Στο σταυροδρόμι της ιστορίας… 1

γράφει στο peripteron.eu ο Βαγγέλης Πάλλας, Δημοσιογράφος – Ερευνητής – Αναλυτής IFJ/SPJ

Η αστική τάξη με τους εκπροσώπους της, αποδείχθηκαν πιο πονηροί στο παιχνίδι της ιδεολογίας. Ακολούθησαν μια από τις βασικές αρχές της προπαγάνδας, που λέει πως ποτέ δεν απαντάμε στο ψέμα με την αλήθεια, αλλά με ένα άλλο ψέμα.

Τα μεγάλα θύματα της μεταπολίτευσης είναι δύο. Η δημοκρατία και η ηθική. Έτσι σήμερα η αξιοκρατία, ταυτίζεται περισσότερο με την ανηθικότητα της εξουσίας παρά με την ηθική.

Η αριστερά ξέρει πολύ καλά τι επίδραση έχει πάνω σε κάποιους που θα βρεθούν στο δρόμο, οι οποίοι μετατρέπονται σε συναγωνιστές. Το ίδιο δεν ισχύει και στους δεξιούς πολίτες.

Όσο για το κόστος της φιλελεύθερης πολιτικής, θα διατηρείται και θα μεγαλώνει, και θα μεγαλώνει ακόμα πιο πολύ όσο η εξουσία θα ρυθμίζει από μόνη της, «νέα κριτήρια», και χρόνους έναρξης και λήξης.

Θα διανέμει ρόλους και αξιώματα, θα αποσύρει τους «περιττούς» για να επαναφέρει μέσα από «ακραία» φαινόμενα την κανονικότητα…

Πατριωτισμός: Παρεξηγημένη έννοια. Πραγματικός πατριωτισμός σημαίνει να είμαι καθημερινό χρήσιμος για τη χώρα μου, για τους συνανθρώπους μου, κάνοντας σωστά τη δουλειά μου, συνεισφέροντας στην κοινή προσπάθεια, χωρίς μεγαλοστομίες. Το μυστικό βρίσκεται στη δοσολογία: ο υπερβολικός πατριωτισμός οδηγεί στο στείρο και επιθετικό εθνικισμό, η έλλειψη πατριωτισμού δημιουργεί απολιτικό, απονευρωμένα πλάσματα και παρασιτικές υπάρξεις. Χρειαζόμαστε επειγόντως περισσότερη λογική Κένεντυ («Ρώτα τι μπορείς να κάνεις εσύ για την πατρίδα σου και όχι η πατρίδα σου για εσένα»).

Κοινωνία Πολιτών: Προκαλεί θλίψη η έλλειψη ενδιαφέροντος για τα κοινά, όχι με την πολιτική έννοια, αλλά για ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος, καθαριότητας της γειτονιάς μας, αντιμετώπισης μικρών και μεγάλων κοινών προβλημάτων (και ποτέ δεν ήμασταν οργανωμένοι και συνειδητοποιημένοι καταναλωτές). Απουσιάζουν οι κοινές πρωτοβουλίες σε τοπικό και εθνικό επίπεδο και οι συλλογικές δράσεις, περιμένουμε τα πάντα από ένα κράτος που όλοι αναγνωρίζουμε ότι είναι αναποτελεσματικό. Ποια είναι η δική συμβολή; Πόσο επίκαιρος γίνεται ο Καζαντζάκης (Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γη. Αν δεν σωθεί, εγώ θα φταίω).

Μέχρι πότε θα στάζει αίμα ο κόσμος; Ξυπνάς ένα πρωί και έχεις την αίσθηση ότι έκανες ελεύθερη πτώση από εξαώροφη πολυκατοικία. Σκέφτεσαι τους ανθρώπους που έχουν σκατά στο κεφάλι. Κλείνουν σχολεία, εκφοβίζουν γυναίκες και παιδιά, εύχονται το “χειρότερο” για τους αλλοδαπούς, χλευάζουν ανάπηρους…

Κάθεσαι και σκέφτεσαι, ποιός είσαι, από που ήρθες, ποιές πόρτες άνοιξες και ποιές έκλεισες για να φτάσεις. Ως εδώ, αλώβητος και αγέρωχος. Το παρελθόν γίνεται σκαλοπάτι για να φεύγεις μπροστά, να σέβεσαι τον άνθρωπο από όπου κι αν κατάγεται, και ότι κι αν κουβαλά. Έχει ο καθένας την ιστορία του, την πραμάτεια του. Ιστορίες δικές τους. Συναθροίσεις σε οικογενειακά τραπέζια, γιορτές, γλέντια, χαρές, πανηγύρια, τραγούδια, φωνές. Είναι άνθρωποι και αυτοί σαν και εσένα.

Κανένας δεν μπορεί να καταλάβει το τέλος μιας κοινωνίας αν δεν καταλάβει το τέλος της ιστορίας. Τώρα πια, όλοι αυτοί έχουν δει με τα ίδια τους τα μάτια το σάπιο μεδούλι της χώρας τους. Πολλές φορές σκέφτομαι. Για το μίσος και το φόβο λέω. Πολλές φορές σκέφτομαι και αναρωτιέμαι ποιό από τα δυο γεννάει τ’ άλλο. Είναι το μίσος που γεννιέται απ’ το φόβο ή ο φόβος από το μίσος; Σε ποιά χώρα θα ζήσουμε κι εμείς κι αυτοί που θα έρθουν μετά από εμάς; Σε μια χώρα που θα υπάρχει επειδή μισεί και φοβάται;

… ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΓΩ ΤΟ ΒΡΑΔΥ, τη λάμπα κρατώ στη σκιά,

να δούνε της γης οι θλιμμένοι, να ‘ρθούνε, να βρουν συντροφιά.

Να βρούνε στρωμένο τραπέζι, σταμνί για να πιει ο καημός κι ανάμεσά μας θα στέκει ο πόνος, του κόσμου αδερφός.

Να βρούνε γωνιά ν’ ακουμπήσουν, σκαμνί για να κάτσει ο τυφλός κι εκεί καθώς θα μιλάμε, θα ‘ρθει συντροφιά κι ο Χριστός.

Τα πιο σημαντικά γεγονότα της Ιστορίας είναι εκείνα που διαρκούν, που ωριμάζουν, εκείνα που διαμορφώνουν το καρπερό χώμα της συλλογικής μας ύπαρξης, όπως το καρπερό χώμα επιτρέπει να καλλιεργούμε και να κάνουμε να αποδίδει καρπούς ένα έδαφος.

Όσο οι άνθρωποι θα αναζητούν το κακό στον άλλο για το εξορκίσουν από τους ίδιους, όσο θα ρέπουν στο να πιστεύουν ότι αυτό είναι ίδιον ορισμένων ανθρώπων/κρατών/φυλών/ιδεολογιών και όσο θα αρνούνται να δουν στον βασανιστή, στον καταπιεστή, στον άρπαγα το καθρέφτισμά τους και μέρος του εαυτού τους και τη δική τους δημιουργία, όσο θα έχουν την ανάγκη να χαρακτηρίζουν ο ένας τον άλλο «Χίτλερ», «ναζί», «φασίστα», «Τούρκο», «κομουνιστή», σαν να κάνουν κάποιο μαγικό ξόρκι που μεταφέρει το άδικο από τον ένα στον άλλο σαν μπαλάκι ή σαν εκείνο το παιχνίδι που παίζαμε μικροί, το «πάρ’ τον παπά», τόσο θα μένουν στάσιμοι και θα κάνουν μοίρα τους τη σφαγή.

Βασανιστές, σφαγείς, γενοκτόνοι μπορούν να γίνουν η πλειονότητα των ανθρώπων υπό ορισμένες συνθήκες και με την κατάλληλη χειραγώγηση (ένδειξη είναι και τα πειράματα του Μίλιγκραμ), πιστεύοντας τη δεδομένη στιγμή ότι κάνουν το καλό, το εθνικό ή άλλο καθήκον τους, διαβάζοντας παράλληλα με αποτροπιασμό για τα εγκλήματα άλλων ανθρώπων ακριβώς σαν αυτούς σαράντα η πενήντα χρόνια πριν και χαϊδεύοντας τρυφερά τα παιδιά τους με τα ίδια χέρια που στη διάρκεια της ημέρας έσπερναν τον πόνο και το θάνατο, όπως και οι φύλακες των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Το σημερινό θύμα μπορεί κάλλιστα να γίνει ο θύτης του αύριο και ο Εβραίος (όπως και κάθε άλλος λαός, συμπεριλαμβανομένου του δικού μας) να γίνει ο δεσμοφύλακας και ο βασανιστής μιας άλλης φυλής που θεωρεί κατώτερη, όπως κατώτερη θεωρούσαν τη δική του φυλή και προσπάθησαν να εξοντώσουν κάποιοι άλλοι. Υπάρχει αρκετός χώρος στην καταγραφή της ιστορίας για να καταγραφούν κάποιες πτυχές από τον βίο και την πολιτεία ενός ασήμαντου προσώπου του παρελθόντος, έστω και αρνητικά.

Εάν επιχειρήσουμε ένα ταξίδι στο παρελθόν της ιστορίας, μπορεί να μας οδηγήσει σε δαιδαλώδεις ατραπούς, σε χρόνους απόμακρους, σκοτεινούς και παραπληροφόρησης.

Μια κατηγορία ιστορικών πηγών, είναι τα απομνημονεύματα και η καταγραφή τους όπως αποτυπώθηκαν στο υλικό ενός συγκεκριμένου ατόμου π.χ. αυτοβιογραφία. Αλλά δεν είναι πάντα αντικειμενικά.

…Κι εκείνους που’ναι στη σκιά, κανένας δεν τους βλέπει…

B. BRECHT (ΟΠΕΡΑ ΤΗΣ ΔΕΚΑΡΑΣ)