Φραντς Κάφκα Πολιτική και Κουλτούρα στη Μεταπολεμική Εποχή

Λυκούργος Κουρκουβέλας

Το βιβλίο εξετάζει τους ποικίλους τρόπους ιδεολογικοποίησης και πολιτικοποίησης του έργου του Γερμανο-εβραίου συγγραφέα Φραντς Κάφκα (1883-1924) κατά τη μεταπολεμική εποχή. Το έργο του Κάφκα υπήρξε αντικείμενο σφοδρών αντιπαραθέσεων στον Ψυχρό Πόλεμο, περίοδο κατά την οποία ο ιδεολογικός ανταγωνισμός και οι αξιακές συγκρούσεις μεταξύ του καπιταλιστικού και του κομμουνιστικού κόσμου αποτέλεσαν καίριο διακύβευμα της παγκόσμιας κοινωνίας. Η συζήτηση για το πρόσωπο και το έργο του Κάφκα κινήθηκε στο μεταίχμιο της πολιτικής και του πολιτισμού, και σχετίστηκε με τη σφοδρή ιδεολογική σύγκρουση των δύο κόσμων για κομβικές έννοιες, όπως ήταν αυτές της ατομικής, πολιτικής και καλλιτεχνικής ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας, της πολιτισμικής «παρακμής», του ανθρωπισμού, της αισιοδοξίας-απαισιοδοξίας, της δυνατότητας ή μη του ανθρώπου να καθορίζει το πολιτικό παρόν και μέλλον του, της μοντέρνας τέχνης, του σοσιαλιστικού ρεαλισμού κ.ά. Τέλος, το βιβλίο εγείρει και σειρά ευρύτερων πολιτισμικών ζητημάτων, όπως είναι η διασύνδεση του πολιτισμού με τη διεθνή πολιτική, η επίδραση των ψυχροπολεμικών αναγκαιοτήτων στην οικειοποίηση του λογοτεχνικού μοντερνισμού και ο πολιτικός χαρακτήρας της λογοτεχνικής κριτικής.

Ο Λυκούργος Κουρκουβέλας είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικολογίας του Royal Holloway, Πανεπιστημίου του Λονδίνου, όπου και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη μουσική με μεταπτυχια- κό τίτλο στην ιστορική μουσικολογία. Το 2005 έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο στη σύγχρονη ιστορία από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Το 2010 έλαβε τον διδακτορικό του τίτλο από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η διδακτορική του διατριβή με τίτλο Η Ελλάδα και το ζήτημα των πυρηνικών όπλων, 1957-1963 κυκλοφόρησε τον επόμενο χρόνο. Το 2013 εκδόθηκε το δεύτερο βιβλίο του Γιώργος Θεοτοκάς: Πολιτικός στοχαστής, το οποίο ήταν υποψήφιο για τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας. Παράλ- ληλα, έχει δημοσιεύσει ποικίλα άρθρα σε ελληνικά και αγγλόφωνα περιοδικά, ενώ έχει συμμετάσχει σε εγχώρια και διεθνή συνέδρια. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην ιστορία των διεθνών σχέσεων και στην ιστορία των ιδεών κατά τον 20ό αιώνα. Είναι επίκουρος καθηγητής Ιστορίας Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.