Το δικαίωμα να θυμάσαι…
γράφει στο peripteron.eu ο Βαγγέλης Πάλλας, ∆ηµοσιογράφος – Ερευνητής – Αναλυτής IFJ / SPJ
Είναι ανθρώπινη φύση να επιθυμούμε να μας θυμούνται. Έχουμε μια έμφυτη επιθυμία να αφήσουμε πίσω μας μια κληρονομιά ή κάποια απτή απόδειξη της ύπαρξής μας που υπερτερεί του φευγαλέου χρόνου μας στη Γη. Ομάδες που αποτελούνται από άτομα που μοιράζονται μια ταυτότητα επιθυμούν επίσης αυτήν την αναγνώριση. Συλλογικές εμπειρίες, επιτεύγματα και ιστορίες ανθρώπων έχουν χαθεί, μερικές φορές συστηματικά μέσω της θεσμοθετημένης ανισότητας και άλλων μέσω τραγικών, αλλά συχνά αναπόφευκτων κύκλων.
Μια προσθήκη στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με τη μορφή ενός νέου άρθρου που υποστηρίζει το δικαίωμα των ομάδων να θυμούνται πρέπει να κωδικοποιηθεί και να ενσωματωθεί προκειμένου να αποτραπεί η μετάβαση των ομάδων στην αφάνεια. Τα τριάντα άρθρα της Διακήρυξης διακηρύσσουν το δικαίωμα κάθε ατόμου σε ορισμένες προσωπικές και συλλογικές ελευθερίες που πρέπει να προστατεύονται και να γίνονται σεβαστές. Ωστόσο, το δικαίωμα αναγνώρισης ανθρώπων και πολισμών πριν και μετά το πέρασμά τους και να διαμορφώσουν και να κατευθύνουν τις δικές τους αφηγήσεις ως άτομα και ως ομάδες, απουσιάζει.
Κατά μία έννοια, αυτή είναι η κορυφή όλων των δικαιωμάτων ως μια ανιδιοτελής χειρονομία που αναγνωρίζει την ύπαρξη κάθε ατόμου και επιβραβεύει αυτούς που έρχονται με τη γνώση που ενισχύει τη συλλογική μας πλοήγηση προς τα εμπρός.
Επομένως, θα πρέπει να προστεθεί στο UDHR, που αναφέρεται ως εξής:
Όλα τα άτομα και οι άνθρωποι που μοιράζονται μια κοινή ταυτότητα έχουν δικαίωμα να θυμούνται, να προστατεύουν και να διατηρούν την πολιτιστική τους κληρονομιά και να έχουν αυτονομία ως προς τη διαφύλαξη της συλλογικής τους εμπειρίας, των πολιτιστικών τεχνουργημάτων και των προφορικών και γραπτών ιστοριών.
Η Διεθνής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Μπέρκλεϋ προτείνει το δικαίωμα στην ταυτότητα που «προστατεύει τα σημαντικά και γνωστά προσωπικά χαρακτηριστικά και τις κοινωνικές σχέσεις ενός ατόμου». Όπως υποστηρίζεται σε μια εργασία που διερευνά την ανάπτυξη αυτού του δικαιώματος, «ένα ανθρώπινο δικαίωμα που «απλώς επαναλαμβάνεται των υφιστάμενων δικαιωμάτων δεν είναι ώριμο για κωδικοποίηση». Το άρθρο που επιδιώκουμε να κωδικοποιήσουμε θα ενισχύσει τα υπάρχοντα δικαιώματα και θα αποτρέψει την εξαφάνιση των λαών και των πολιτισμών τους.
Τα μουσεία είναι μια πηγή αυτής της διατήρησης του πολιτισμού και της ευαισθητοποίησης των διαφόρων λαών και κοινωνιών. Τα δυτικά μουσεία, ωστόσο, έχουν μια ιστορία σφετερισμού των πολιτισμών των μειοψηφισμένων ανθρώπων από όλο τον κόσμο. Ενώ είναι αλήθεια ότι τα μουσεία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της εκτίμησης για διαφορετικούς λαούς, πολλά μουσεία έχουν αποκτήσει πολιτιστικά αντικείμενα μέσω της εκμετάλλευσης, της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού.
Στο βιβλίο του, The Brutish Museums, ο Dan Hicks μας υπενθυμίζει ότι η αδικία δεν είναι ένα μοναχικό γεγονός του παρελθόντος, αλλά μια διαρκής πραγματικότητα, που διορθώνεται μόνο με την επανεγγραφή των ιστοριών από το πλαίσιο της απώλειας και το «επείγον έργο της αφρικανικής πολιτιστικής αποκατάστασης… στο οποίο το μουσείο θα διαλύσει, θα επαναχρησιμοποιήσει, θα διασκορπιστεί, θα επιστρέψει, θα φανταστεί και θα ξαναχτίσει τον εαυτό του». Μπορούμε να εκτιμήσουμε την αξία των μουσείων και τη μοναδική τους ικανότητα να στεγάζουν αυτά τα αντικείμενα χωρίς να αποδεχόμαστε την οικειοποίηση αντικειμένων και ιστοριών ιερών για ομάδες.
Οι ομάδες έχουν επίσης την τάση να επισημαίνουν συγκεκριμένους ιστότοπους που συμβολίζουν ιδεολογίες και απομνημονεύουν εμπειρίες. Τα πολιτιστικά τοπία λειτουργούν ως θεμελιώδη εργαλεία για την κατανόηση της συλλογικής ιστορίας ενός λαού. Αυτοί οι ιστότοποι είναι μέρη που σχετίζονται με μεγάλο κοινό τραύμα και συναίσθημα, όπως πεδία μάχης ή μνημεία σε αποκαλυπτικές στιγμές του σχηματισμού μιας ανθρωπότητας. Ενισχύουν την ταυτότητα δημιουργώντας την αίσθηση του ανήκειν, της ενότητας και της ανθεκτικότητας. Ωστόσο, τα πολιτιστικά τοπία συχνά χρηματοδοτούνται από κυβερνήσεις ή ιδρύματα που αποφασίζουν πώς θυμόμαστε ορισμένους ανθρώπους και γεγονότα.
Η μνήμη είναι ένα ουσιαστικό μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας γιατί δημιουργεί και διατηρεί την κληρονομιά και τον πολιτισμό. Η δημιουργία μνήμης και ιστορίας είναι σαφώς σκόπιμες, πολύπλοκες διαδικασίες. Είναι αναπόσπαστα πολιτικά λόγω των κοινωνικοοικονομικών τους επιπτώσεων, με τις ομάδες στην εξουσία να έχουν τους πόρους να ελέγχουν τις αφηγήσεις.
Η κωδικοποίηση του δικαιώματος να θυμάται θα δώσει στις περιθωριοποιημένες ομάδες την εξουσία να λένε την αυθεντική τους ιστορία και όχι αυτές που έχουν σχεδιαστεί για να διατηρούν την ιεραρχία. Αυτό θα λειτουργήσει για την εξάρθρωση των παγκόσμιων συστημάτων κυριαρχίας που σιωπούν τους ανθρώπους αποδομώντας τις κυρίαρχες ιδεολογίες που βασίζονται στον ρατσισμό και την πατριαρχία. Πρέπει να υψώσουμε τις φωνές εκείνων που δεν ακούστηκαν, ξεχάστηκαν, ακόμη και χάθηκαν. Για λόγους ισότητας, οι άνθρωποι αξίζουν να γιορτάζονται οι χαρές τους, να θρηνούν οι συλλογικές τους τραγωδίες και να θυμούνται τις πολιτιστικές τους κληρονομιές.
*Πηγή: Global Research.ca
