Ευρωπαϊκή Ένωση: Καθαρίζει τις «βρόμικες» βιομηχανίες – Τα σχέδια για ένα «πράσινο» μέλλον

Βασιλική Δρίβα

Μεγάλες αλλαγές πρέπει να πραγματοποιηθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση με στόχο την αναχαίτιση της κλιματικής κρίσης, στοχεύοντας τις «βρόμικες» βιομηχανίες

Σταθερή θα παραμείνει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην τήρηση των πλάνων της όσον αφορά τους κλιματικούς της στόχους, ενώ παράλληλα η εκτελεστική εξουσία παρουσίασε σχέδια για να βοηθήσει τις πιο ρυπογόνες βιομηχανίες της Ευρώπης να επιτύχουν την πράσινη μετάβαση.

Τι σχέδια έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τις ρυπογόνες βιομηχανίες

Δημοσιεύοντας την Τετάρτη την «καθαρή βιομηχανική συμφωνία» της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι διαθέτει σχέδιο για να βοηθήσει τις ρυπογόνες βιομηχανίες, όπως αυτές του χάλυβα και του τσιμέντου, να κάνουν τη μετάβαση στο μέλλον με καθαρές-μηδενικές εκπομπές, καθώς και να ενισχύσει τις εταιρείες καθαρής τεχνολογίας, όπως αυτές που κατασκευάζουν σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.

Η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης ένα σχέδιο με στόχο τη μείωση των ενεργειακών λογαριασμών για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, καθώς και αμφιλεγόμενες προτάσεις για τη χαλάρωση των απαιτήσεων περιβαλλοντικής αναφοράς για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αναφέρει ο Guardian.

Το 2019, πριν από την πανδημία, όταν φαινόταν να υπάρχει ευρεία παγκόσμια συναίνεση σχετικά με την ανάγκη ανάληψης δράσης για το κλίμα, η ΕΕ εγκαινίασε την πράσινη συμφωνία, ένα σύνολο νόμων-ορόσημο με στόχο τον μετασχηματισμό της χρήσης ενέργειας και την πορεία προς την επίτευξη μηδενικών εκπομπών έως το 2050. Ωστόσο, οι επικρίσεις για τους κανόνες αυξήθηκαν, με φόντο την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την εντατικοποίηση του ανταγωνισμού από τις βαριά επιδοτούμενες κινεζικές εταιρείες.

Τώρα, η συμφωνία για την καθαρή βιομηχανία επιβεβαιώνει τον στόχο της ΕΕ για μείωση των εκπομπών κατά 90% έως το 2040 και παρουσιάζει 40 διαφορετικά μέτρα για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, συμπεριλαμβανομένων ταχύτερων αδειοδοτήσεων για αιολικά πάρκα και άλλες υποδομές, καθώς και την αλλαγή των κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις ώστε να ευνοείται η καθαρή τεχνολογία που κατασκευάζεται στην Ευρώπη.

«Πιστεύουμε ότι η συμφωνία για την καθαρή βιομηχανία είναι το επιχειρηματικό σχέδιο της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης», δήλωσε η Teresa Ribera, εκτελεστική αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδια για την πράσινη μετάβαση. Η Ριμπέρα, η πιο υψηλόβαθμη σοσιαλίστρια σε μια Επιτροπή με κεντροδεξιό προσανατολισμό, απέρριψε τις επικρίσεις ότι η ΕΕ αντιστρέφει την πορεία της. «Δεν απορρυθμίζουμε», δήλωσε η ίδια. «Αντιθέτως: μπαίνουμε στη φάση της εφαρμογής».

Η νέα τράπεζα βιομηχανικής απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα

Η Επιτροπή δήλωσε ότι θα δημιουργήσει μια νέα τράπεζα βιομηχανικής απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα με 100 δισ. ευρώ (83 δισ. λίρες) σε νέα και επαναχρησιμοποιημένα δημόσια κεφάλαια, τα οποία, όπως είπε, θα μπορούσαν έμμεσα να κινητοποιήσουν 400 δισ. ευρώ από τον ιδιωτικό τομέα.

Περιγράφει μεγαλύτερο ρόλο για την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, μεταξύ άλλων στην παροχή εγγυήσεων σε κατασκευαστές εξαρτημάτων του δικτύου, επιτρέποντάς τους να αυξήσουν την παραγωγή. Οι εμπειρογνώμονες λένε ότι απαιτούνται εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε παγκόσμιες επενδύσεις για την κατασκευή τεράστιων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας για την επίτευξη των κλιματικών στόχων.

Ο Ribera, ο οποίος ηγείται επίσης της πολιτικής ανταγωνισμού, υποσχέθηκε αλλαγές στους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις έως τον Ιούνιο, ώστε να επιταχυνθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η απεξάρτηση της βιομηχανίας από τον άνθρακα.

Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δράσης για το Κλίμα δήλωσε ότι δεν υπάρχει «κανένα συγκεκριμένο σχέδιο για την κινητοποίηση πραγματικής πρόσθετης χρηματοδότησης» και «ελάχιστα για να μετατραπεί η φιλοδοξία σε δράση».

Ενθάρρυνση των επιχειρήσεων για μία πράσινη μετάβαση

Η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της τον Δεκέμβριο με μια ατζέντα περικοπής της γραφειοκρατίας, δημοσίευσε ταυτόχρονα λεπτομέρειες σχετικά με τη χαλάρωση των κανόνων περιβαλλοντικής αναφοράς και δέουσας επιμέλειας για τις μικρές εταιρείες, μια εκτεταμένη επανεξέταση των νόμων που συμφωνήθηκαν μόνο το 2023 και το 2024.

Οι επίτροποι που παρουσίασαν τις προτάσεις υποστήριξαν ότι δεν αποδυναμώνουν την πράσινη μετάβαση της Ευρώπης, αλλά ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις να συμμετάσχουν στη μετάβαση και να προσαρμοστούν σε μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα.

«Η Ευρώπη ξέρει πώς να μεταρρυθμίζεται», δήλωσε ο Stéphane Séjourné, αρμόδιος επίτροπος για τη βιομηχανική στρατηγική. «Δεν έχουμε αλυσοπρίονο», πρόσθεσε, αναφερόμενος στο ηλεκτρικό εργαλείο που ο πρόεδρος της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι, έδωσε πρόσφατα στον Έλον Μασκ ως σύμβολο της περικοπής της γραφειοκρατίας. «Αλλά έχουμε ικανούς ανθρώπους που ηγούνται της προσπάθειας».

Η Επιτροπή πρότεινε διετές πάγωμα της οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2023, ενώ συνεχίζει τις λεπτομερείς διαβουλεύσεις για την εξαίρεση των μικρών επιχειρήσεων. Ομοίως, οι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η οδηγία για την εταιρική δέουσα επιμέλεια ως προς τη βιωσιμότητα, η οποία απαιτεί από τις εταιρείες με περισσότερους από 1.000 υπαλλήλους να αξιολογούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τις επιπτώσεις των προϊόντων τους στα ανθρώπινα δικαιώματα, θα καθυστερήσει κατά ένα έτος, ενώ η Επιτροπή προσπαθεί να ελαφρύνει το φορτίο για τις μικρότερες εταιρείες.

Η προσιτή ενέργεια

Η συμφωνία για την καθαρή βιομηχανία δημοσιεύθηκε παράλληλα με ένα «σχέδιο δράσης για την προσιτή ενέργεια» που αποσκοπεί στην εξοικονόμηση 260 δισ. ευρώ ετησίως έως το 2040. Οι ακτιβιστές υπέρ του περιβάλλοντος χαιρέτισαν τις πρωτοβουλίες για τη μείωση των λογαριασμών και την επιτάχυνση του εξηλεκτρισμού, αλλά εξέφρασαν την ανησυχία τους για μια πρόταση χρηματοδότησης της κατασκευής εγκαταστάσεων εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στο εξωτερικό.

Η υπεύθυνη της Greenpeace για το κλίμα στην ΕΕ Lorelei Limousin δήλωσε ότι η πρόταση παραμελεί άλλα μέτρα που θα μπορούσαν να μειώσουν γρήγορα τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, όπως η μείωση της ενεργειακής σπατάλης. «Αυτή η Επιτροπή είναι αόριστη όσον αφορά τη μείωση της ενεργειακής σπατάλης, ενώ, για να εξευμενίσει τον Τραμπ, θέλει να επενδύσει σε ρυπογόνες υποδομές φυσικού αερίου στο εξωτερικό που θα κρατήσουν την Ευρώπη δέσμια αυτού του ακριβού και επικίνδυνου καυσίμου για δεκαετίες».