Explainer: Τι σηματοδοτεί το «πράσινο» των ΗΠΑ στο Κίεβο για χρήση πυραύλων ΑΤΑCMS κατά της Ρωσίας
Οι ΗΠΑ επέτρεψαν για πρώτη φορά στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για να πλήξει στόχους εντός της Ρωσίας.
Πιο συγκεκριμένα, η απερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε ότι το Κίεβο μπορεί να χρησιμοποιήσει πυραύλους ATACMS αμερικανικής κατασκευής για περιορισμένα πλήγματα εντός της Ρωσίας, σύμφωνα με αμερικανικά Μέσα.
Είναι μία κίνηση στην οποία η Ουάσιγκτον αρνούνταν να προχωρήσει, παρά τα επίμονα αιτήματα του Κιέβου, επειδή θεωρούσε ότι θα κλιμάκωνε τον πόλεμο.
Η σημαντική στροφή των ΗΠΑ έρχεται μόλις δύο μήνες πριν από την παράδοση της εξουσίας από τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν στον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει εκφράσει επιφυλάξεις ως προς την παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.
Γιατί οι ΗΠΑ επέτρεψαν στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει ATACMS εντός της Ρωσίας;
Η Ουκρανία χρησιμοποιεί το Τακτικό Πυραυλικό Σύστημα Στρατού, ευρύτερα γνωστό ως ATACMS, σε ρωσικούς στόχους στο κατεχόμενο ουκρανικό έδαφος για περισσότερο από ένα χρόνο.
Eχει χρησιμοποιήσει το ATACMS για να πλήξει αεροπορικές βάσεις στην κατεχόμενη χερσόνησο της Κριμαίας και στρατιωτικές θέσεις στην περιοχή Ζαπορίζια.
Αλλά οι ΗΠΑ δεν επέτρεψαν ποτέ στο Κίεβο να χρησιμοποιήσει τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς στο εσωτερικό της Ρωσίας – μέχρι τώρα.
Οι βαλλιστικοί πύραυλοι της Lockheed Martin είναι από τους ισχυρότερους που έχουν παρασχεθεί μέχρι στιγμής στην Ουκρανία, με δυνατότητα να ταξιδέψουν έως και 300 χιλιόμετρα.
Η Ουκρανία είχε υποστηρίξει ότι το να μην της επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει τέτοια όπλα εντός της Ρωσίας ήταν σαν να της ζητείται να πολεμήσει με το ένα χέρι δεμένο πίσω από την πλάτη της.
Η αλλαγή πολιτικής φέρεται να έρχεται ως απάντηση στην πρόσφατη ανάπτυξη βορειοκορεατικών στρατευμάτων για την υποστήριξη της Ρωσίας στη συνοριακή περιοχή του Κουρσκ, όπου η Ουκρανία κατέχει έδαφος από τον Αύγουστο.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν έχει ακόμη επιβεβαιώσει την κίνηση. Ωστόσο, δήλωσε την Κυριακή: «Τα χτυπήματα δεν γίνονται με λόγια … Οι πύραυλοι θα μιλήσουν από μόνοι τους».
Τι επιπτώσεις θα έχουν οι πύραυλοι;
Η Ουκρανία θα είναι πλέον σε θέση να πλήξει στόχους στο εσωτερικό της Ρωσίας, πιθανότατα αρχικά γύρω από την περιοχή του Κουρσκ, όπου οι ουκρανικές δυνάμεις κατέχουν πάνω από 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους.
Ουκρανοί και Αμερικανοί αξιωματούχοι αναμένουν αντεπίθεση των ρωσικών και βορειοκορεατικών στρατευμάτων για την ανάκτηση εδαφών στο Κουρσκ.
Η Ουκρανία μπορεί να χρησιμοποιήσει ATACMS για να αμυνθεί κατά της επίθεσης, στοχεύοντας ρωσικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών βάσεων, υποδομών και αποθηκών πυρομαχικών.
Η προμήθεια των πυραύλων πιθανόν να μην είναι αρκετή για να αντιστρέψει την πορεία του πολέμου. Ο ρωσικός στρατιωτικός εξοπλισμός, όπως τα αεροσκάφη, έχει ήδη μεταφερθεί σε αεροδρόμια πιο μέσα στη Ρωσία εν αναμονή μιας τέτοιας απόφασης.
Oμως τα όπλα μπορεί να δώσουν στην Ουκρανία κάποιο πλεονέκτημα σε μια εποχή που τα ρωσικά στρατεύματα κερδίζουν έδαφος στα ανατολικά της χώρας και το ηθικό είναι χαμηλό.
Η αλλαγή στο πεδίο των μαχών δεν θα είναι αποφασιστική, ανέφεραν δυτικοί αξιωματούχοι στο Κίεβο, ωστόσο, η κίνηση συνιστά καθυστερημένη συμβολική απόφαση σε ένδειξη στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία. Επιπλέον, ενδέχεται να αυξήσει το κόστος του πολέμου για τη Ρωσία».
Υπάρχουν επίσης ερωτήματα σχετικά με το πόσοι θα παρασχεθούν. Το Πεντάγωνο έχει προειδοποιήσει ότι δεν υπάρχουν τόσοι πολλοί.
Οι ATACMS θα μπορούσαν να έχουν «θετικό ψυχολογικό αντίκτυπο» στην Ουκρανία εάν χρησιμοποιηθούν για να πλήξουν στόχους όπως η γέφυρα του Κερτς, η οποία συνδέει την Κριμαία με την ηπειρωτική Ρωσία.
Η αμερικανική άδεια θα έχει επίσης περαιτέρω επακόλουθο αποτέλεσμα: θα επιτρέψει στη Βρετανία και τη Γαλλία να χορηγήσουν στην Ουκρανία άδεια να χρησιμοποιήσει πυραύλους Storm Shadow εντός της Ρωσίας. Ο Storm Shadow είναι γαλλοβρετανικός πύραυλος μεγάλου βεληνεκούς με παρόμοιες δυνατότητες με τον αμερικανικό ATACMS.
Θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλιμάκωση του πολέμου;
Η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε επί μήνες αρνηθεί να επιτρέψει στην Ουκρανία να πλήξει τη Ρωσία με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, φοβούμενη την κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει προειδοποιήσει να μην χρησιμοποιηθούν δυτικά όπλα για να πλήξουν τη Ρωσία, λέγοντας ότι η Μόσχα θα το θεωρούσε αυτό ως «άμεση συμμετοχή» των χωρών του ΝΑΤΟ στον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Θα άλλαζε ουσιαστικά την ίδια την ουσία, τη φύση της σύγκρουσης», δήλωσε ο Πούτιν τον Σεπτέμβριο. «Αυτό θα σημαίνει ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και τα ευρωπαϊκά κράτη, πολεμούν με τη Ρωσία».
Η Ρωσία έχει θέσει και στο παρελθόν «κόκκινες γραμμές». Κάποιες, συμπεριλαμβανομένης της παροχής σύγχρονων αρμάτων μάχης και μαχητικών αεροσκαφών στην Ουκρανία, έχουν έκτοτε ξεπεραστεί χωρίς να προκληθεί άμεσος πόλεμος μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ.
Ο Κουρτ Φόλκερ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, δήλωσε: «Περιορίζοντας το εύρος της χρήσης αμερικανικών όπλων από την Ουκρανία, οι ΗΠΑ επέβαλαν αδικαιολόγητα μονομερείς περιορισμούς στην αυτοάμυνα της Ουκρανίας».
Πρόσθεσε ότι η απόφαση να περιοριστεί η χρήση των ATACMS ήταν «εντελώς αυθαίρετη και έγινε από φόβο μήπως “προκαλέσουμε” τη Ρωσία».
«Ωστόσο, είναι λάθος να ανακοινωθεί τέτοια αλλαγή, καθώς προειδοποιεί εκ των προτέρων για πιθανά ουκρανικά πλήγματα», όπως ανέφερε.
Πώς θα αντιδράσει ο Ντόναλντ Τραμπ;
Ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι ότι ο Μπάιντεν είναι πρόεδρος που του απομένουν μόλις δύο μήνες θητείας πριν παραδώσει την εξουσία στον Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Τραμπ δεν έχει δηλώσει αν θα συνεχίσει την πολιτική αυτή. Αλλά ορισμένοι από τους στενότερους συμμάχους του την έχουν ήδη επικρίνει.
Ο Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, ο γιος του Τραμπ, έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Το στρατιωτικό βιομηχανικό σύμπλεγμα φαίνεται ότι θέλει να βεβαιωθεί ότι θα ξεκινήσει ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος πριν ο πατέρας μου έχει την ευκαιρία να δημιουργήσει ειρήνη και να σώσει ζωές».
Ο Τραμπ δεν έχει διευκρινίσει ποια πολιτική θα ακολουθήσει για τον πόλεμο στην Ουκρανία, πέραν του ότι έχει υποσχεθεί να τερματίσει τη σύγκρουση σε μια ημέρα, χωρίς όμως ποτέ να διευκρινίσει πώς θα το κάνει. Οι πολιτικοί αντίπαλοί του στο στρατόπεδο Δημοκρατικών τον έχουν επίσης κατηγορήσει ότι καλοπιάνει τον Πούτιν, για τον οποίο έχει επανειλημμένα εκφράσει θαυμασμό.
Πολλοί από τους κορυφαίους αξιωματούχους του Τραμπ, όπως ο εκλεγμένος αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, υποστηρίζουν ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να παράσχουν περισσότερη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία.
Ωστόσο, άλλοι στην επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ έχουν διαφορετική άποψη. Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Μάικλ Γουόλτς έχει υποστηρίξει ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να επιταχύνουν τις παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία για να αναγκάσουν τη Ρωσία να διαπραγματευτεί.
Το προς τα πού θα κινηθεί ο επερχόμενος πρόεδρος είναι ασαφές. Αλλά πολλοί στην Ουκρανία φοβούνται ότι θα διακόψει τις παραδόσεις όπλων, συμπεριλαμβανομένων των ATACMS.