Επέκταση της χρήσης σπρέι που σώζει τις ζωές των τοξικομανών εξετάζει η Σουηδία

Από Monica Kleja | EurActiv.com | Μεταφρασμένο από Μαριάνθη Πελεκανάκη

Η σουηδική κυβέρνηση δηλώνει ότι θα κινηθεί γρήγορα ώστε να καταστήσει τη ναλοξόνη, το σπρέι που αναστρέφει γρήγορα την υπερβολική δόση οπιοειδών, ευρέως διαθέσιμη εκτός του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, ώστε να σωθούν περισσότερες ζωές.

Στη Σουηδία, η θνησιμότητα από υπερβολική δόση και δηλητηριάσεις ξεπερνά τα 900 περιστατικά ετησίως, πολύ υψηλότερα από τον αριθμό θανάτων από τροχαία ατυχήματα, που ανέρχεται σε μόλις 227 για το 2022.

Σε μια προσπάθεια καταπολέμησης αυτού του φαινομένου, μαζί με τη δημιουργία μιας νέας πολιτικής για τα ναρκωτικά που θα βασίζεται στη γνώση και θα επικεντρώνεται στη ζωή και την υγεία, ο Jakob Forssmed, Χριστιανοδημοκράτης και υπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων της Σουηδίας, έλαβε την έκθεση «Μπορούμε να κάνουμε κάτι καλύτερο!» από κρατική έρευνα.

Περιέχει μια σειρά προτάσεων για εκτεταμένες δράσεις για την πρόληψη του εθισμού, την υποστήριξη των εξαρτημένων και την επέκταση της μείωσης της βλάβης – με τον αισιόδοξο στόχο να μειωθεί ο υψηλός αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά στη Σουηδία κατά 20% σε πέντε χρόνια.

Εάν εφαρμοστούν οι προτάσεις αυτές, θα αποτελέσουν μια ιστορική αλλαγή στη σουηδική πολιτική για τα ναρκωτικά «με λιγότερη πολιτική ιδεολογία και περισσότερο ρεαλισμό», σύμφωνα με τους γιατρούς.

Ένα από τα κυριότερα νέα μέτρα θα είναι να καταστεί διαθέσιμο το ρινικό σπρέι ναλοξόνης, το αντίδοτο των οπιοειδών, εκτός της νοσοκομειακής περίθαλψης – και δωρεάν για τους ενδιαφερόμενους.

«Ήταν απογοητευτικό να μην υπάρχει ένα σύστημα που να καθιστά τη ναλοξόνη διαθέσιμη σε ανθρώπους που παίρνουν υπερβολική δόση. Είμαι ευτυχής που έχουμε τώρα μια τέτοια πρόταση για να σώσουμε ζωές και θα την αντιμετωπίσουμε με μεγάλη επείγουσα ανάγκη», δήλωσε ο Forssmed στα μέσα ενημέρωσης.

Σήμερα, μόνο οι γιατροί και οι νοσηλευτές μπορούν να συνταγογραφήσουν ναλοξόνη, η οποία μπορεί να βοηθήσει κάποιον με υπερβολική δόση ναρκωτικών μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.

Πολλές ζωές εξαρτημένων μπορούν να σωθούν, καθώς, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, σχεδόν το 90% όλων των υπερβολικών δόσεων στη Σουηδία σχετίζονται με οπιοειδή.

«Σήμερα, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης μπορούν να συνταγογραφήσουν ναλοξόνη, αλλά η ναλοξόνη δεν μπορεί να φτάσει σε ανθρώπους που δεν επισκέπτονται τις υγειονομικές εγκαταστάσεις και η ναλοξόνη δεν είναι διαθέσιμη σε μέρη όπου υπάρχει υψηλός κίνδυνος δηλητηριάσεων και υπερβολικής δόσης οπιοειδών», δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου ο Thomas Lindén, ο κρατικός επικεφαλής ιατρός στη Σουηδία και επικεφαλής τμήματος στο Εθνικό Συμβούλιο Υγείας και Πρόνοιας.

Ο ίδιος προτείνει πως ένας νέος σουηδικός νόμος για αυτό θα ήταν μια λύση.

Η ναλοξόνη, σλυμφωνα με τον ίδιο, θα πρέπει να είναι διαθέσιμη για όσους έρχονται σε πιο άμεση επαφή με τους τοξικομανείς, όπως οι αστυνομικοί και το προσωπικό στα καταφύγια αστέγων ώστε να μπορούν να τους το χορηγήσουν άμεσα.

Ορισμένες από τις 21 περιφέρειες της Σουηδίας έχουν ήδη εφαρμόσει πιλοτικά προγράμματα ναλοξόνης, διανέμοντας το φάρμακο σε ασθενείς μέσω κλινικών απεξάρτησης.

«Τα προγράμματα έχουν αποδειχθεί ότι λειτουργούν και δεν υπάρχουν ενδείξεις κατάχρησης», δήλωσε ο Dag Larsson, ανώτερος εμπειρογνώμονας της Life, της Ένωσης για την ερευνητική φαρμακοβιομηχανία στη Σουηδία, σε σχόλιό του στο Euractiv.

Ο Tobias Eriksson, επικεφαλής ιατρός της κλινικής εξαρτήσεων του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Akademiska Sjukhuset στην Ουψάλα, ηγείται ενός παρόμοιου προγράμματος για ασθενείς από το 2018.

«Όταν τους δίνεται ένα κιτ ναλοξόνης, οι ασθενείς μπορούν να είναι έτοιμοι να βοηθήσουν όταν άλλοι εξαρτημένοι παίρνουν υπερβολική δόση», δήλωσε στο Euractiv.

«Οι άνθρωποι που επιβιώνουν από υπερβολική δόση αποκτούν επίσης γνωστικά προβλήματα λόγω της έλλειψης οξυγόνου στον εγκέφαλο. Όμως, αν χρησιμοποιηθεί η ναλοξόνη, η επίδραση αυτή εξαφανίζεται γρήγορα», δήλωσε ο Tobias Eriksson, προσθέτοντας ότι η μεταρρύθμιση είναι πολύ αναγκαία, αλλά «τα νομικά εμπόδια σήμερα παρακωλύουν την ευρύτερη χρήση, εκτός των κλινικών στη Σουηδία»

Χρήση ναλοξόνης στην Ευρώπη

Ο ΠΟΥ έχει επίσης επισημάνει τη σημασία της ναλοξόνης. Αυτό το καλοκαίρι, ο Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, σε ομιλία του στις ΗΠΑ, δήλωσε:

«Φάρμακα όπως η ναλοξόνη και η μεθαδόνη θεωρούνται απαραίτητα από τον ΠΟΥ για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των υπερβολικών δόσεων ναρκωτικών και τη θεραπεία των διαταραχών χρήσης ναρκωτικών».

Τον Μάρτιο, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ ενέκρινε το αντίδοτο των οπιοειδών ναλοξόνη ως προϊόν που δεν χρειάζεται ιατρική συνταγή (OTC).

Τώρα, όχι μόνο η Σουηδία αλλά και άλλες ευρωπαϊκές χώρες πέον αρχίζουν να πιέζουν για πολιτικές που θα σταματήσουν τους θανάτους τοξικομανών, ενώ εξετάζεται από αρκετές χώρες η ναλοξόνη να γίνει πιο προσιτή.

Η Γαλλία ξεχωρίζει, καθώς η ναλοξόνη αποτελεί εδώ και αρκετά χρόνια προϊόν που δεν χρειάζεται ιατρική συνταγή (OTC). Επίσης, η Ελλάδα έχει επεκτείνει την πρόσβαση στη ναλοξόνη σε περισσότερο υγειονομικό προσωπικό σε κέντρα πρόληψης και χώρους κατανάλωσης ναρκωτικών.

Η Νορβηγία είναι εξίσου πρωτοπόρος, σύμφωνα με τη Nina Måsvaer, υπεύθυνη μάρκετινγκ της νορβηγικής φαρμακευτικής εταιρείας DNE Pharma, η οποία παρασκευάζει το Respinal, ένα ρινικό σπρέι με ναλοξόνη που πωλείται στη Σουηδία.

Πρόκειται για ένα από τα δύο σπρέι που πωλούνται ευρέως στην Ευρώπη. Το άλλο είναι το Nyoxid, από την Mundipharma, μια βρετανική φαρμακευτική εταιρεία.

«Το σπρέι μας έχει άδειες κυκλοφορίας σε δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά πωλείται ως OTC προϊόν μόνο στη Γαλλία», δήλωσε η ίδια στο Euractiv.

Όμως, σύμφωνα με τον Thomas Lindén, φαίνεται ότι υπάρχουν νομικά προβλήματα για να γίνουν τα σπρέι ναλοξόνης OTC προϊόντα στη Σουηδία.

Ωστόσο, η Nina Måsvaer δήλωσε στο Euractiv ότι η DNE Pharma ετοιμάζεται τώρα να υποβάλει αίτηση για την έκδοση σφραγίδας OTC για το Respinal, μετά από συνομιλίες το καλοκαίρι με τη Σουηδική Υπηρεσία Ιατρικών Προϊόντων.

«Αλλά ακόμη και αν πουν ναι, πιστεύουμε ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος χορήγησης της ναλοξόνης είναι στα κέντρα πρόληψης, στα κέντρα ανταλλαγής συριγγών ή από αστυνομικούς και πυροσβέστες», δήλωσε η ίδια.

Η σουηδική κεντροδεξιά κυβέρνηση αναμένεται σύντομα να εξετάσει τις προτάσεις της έκθεσης της έρευνας για τα ναρκωτικά.