Τα πιο επικερδή εγκλήματα του πλανήτη

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΑΛΛΑΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ
∆ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ – ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ – ΑΝΑΛΥΤΗΣ AEJ/IFJ

Τεράστια ποσά, ύψους 2,1 τρισ. δολαρίων το χρόνο, συγκεντρώνει το οργανωµένο έγκληµα παγκοσµίως. Τα ναρκωτικά µακράν η πιο επικερδής «επιχείρηση». Ποιες άλλες λιγότερο προβεβληµένες «επιχειρήσεις» αποφέρουν δισεκατοµµύρια. Το διεθνές οργανωµένο έγκληµα είναι µια τεράστια επιχείρηση, αξίας 2,1 τρισ. δολαρίων τον χρόνο, σύµφωνα µε τη ∆ιεύθυνση Ναρκωτικών και Εγκλήµατος του ΟΗΕ (UNODC). Το ποσό αυτό ισοδυναµεί µε το 3,5% του παγκόσµιου ΑΕΠ του 2009, είναι έξι φορές µεγαλύτερο από τον προϋπολογισµό για τη διεθνή αναπτυξιακή βοήθεια φέτος και αντιστοιχεί στο 7% των παγκόσµιων εξαγωγών – εµπορίου. Το εµπόριο ναρκωτικών αποτελεί την πιο επικερδή µορφή παράνοµων επιχειρήσεων, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν τα µισά έσοδα του διεθνούς οργανωµένου εγκλήµατος. Ωστόσο, αρκετά χρήµατα προκύπτουν και από άλλες «λιγότερο προβεβληµένες» επιχειρήσεις, όπως το λαθρεµπόριο φυσικών πόρων όπως η ξυλεία, το πετρέλαιο, ο χρυσός και άλλα πολύτιµα µέταλλα.

Εµπόριο ναρκωτικών

Το εµπόριο ναρκωτικών είναι η πιο επικερδής επιχείρηση για εγκληµατίες, µε εκτιµώµενο ετήσιο τζίρο 320 δισ. δολ., ποσό που ισοδυναµεί µε το 0,6-0,9% του παγκόσµιου ΑΕΠ. Η κοκα:ϊνη και η ηρωίνη είναι τα ναρκωτικά µε τις µεγαλύτερες πωλήσεις, µε την αξία της πρώτης στα 85 δισ. και της δεύτερης στα 68 δισ. δολάρια. Σύµφωνα µε τη Europol, το ένα τρίτο των συµµοριών που δρουν στην περιοχή ασχολείται µε το εµπόριο ναρκωτικών, µε την κάνναβη να γίνεται όλο και πιο δηµοφιλής χάρη στα µεγάλα κέρδη και στο χαµηλό ρίσκο.

Εµπορία ανθρώπων (trafficking)

Η σεξουαλική εκµετάλλευση είναι η πιο συνηθισµένη αιτία εµπορίας ανθρώπων. Το 2005 η Παγκόσµια Οργάνωση Εργασίας υπολόγισε τον αριθµό των θυµάτων σε 2,4 εκατ. ανθρώπους µε ετήσια κέρδη 32 δισ. δολαρίων. Θύµατα trafficking έχουν εντοπιστεί σε τουλάχιστον 137 χώρες, όπου και υφίστανται απειλές, βία ή βιασµό αν προσπαθήσουν να διαφύγουν. Τις περισσότερες φορές τα διαβατήριά τους είναι κλεµµένα και δεν γνωρίζουν τη γλώσσα της χώρας στην οποία βρίσκονται. Παγκοσµίως, ένα στα πέντε θύµατα είναι παιδιά που συνήθως χρησιµοποιούνται για επαιτεία ή πορνογραφία. Εναλλακτικά, χρησιµοποιούνται ως εργάτες ή αιχµαλωτίζονται ως στρατιώτες σε εµπόλεµες ζώνες.

Παράνοµο εµπόριο άγριων ζώων

Η εκτεταµένη φτώχεια, σε συνδυασµό µε µια επικερδή παγκόσµια αγορά για προϊόντα που παράγονται από εξωτικά ζώα, έχει οδηγήσει σε µαζική λαθροθηρία της άγριας ζωής στην Αφρική και στη Νοτιοανατολική Ασία. Η µαύρη αγορά που έχει δηµιουργηθεί έχει αξία 7,8 – 10 δισ. δολαρίων τον χρόνο, όπως υπολογίζει η UNODC. Το εµπόριο επικεντρώνεται στα κέρατα του ρινόκερου, σε ελεφαντόδοντο και τίγρεις. Σε µικρότερο βαθµό αφορά αρπακτικά πτηνά. Κύρια πηγή ελεφαντόδοντου είναι η Κεντρική Αφρική, για ρινόκερους η Νότια Αφρική, ενώ σε χώρες όπως η Μιανµάρ, το Λάος και η Καµπότζη γίνεται ευρέως εµπόριο τίγρεων. Ως αποτέλεσµα της λαθροθηρίας, έχουν αποµείνει πλέον µόλις 3.200 τίγρεις που ζουν στη φύση, έναντι 100.000 στις αρχές του 20ού αιώνα.

Πλαστά φάρµακα

Τα παράνοµα φάρµακα αντιπροσωπεύουν µια πιθανόν θανατηφόρα απειλή για τους καταναλωτές, ειδικά στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Αφρικής, µε δισεκατοµµύρια δόσεις πλαστών φαρµάκων να πωλούνται κάθε χρόνο. Τα πλαστά φάρµακα εκµεταλλεύτηκαν την άνοδο του εµπορίου νόµιµων φαρµακευτικών σκευασµάτων από την Ασία σε άλλες αναπτυσσόµενες χώρες, φτάνοντας σε τζίρο 1,6 δισ. δολ. Από επιχειρηµατική άποψη, η κατασκευή πλαστών φαρµάκων δεν απαιτεί µεγάλες εγκαταστάσεις και υποδοµές, αλλά η ζήτηση είναι σχεδόν άπειρη. Επιπλέον τα φάρµακα κοστίζουν πολύ σε σχέση µε το κόστος παραγωγής τους, ειδικά αν χρησιµοποιηθούν φθηνά υποκατάστατα υλικά.

∆ιακίνηση λαθροµεταναστών

Η παράνοµη µετανάστευση συγκεντρώνεται σε δύο κύριες διαδροµές: Η µία είναι από τη Λατινική στη Βόρεια Αµερική και η άλλη από την Ανατολική, Βόρεια και ∆υτική Αφρική στην Ευρώπη. Η UNODC υπολογίζει ότι η πρώτη διαδροµή αποφέρει 6,6 δισ. δολάρια στους εγκληµατίες, ενώ η δεύτερη περίπου 150 εκατ. Περίπου 3.000.000 άνθρωποι µεταφέρονται παοάνοuα από τn Λατινική Αuεοική κάθε -χοόνο και 55.000 από την Αφρική. Οι τρόποι µεταφοράς µπορεί να έχουν πολύ µεγάλο κίνδυνο, όπως η λαθραία εισαγωγή σε φορτηγά ψυγεία ή το κρύψιµο σε πλαστικές σακούλες σφραγισµένες µε ταινία. Οι απόπειρες να διασχίσουν τη θάλασσα έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνες και πολλοί παράνοµοι µετανάστες έχουν πεθάνει.

Εµπόριο όπλων

Το λαθρεµπόριο όπλων αποφέρει 300 εκατ. – 1 δισ. δολ. τον χρόνο, εξοπλίζοντας συµµορίες και εγκληµατίες, σύµφωνα µε τη UNODC. Είναι δύσκολο να υπολογιστούν τα θύµατα αυτών των όπλων, αλλά σε κάποιες περιοχές, όπως στην Αµερική, υπάρχει ισχυρή σύνδεση ανάµεσα στον αριθµό των δολοφονιών και στη διαθεσιµότητα των όπλων. Γύρω στα 20.000 όπλα µεταφέρονται λαθραία από τις ΗΠΑ στο Μεξικό, κάθε χρόνο, µε αξία 20 εκατ. δολαρίων. Μόνο την περίοδο 2007-2008 διακινήθηκαν τουλάχιστον 40.000 καλάζνικοφ, αξίας 33 εκατ. δολαρίων, στην Ανατολική Ευρώπη. 

Λαθρεµπόριο Φυσικών πόρων

Το λαθρεµπόριο φυσικών πόρων, όπως ξυλεία, πετρέλαιο, πολύτιµα µέταλλα, δηµιουργεί έσοδα της τάξης των 7 δισ. δολαρίων και συνεισφέρει στην αποψίλωση των δασών, στην εξαφάνιση ειδών, στην κλιµατική αλλαγή και στην αγροτική φτώχεια. Μία από τις µεγαλύτερες ροές είναι η ξυλεία, µε 10 εκατ. κυβικά µέτρα να διακινούνται λαθραία από χώρες όπως η Μιανµάρ, η Ινδονησία και η Μαλαισία στην Ευρώπη και στην Ασία κάθε χρόνο. Σύµφωνα µε τη UNODC, η Κίνα εισάγει περίπου το 25% της παγκόσµιας λαθραία διακινούµενης ξυλείας, ενώ επιπλέον 20% δεσµεύεται για την Ευρώπη. Το λαθρεµπόριο πολύτιµων µετάλλων είναι επίσης πολύτιµο, µε αυτό του χρυσού να αντιστοιχεί σε 2,3 δισ. δολάρια τον χρόνο.

Ηλεκτρονικό έγκληµα

Το ηλεκτρονικό έγκληµα είναι ένα αυξανόµενο πρόβληµα και κοστίζει στις ΗΠΑ πάνω από 100 δισ. δολάρια τον χρόνο, σύµφωνα µε το κέντρο ∆ιεθνών Στρατηγικών Σπουδών. Περίπου 1,5 εκατ. χρήστες του ίντερνετ πέφτουν θύµα κλοπής δεδοµένων κάθε χρόνο κι οι απάτες σχετικά µε τις κάρτες πληρωµών δηµιουργούν εισόδηµα αξίας 1,5 δισ. ευρώ ετησίως για τους εγκληµατίες. Η παιδική πορνογραφία και η σεξουαλική κακοποίηση επίσης αποφέρουν πολλά χρήµατα. Η UNODC εκτιµά ότι 50.000 καινούριες πορνογραφικές εικόνες δηµιουργούνται κάθε χρόνο µε αξία 250 εκατ. δολαρίων.