρηση του Συμπιλίδη, τον Σεπτέμβριο 1993, είχε 150 έδρες. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης πάλι σε παλαιές του δηλώσεις έχει αναφέρει και τις δύο εκδοχές και ότι τον έριξε ο Σαμαράς και ότι εκείνος οδήγησε την χώρα σε εκλογές. Τυπικά δεν τον έριξε αλλά σε κάθε περίπτωση τον αποσταθεροποίησε και έδωσε την χαριστική βολή. Η στιγμή όμως δεν ήταν κατάλληλη για το εγχείρημα της Πολιτικής Άνοιξης. Ίσως προηγήθηκε καμιά δεκαπενταριά χρόνια της εποχής.

Η Πολιτική Άνοιξη δεν μπήκε στην Βουλή στις εκλογές του 1996 και ο Σαμαράς εισήλθε στην πολιτική έρημο από την οποία τον έβγαλε ο Κώστας Καραμανλής, όταν τον επανέφερε πρώτα σαν ευρωβουλευτή το 2004, ύστερα στην Βουλή το 2007 και εν τελεί τον έκανε υπουργό Πολιτισμού τον Ιανουάριο 2009. Σε μία παλιά του αποστροφή ο Καραμανλής είχε πει: «Έχω τώρα την Ντόρα εάν φέρω πίσω και τον Αντώνη θα το διαλύσουν το κόμμα». Τελικά και οι δύο τον σεβάστηκαν και δεν του δημιούργησαν προβλήματα ίσως γιατί –όπως πάλι είχε προβλέψει ο Καραμανλής– ο ένας εξισορροπούσε τον άλλο. Ήταν όμως ακόμη η εποχή των Σουφλιά, Αλογοσκούφη, Ρουσόπουλου, Βουλγαράκη και Μειμαράκη.

Σαμαράς-Ντόρα

Την οικογενειακή έχθρα στην πρώτη φάση δεν την κληρονόμησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά η Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία είχε συνυπάρξει πολιτικά, ως διευθύντρια του γραφείου του πατρός της, με τον ανερχόμενο τότε Σαμάρα. Το αβυσσαλέο μίσος των δύο, έχει ψυχολογική εξήγηση. Η αναμέτρηση του 2009 για την ηγεσία της ΝΔ είχε και προσωπικά στοιχεία και κατέληξε στην ήττα της Μπακογιάννη, η οποία όμως προηγουμένως είχε δεχθεί την αλλαγή του τρόπου εκλογής ηγεσίας.

Η πρωτοβουλία ήταν του Αβραμόπουλου που είχε συνταχθεί με τον Σαμαρά. Πρότεινε, η εκλογή αρχηγού να μην γίνει από το Συνέδριο, όπως προέβλεπε το Καταστατικό, αλλά από την κομματική βάση όπως είχε ήδη εισαγάγει στο ΠΑΣΟΚ ο Γιώργος Παπανδρέου. Την πρόταση προώθησε η παλαιά καραμανλική φρουρά (Αχιλλέας Καραμανλής, Μολυβιάτης, Παυλόπουλος, Σιούφας) στον άρτι τότε παραιτηθέντα Καραμανλή. Ο πρώην πρωθυπουργός παρά τους δισταγμούς του δέχθηκε, υπό την προϋπόθεση να συμφωνήσουν οι υποψήφιοι. Η Μπακογιάννη που είχε την πλειοψηφία των συνέδρων, που θα συγκαλείτο με την τελευταία του σύνθεση χωρίς νέα εκλογή συνέδρων, δέχθηκε. Αυτό ήταν το μοιραίο της λάθος. Είχε υπερεκτιμήσει τις δυνάμεις της.

Ο Σαμαράς κέρδισε από την πρώτη Κυριακή στις 29 Νοεμβρίου 2009. Έξι μήνες αργότερα διέγραψε την Μπακογιάννη, όταν εκείνη, αντίθετα με την κομματική γραμμή, υπερψήφισε το πρώτο μνημόνιο. Ενάμισι χρόνο και δύο Ζάππεια αργότερα, ο Σαμαράς έστειλε την ταπεινωτική επιστολή στην ΕΕ κατ’ απαίτηση της Άγγελας Μέρκελ και συμμετείχε στην κυβέρνηση Παπαδήμου. Εκεί δέχθηκε τους Μάκη Βορίδη και Άδωνη Γεωργιάδη για υπουργούς και τον Φεβρουάριο 2012 τους πήρε στη ΝΔ, ξεπλένοντας το φιλοχουντικό τους παρελθόν.

Λίγους μήνες αργότερα βιάζεται να πάει σε εκλογές. Παίρνει 18,7%, πληρώνοντας τη μνημονιακή κωλοτούμπα. Εν τω μεταξύ η Μπακογιάννη με την Δημοκρατική Συμμαχία δεν μπαίνει καν στην Βουλή. Παρότι μπορεί να κάνει κυβέρνηση με την ΔΗΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ, ο Σαμαράς σαν αρχηγός του πρώτου κόμματος καταθέτει την εντολή και προκαλεί δεύτερες εκλογές. Ένα μήνα αργότερα παίρνει 29%. Εν τω μεταξύ –με μεσολάβηση λέγεται του Καραμανλή– έχει επιστρέψει στη ΝΔ η Μπακογιάννη σε μία μνημειώδη κοινή συνέντευξη Τύπου όπου ο Σαμαράς είπε δημοσίως ότι σβήνει με “σφουγγάρι τα περασμένα”. Στην συνέχεια όμως εξομολογήθηκε σε συνεργάτη του ότι «ήταν η πιο δύσκολη μέρα της ζωής του».

Κυριάκος αντί για Ντόρα

Ο Σαμαράς σχημάτισε κυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ με άνετη πλειοψηφία. Το “σφουγγάρι” όμως δεν έφθασε μέχρι να δώσει υπουργείο στην Μπακογιάννη. Αντίθετα ανέδειξε σε πρώτης γραμμής υπουργό τον Κυριάκο, θεωρώντας ότι έτσι παίζει με τις ενδοοικογενειακές διαφορές. Θα έπρεπε να ξέρει από την ιστορία τους, αυτό που λέει η Ντόρα: παρά τις όχι λίγες διαφορές με τον αδελφό της και με τη σύζυγό του «στο τέλος της ημέρας η οικογένεια είναι πάντα οικογένεια».

Ο Μητσοτάκης πατάει στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και δίχως να κάνει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις –όπως τον κάρφωνε εκείνη την εποχή ο Ανδρέας Λοβέρδος– φοράει το κοστούμι του “μεταρρυθμιστή”. Με την προστασία του Σαμαρά που τον υποτίμησε και τον θεώρησε ακίνδυνο και διαχειρίσιμο αρχίζει να ανατέλλει το άστρο του. Στην πραγματικότητα παίρνει την οικογενειακή σκυτάλη της διαδοχής από την Ντόρα, στοιχείο που χαροποιεί τον Σαμαρά και το επιτελείο του.

Τον Ιανουάριο 2015 ο Σαμαράς πηγαίνει στις εκλογές και χάνει καθαρά από τον Τσίπρα. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχε καβαλήσει το αντιμνημονιακό κύμα που έφτιαξε ο Σαμαράς και στη συνέχεια το εγκατέλειψε. Μετά την ήττα της ΝΔ αρχίζει η αναμενόμενη εσωκομματική αμφισβήτηση, στην οποία πρωτοστατεί η καραμανλική πτέρυγα –όχι ο Καραμανλής– και ο Δένδιας, ο οποίος συμμετείχε σε συναντήσεις όπου συζητιόταν η έξωση από την ηγεσία του Σαμαρά.

Στις συναντήσεις μετείχε και ο Κυριάκος, ο οποίος μετά ενημέρωνε τον Σαμαρά, ο οποίος ακόμη δεν έχει συγχωρήσει τον νυν υπουργό Αμύνης. Όταν ο Δένδιας αρνήθηκε την θέση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου, ο Μητσοτάκης δεν ακολούθησε. Ό,τι δεν έκανε η εσωκομματική αντιπολίτευση το έκανε ξανά ο Τσίπρας με το δημοψήφισμα. Ο Σαμαράς ηγήθηκε της πτέρυγας του “ναι” και ηττήθηκε πολιτικά για δεύτερη φορά μέσα σε πέντε μήνες. Η παραίτηση ήταν πλέον αναγκαστική.

Κάνει αρχηγό τον Μητσοτάκη

Αρχικά σε συμφωνία με τον Καραμανλή προτείνει για μεταβατικό πρόεδρο της ΝΔ τον Μεϊμαράκη, ο οποίος όμως έχασε τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 παρά την μνημειώδη “κωλοτούμπα” του Τσίπρα, το τρίτο μνημόνιο και την αποχώρηση της πτέρυγας Λαφαζάνη από τον ΣΥΡΙΖΑ. Αμέσως ανοίγει θέμα εκλογής από την βάση. Ο Καραμανλής στηρίζει τον Μεϊμαράκη. Ο Σαμαράς στην αρχή παίζει με τον Τζίτζικώστα, στον οποίο είχε αρνηθεί να δώσει το χρίσμα ο Καραμανλής. Μέχρι που ο Τζιτζικώστας κάνει το λάθος και σε μία συνέντευξη ασκεί κριτική στον Σαμαρά. Το πλήρωσε ακριβά.

Ο Σαμαράς αποσύρει την στήριξη και ο Τζιτζικώστας αντί για πρώτος έρχεται τρίτος πίσω από τον Μειμαράκη και τον Μητσοτάκη. Ο Σαμαράς εκτός από το ότι έσπρωχνε τις ψήφους του στον Κυριάκο, είχε δώσει τις υπογραφές που χρειαζόταν για να κατέβει και ο Άδωνις, που φυσικά στέρησε από τους δύο “δεξιούς υποψήφιους”. Κάπου εκεί επέρχεται ο ιστορικός συμβιβασμός. Ο εν ζωή ακόμη Κωνσταντίνος Μητσοτάκης τηλεφωνεί στον Σαμαρά. Ο δεύτερος γύρος της αναμέτρησης αναβάλλεται γιατί “έπεσε” το ηλεκτρονικό σύστημα που ήλεγχε ο Ανδρέας Παπαμιμίκος που εν τω μεταξύ από τον Τζιτζικώστα είχε μεταπηδήσει στον Μητσοτάκη. Παρότι δούλεψε για τον Κυριάκο, εκείνος του το ανταπέδωσε…καθαιρώντας τον από γραμματέα!

Όπως και να ‘χει ο Σαμαράς στήριξε τον Κυριάκο κόντρα στην καραμανλική πτέρυγα και τον βοήθησε να εδραιωθεί στη θέση του αρχηγού της αντιπολίτευσης όταν κάθε του αντιπαράθεση στη Βουλή απέναντι στον Τσίπρα προκαλούσε οίκτο. Εκμεταλλευόμενος την Συμφωνία των Πρεσπών έδωσε λαϊκή βάση στο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο. Ο Μητσοτάκης, ουσιαστικά ήταν υπέρ της Συμφωνίας, αλλά σερφάρει επάνω στο κύμα και πιστώνεται τη δημοσκοπική άνοδο. Ο Σαμαράς κάνει ότι δεν βλέπει. Η νίκη στις εκλογές του Ιουνίου 2019 με τις συμβουλές και του Γκρίνμπεργκ είναι θριαμβευτική.

Τον Ιούλιο 2019 ο Σαμαράς ετοιμάζει τις βαλίτσες του για τις Βρυξέλλες. Αυτή την φορά για Επίτροπος και αντιπρόεδρος της Κομισιόν. Τελικά όμως την θέση παίρνει ο Μαργαρίτης Σχοινάς. Σε μία συνομιλία στο Μαξίμου με στενούς του συνεργάτες, ο Κυριάκος φέρεται να είπε εξηγώντας την στάση του: «ο πατέρας μου μπορεί να ξέχασε, εγώ όχι». Τελικά ο Κυριάκος μπορεί να μην έκανε υπουργό την αδελφή του, εκδικήθηκε όμως για λογαριασμό όλης της οικογένειας τον κοινό εχθρό!

Λίγους μήνες μετά τις εκλογές του 2019 ο Μητσοτάκης όχι μόνο δεν προτείνει τον Σαμαρά για Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά κάνει μία πρόταση που συμβολίζει ακριβώς το αντίθετο από τον Σαμαρά: τη Σακελλαρόπουλου. Πέντε χρόνια αργότερα το 2024 η θέση του Επιτρόπου πηγαίνει στον Τζιτζικώστα. Όσο για την Προεδρία της Δημοκρατίας φυσικά ούτε σκέψη, αντίθετα φλερτάρει ξανά με την επανάληψη της Σακελλαρόπουλου, ίσως παίζοντας το χαρτί του εκβιασμού με εκλογές προς τους βουλευτές του.

Προκάλεσε τη διαγραφή του

Ο Σαμαράς στήριξε την εκλογική μάχη του 2023, έκανε μάλιστα την κεντρική προεκλογική συγκέντρωση στην Καλαμάτα αντί για τον πρωθυπουργό. Λίγους μήνες μετά έβγαλε τον Δημήτρη Πτωχό περιφερειάρχη παρότι ο Μητσοτάκης είχε αθετήσει την υπόσχεση για τον Κώστα Βλάσση. Ένα χρόνο μετά, η στάση του Σαμαρά είναι διαμετρικά αντίθετη. Από τη μάχη των ευρωεκλογών απέχει, απλώς παρακολουθεί. Η Λατινοπούλου που στηρίζουν κάποιοι δυσαρεστημένοι νεοδημοκράτες μπαίνει στην Ευρωβουλή.

Εν τω μεταξύ σε κάθε δημόσια εμφάνιση αποδομεί το ηγετικό προφίλ του Κυριάκου και ουσιαστικά τον καταγγέλλει για ενδοτισμό. Δεν ψηφίζει το μεταναστευτικό τον Δεκέμβριο 2023. Με αφορμή τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών ηγείται μίας ομάδας 53 βουλευτών που αρνούνται την ψήφο, κάνει ομιλία στην Βουλή και αποσταθεροποιεί τον Μητσοτάκη τον οποίο εμφανίζει πια ως επικεφαλής της woke κουλτούρας.

Από τον Σεπτέμβριο 2022 ο Σαμαράς έχει αρχίσει την προσέγγιση με τον Καραμανλή, ο οποίος έχει εξοργιστεί από τις υποκλοπές και περίπου αποκαλεί τον πρωθυπουργό “ανόητο”. Είναι η τελευταία κοινοβουλευτική θητεία του Καραμανλή. Η αρχή έγινε με το ραντεβού Σαμαρά-Καραμανλή το βράδυ της ΔΕΘ του 2022. Ακολούθησαν και άλλα ραντεβού που “διέρρευσαν” και μετά κοινές δημόσιες εμφανίσεις με αποκορύφωμα το Πολεμικό Μουσείο που ήταν η πολιτική κατεδάφιση του Μητστοτάκη.

Ο Σαμαράς προκάλεσε την διαγραφή του, την έβλεπε να έρχεται. Στην τελευταία πράξη άφησε μία βραδυφλεγή βόμβα στον Μητσοτάκη: την πρόταση για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Καραμανλή. Ο Μητσοτάκης δεν θέλει να το ακούει. Αλλά θα κινδυνεύσει να δει 50 βουλευτές να μην ψηφίζουν την πρόταση του και να αναγκαστεί να στηριχθεί στις ψήφους της αντιπολίτευσης. Εκτός εάν προτείνει τον Τασούλα. Ο Σαμαράς δεν θα βιαστεί, ούτε θα αποσύρει τους βουλευτές του, οι οποίοι προς το παρόν έχουν λουφάξει.

Η διαγραφή όμως αποσταθεροποιεί περαιτέρω τον Μητσοτάκη. Ένα ποσοστό της ΝΔ και η πέραν αυτής Δεξιά αποτελούν το εκλογικό κοινό, στο οποίο θα απευθυνθεί όταν ο Σαμαράς κάνει τον δικό του πολιτικό φορέα. Εκτός εάν δεν χρειαστεί και η όλη υπόθεση οδηγήσει σε αποχώρηση “εν πλω” του Μητσοτάκη, προκειμένου να αποκατασταθεί η ισορροπία στη ΝΔ. Σε αυτή την περίπτωση εφόσον ιδρύσει πολιτικό φορέα θα συγκυβερνά με τον διάδοχο του Κυριάκου!