ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Επιμέλεια: Πάλλας Βαγγέλης Δημοσιογράφος – Ερευνητής – Αναλυτής IFJ/SPJ

Είναι κίνδυνος για την ανθρωπότητα ή απλά ένα εργαλείο για ανατρεπτικές ενέργειες. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη ορατές και αν και δεν προβλέπεται να εξαφανίσει πλήρως στο κοντινό μέλλον, οι αλλαγές είναι εμφανείς, με τεράστιους παγετώνες να αποκολλούνται συνεχώς και επηρεάζουν όλο το υπόλοιπο πλανήτη.
Η ανθρωπότητα βρίσκεται απέναντι σε μια τεράστια πρόκληση για την δια την επιβίωση. Η αγριότητα του καπιταλιστικού μοντέλου εκμετάλλευσης και τρόπου παραγωγής φαίνεται να χτυπάει βάναυσα και το περιβάλλον εξαντλώντας πλήρως τους πόρους του.
Το IPCC σημειώνει ότι τα προβλήματα που προξενεί η κλιματική αλλαγή έχουν ήδη γίνει αισθητά και σε κάθε περίπτωση θα επιδεινωθούν. Αναφέρει ότι η ανθρωπότητα έχει στη διάθεσή της 12 χρόνια για να μειώσει τις εκπομπές ρύπων κατά 48% σε σχέση με τα επίπεδα του 2005, ενώ έως το 2050 οι ρύποι θα έχουν μειωθεί κατά 100%.
Αλάσκα: Η τούνδρα της Αλάσκα είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα γνωρίσματα της βορειότερης πολιτείας των ΗΠΑ. Το λειώσιμο των πάγων να καταστρέφει τις υποδομές και να επηρεάζει δραματικά το ήδη ευαίσθητο οικοσύστημα.
Glacier National Park (εθνικό πάρκο Γκλάσιερ, Μοντάνα, Η.Π.Α.):Από τους 150 παγετώνες που υπήρχαν κάποτε σήμερα απομένουν μόλις 25. Ερευνητές εκτιμούν ότι όλοι οι παγετώνες είναι πιθανό να έχουν εξαφανιστεί έως το 2030. Μπορεί και νωρίτερα.
Νησιά Μαγδαληνής (Κεμπέκ, Καναδάς): Διαθέτουν υπέροχες αμμουδερές παραλίες με εντυπωσιακούς σχηματισμούς από ψαμμίτη. Οι δυνατοί άνεμοι που χτυπούν το αρχιπέλαγος, όμως, προκαλούν διάβρωση των ακτών του η οποία ήδη αγγίζει το ένα μέτρο τον χρόνο, καθώς ο προστατευτικός πάγος γύρω τους λιώνει με την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη. Αν ο πάγος λειώσει εντελώς στα επόμενα 75 χρόνια, οι ακτές των νησιών θα είναι ευάλωτες στις καταστροφικές ανεμοθύελλες της περιοχής.
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου ορίζεται η διαδικασία κατά την οποία η ατμόσφαιρα ενός πλανήτη συγκρατεί θερμότητα και συμβάλλει στην αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειάς του.
Η γη δέχεται τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής. Και όπως λέει η επιστημονική κοινότητα, ο πλανήτης μετρά αντίστροφα.
Δυστυχώς η αριστερά επιβεβαιώθηκε. Το φαινόμενο της μόλυνσης του περιβάλλοντος αντί να αμβλύνεται με το πέρας του χρόνου εντείνεται ολοένα και περισσότερο.
Η αυλαία ανοίγει και η στήριξη των μονοπωλίων και των πολυεθνικών ξεκινά. Η πλοκή του έργου η ίδια. Η μόνη διαφορετική εικόνα σε κάθε παράσταση είναι ότι χρόνο με το χρόνο η Ε.Ε. ανακοινώνει ακόμη περισσότερες υποκριτικές πολιτικές. Το τέλος του έργου κάθε φορά το ίδιο. Το κεφάλαιο που είναι ο κύριος υπαίτιος της μόλυνσης του περιβάλλοντος βγαίνει αλώβητο με αυξημένα τα κέρδη του και όλα αυτά εις βάρος της υγείας των λαών και σε βάρος του περιβάλλοντος με ότι αυτό συνεπάγεται.

Ένα από τα μεγαλύτερα μη κερδοσκοπικά επιστημονικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα στον κόσμο ιδρύθηκε
το 1888, όταν μια ομάδα 33 ανδρών σχημάτισε την National Geographic Society.
Παλάου: Η Δημοκρατία του Παλάου βρίσκεται στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό και περιλαμβάνει περισσότερα από 200 νησιά του αρχιπελάγους των Καρολίνων νήσων. Έχει πληθυσμό 21.000 κατοίκους που κινδυνεύουν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Νήσοι Κάρτερετ: Είναι νησιά της Παπούα Νέα Γουινέα που βρίσκονται 86 χλμ βόρειο ανατολικά της Μπούκανβιλ στο Νότιο Ειρηνικό. Οι 2.000 κάτοικοι των νήσων θα πρέπει να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ακόμα και εντός του έτους αφού θα εξαφανιστούν άμεσα. Το έδαφος έχει απορροφήσει το αλάτι της θάλασσας έχει προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα για την καλλιέργεια τροφίμων.
Νήσοι Σολομώντα: Οι Νήσοι του Σολομώντα είναι κράτος που βρίσκεται στον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό και έχουν πληθυσμό 610.000 κατοίκους. Ήδη οι κάτοικοι έχουν κάνει σχέδια να χτίσουν μια νέα πόλη σε μια κοντινή ηπειρωτική χώρα.
Σήμερα η αλλαγή του κλίματος αποτελεί ένα ισχυρό πολιτικό και οικονομικό ζήτημα στα χέρια των policy makers. Τα τελευταία 25 χρόνια προπαγανδίζεται με ευφυέστατο τρόπο μια «περιβαλλοντική διαχείριση» βασισμένη στην παραπληροφόρηση και στα νεοσύστατα «πράσινα» χρηματιστήρια, υπό την διαχείριση του United Nations Framework Convention on Climate Change (UN-ICCP) και γνωστών παγκόσμιων τραπεζικών κύκλων, των οποίων διαχειριστές είναι πολιτικοί, οικονομολόγοι, και χρηματιστές. Η πράσινη ανάπτυξη λοιπόν εξυπηρετεί τα οικονομικά συμφέροντα των γνωστών παγκόσμιων κύκλων, ναρκοθετώντας οικονομίες και οξύνοντας τις κοινωνικές ανισότητες, δηλαδή το ακριβώς αντίθετο των διακηρυσσόμενων προσδοκιών τους.
Αν παρατηρήσει κάποιος όλες οι περιβαλλοντολογικές οργανώσεις που μάχονται για την καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής, θα διαπιστώσει ότι ανήκουν στον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς ή αν θέλετε να ακριβολογήσουμε είναι αντικαπιταλιστικές οργανώσεις που ανακατεύουν την παγκοσμιοποίηση με την κλιματική αλλαγή και τις οικονομικές ανισότητες, προτείνοντας ταυτόχρονα διεθνείς επιτροπές που να αναδιανέμουν την ενέργεια και γιατί όχι και τον πλούτο.
Σε νέα έκθεση του ο ΟΟΣΑ, καταλήγει ότι οι κυριότερες περιβαλλοντικές προκλήσεις για τον πλανήτη μέχρι το 2050 θα είναι η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας, η έλλειψη νερού καθώς επίσης η ρύπανση.
Επίσης, αναφέρει ότι θα παρουσιάζεται τα επόμενα χρόνια αύξηση της ενεργειακής ζήτησης, ενώ η αυξανόμενη ζήτηση μελλοντικά θα παρουσιάζει και το νερό.
Όλα αυτά μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο αγώνας για τα αυτονόητα συνεχίζεται. Όσο οι πολιτικές της Ε.Ε. ταυτίζονται και υπηρετούν τα συμφέροντα του κεφαλαίου, τόσο θα αυξάνονται οι περιβαλλοντικές καταστροφές.

Μαλδίβες: Η όμορφη αυτή συστάδα νησιών είναι γνωστή παγκοσμίως για τις εξαιρετικές της παραλίες. Αποτελείται από περισσότερα από 1.100 νησιά στα δυτικά της Ινδίας. Είναι η χώρα με το χαμηλότερο υψόμετρο στον κόσμο. Κατά μέσο όρο τα νησιά βρίσκονται μόλις 1,3 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το 80% των εδαφών της βρίσκεται στα 3,3 πόδια πάνω από το επίπεδο της θάλασσας και αν η στάθμη του νερού συνεχίζει να αυξάνεται, τότε ολόκληρη η συστάδα θα μπορούσε να βουλιάξει σε λιγότερο από 100 χρόνια. Οπότε αν αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας κατά ένα μέτρο τότε οι 400.000 κάτοικοι νησιού θα πρέπει να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Σεϋχέλλες: Ένας άλλος τροπικός παράδεισος, οι Σεϋχέλλες, αντιμετωπίζουν κι αυτές πρόβλημα βύθισης. Είναι ένα έθνος στον δυτικό Ινδικό Ωκεανό με πληθυσμό περίπου 100.000 κατοίκους. Οι παραλίες διαβρώνονται, ενώ οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα νησιά θα μπορούσαν να καταστούν εντελώς ακατοίκητα λόγω της βύθισής τους στο νερό μέσα στα επόμενα 50 με 100 χρόνια.
Τα νησιά του Ινδικού συμπλέγματος Γκοραμάρα: Εξ αιτίας της ανόδου του ορίου της θάλασσας, τουλάχιστον τα μισά από τα νησιά του Ινδικού συμπλέγματος Γκοραμάρα έχουν αρχίσει να βυθίζονται. Τα νησιά θα εξαφανιστούν εντελώς μέσα σε λίγες δεκαετίες ενώ πολλά χωριά στα νησιά έχουν ήδη εξαφανιστεί, με τη πλειονότητα των κατοίκων να έχουν μετακομίσει στην Ινδία ή το Μπαγκλαντές. Περισσότεροι από τα 2/3 των κατοίκων έχουν εγκαταλείψει τα χωριά, καθώς είναι, σχεδόν, αδύνατο να επιβιώσουν, αφού δεν μπορούν να φυτέψουν οτιδήποτε και να ψαρέψουν και το νερό έχει μολυνθεί. Μέχρι το 2050, υπολογίζεται πως περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι, όσο και ο πληθυσμός των νησιών, θα εγκαταλείψουν τη περιοχή και θα γίνουν πρόσφυγες λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Ως σήμερα οι επενδύσεις που αφορούσαν το περιβάλλον επικεντρώνονταν, κυρίως, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα. Σήμερα οι επενδυτές αρχίζουν να ασχολούνται περισσότερο με τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που μπορεί να προκληθούν από το φαινόμενο του θερμοκηπίου σε διάφορους τομείς της οικονομίας. Το περιθώριο επιλογών των επενδυτών διευρύνεται, ως εκ τούτου, όσο εξερευνώνται νέοι τρόποι για την καταπολέμηση διαφόρων πτυχών της κλιματικής αλλαγής, όπως η ξηρασία και η άνοδος της στάθμης των υδάτων.

Άλπεις: Οι αλπικοί παγετώνες υποχωρούν και η θερμοκρασία αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό, μεγαλύτερο από ότι σε άλλα βουνά.
Κιλιμάντζαρο: Οι παγετώνες του εντυπωσιακού αυτού βουνού της Τανζανίας (Νότια Αφρική) ύψους 5.895 μέτρων, έχουν μειωθεί κατά 80% εξαιτίας των διαβρώσεων που έχει υποστεί τα τελευταία 100 χρόνια. Ίσως και να έχει χαθεί εντελώς ως το 2020.
Νεκρά Θάλασσα: Η Νεκρά Θάλασσα, γνωστή για τις θεραπευτικές ιδιότητες του νερού της που έχει μεγάλη πυκνότητα σε αλάτι, χάνει τρία πόδια το χρόνο επειδή γειτονικές χώρες παίρνουν νερό από τον Ιορδάνη ποταμό, ο οποίος είναι και η μόνη πηγή νερού της Νεκράς Θάλασσας. Ήδη η Νεκρά Θάλασσα έχει χάσει το ένα τρίτο του νερού της.
Το πανεπιστήμιο του Μπερκλι στην Καλιφόρνια ανακάλυψε μετά από έρευνα 38 ετών, ότι η ανθρωπογενής δραστηριότητα διαταράσσει έντονα την ισορροπία των εποχικών θερμοκρασιών. Υπάρχει δηλαδή ένας ανομοιογενής ρυθμός εποχικής αλλαγής, στην ατμόσφαιρα πάνω από τις εύκρατες ζώνες των βορείων και νοτίων ημισφαιρίων. Η φύση τρομάζει με την απίστευτη χρονικά δραματική εξέλιξη που αντιδρά όσο εμείς εθελοτυφλούμε.
Ύφαλος Belize: Το φυσικό φράγμα στο Belize σχηματίζει έναν ύφαλο –μοναδικό οικοσύστημα– καταφύγιο για καρχαρίες, σαλάχια, θαλάσσιες αγελάδες, μουρούνες, αχιβάδες και σπάνιους αστακούς. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια έχει χάσει το 50% της έκτασής του εξ αιτίας της υπερθέρμανσης των θαλασσών, της μόλυνσης από τις καλλιέργειες, αλλά και από την συνεχιζόμενη «ανάπτυξη» της περιοχής σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο τουρισμό.
The Great Barrier Reef (ο μεγάλος κοραλλιογενής ύφαλος): Το Great Barrier Reef βρίσκεται στις ανατολικές ακτές της Αυστραλίας και απλώνεται σε μια έκταση 133,000 τετραγωνικών μιλίων. Κινδυνεύει άμεσα από τη ρύπανση των υδάτων, την αυξανόμενη θερμοκρασία των ωκεανών, την παράνομη αλιεία και άλλους συντελεστές. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις ο ύφαλος σε 20 χρόνια μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικός, αν δεν ληφθούν σύντομα δραστικά μέτρα προστασίας.

Η πυρηνική ενέργεια στηρίζεται στο στοιχείο «ουράνιο», το οποίο βρίσκεται κυρίως στους ωκεανούς και σε περιορισμένες ποσότητες, γεγονός που οδηγεί σε πολυέξοδες αλλά και επικίνδυνες μεθόδους εξόρυξής του.

Πέρα από την φύση, που είναι και η σημαντικότερη, επιπτώσεις υπάρχουν και σε ανθρώπινα δημιουργήματα, όπως:
Ταζ Μαχάλ: Το μαυσωλείο Ταζ Μαχάλ που βρίσκεται στην Ινδία –ηλικίας 350 χρόνων– απειλείται, τουλάχιστον το εξωτερικό του, από τη ρύπανση η οποία έχει αυξηθεί επικίνδυνα λόγω της ανάπτυξης της βιομηχανίας και της πληθυσμιακής έκρηξης. Προηγούμενες προσπάθειες για να σταματήσει η ζημιά έχουν αποτύχει.
Βενετία: Εδώ και αιώνες η Βενετία στην γειτονική Ιταλία βυθίζεται, αλλά η διαδικασία αυτή γίνεται με πιο γρήγορους ρυθμούς, ενδεχομένως και κατά πέντε φορές πιο γρήγορα από ότι στο παρελθόν.
Παρόλα αυτά οι πρωτοποριακοί καινοτόμοι σχεδιασμοί, και οι νέες τεχνολογίες αποτελούν φωτεινά στίγματα και εκλάμψεις σε αυτό το χαώδες σκηνικό κάνοντάς μας να αισιοδοξούμε για ένα καλύτερο αύριο. Συγκεκριμένα οι σκανδιναβικές χώρες φαίνεται να πρωτοπορούν στο σχεδιασμό της μείωσης της περιβαλλοντικής ρύπανσης.
Η νορβηγική κυβέρνηση ανακοίνωσε την δέσμευση της να δαπανήσει 200 εκατομμύρια δολάρια για την καταπολέμηση της αυξανόμενης πλαστικής ρύπανσης στους ωκεανούς (χώρος τεράστιας στρατηγικής και οικονομικής δραστηριότητας της Νορβηγίας).
Από την άλλη μεριά, η κεντροδεξιά κυβέρνηση Ράσμουσεν στη Δανία θα απαγορεύσει την πώληση νέων οχημάτων με ορυκτά καύσιμα το 2030 στοχεύοντας να διαθέτει πάνω από 1 εκατομμύριο ηλεκτρικά ή υβριδικά οχήματα στους δρόμους της μέχρι τότε.
Η πολιτεία του Κλίβελαντ στις ΗΠΑ θα στραφεί και θα καλύπτει τις ανάγκες της, 100% μέχρι το 2050 μέσω της αιολικής και ηλιακής ενέργειας.
Τα επόμενα χρόνια, η συγκοινωνίες της Αγγλίας και συγκεκριμένα τα λεωφορεία θα διαθέτουν ειδικό σύστημα καθαρισμού του αέρα μειώνοντας αισθητά τους ρύπους.
Η κορυφαία εταιρεία παιδικών παιχνιδιών Lego στοχεύει έως το 2030 τα πολύχρωμα πλαστικά τουβλάκια της και οι ευφάνταστες δημιουργίες της να κατασκευάζονται από βιώσιμα υλικά, όπως το ζαχαροκάλαμο.
H Adidas δεσμεύθηκε για την εξάλειψη της χρήσης νέου πλαστικού, συμπεριλαμβανομένου του πολυεστέρα. Το υλικό χρησιμοποιείται ευρέως σε προϊόντα, ειδικά σε αθλητικά ρούχα, διότι στεγνώνει γρήγορα και ζυγίζει ελάχιστα.Η Adidas δήλωσε επίσης ότι θα σταματήσει να χρησιμοποιεί πλαστικά στα γραφεία της, τα καταστήματα λιανικής πώλησης, τις αποθήκες και τα κέντρα διανομής της, μια κίνηση που θα εξοικονομήσει περίπου 40 τόνους πλαστικού ετησίως, ξεκινώντας από το 2018. Αντίστοιχη πορεία ακολουθούν τα IKEA, τα Starbucks και άλλες πολυεθνικές. Η Χιλή κατάφερε να κατασκευάσει πλαστικές σακούλες και επαναχρησιμοποιήσιμα υφάσματα που είναι υδατοδιαλυτά και δεν ρυπαίνουν. Οι κατασκευαστές μπορούν επίσης να προγραμματίσουν τη θερμοκρασία στην οποία οι πλαστικές σακούλες θα διαλύονται κατά την επαφή με το νερό, υπολογίζοντας έτσι και το ενδεχόμενο βροχής. Ένα άλλο πλεονέκτημα του συγκεκριμένου πλαστικού είναι ότι αποφεύγεται ο κίνδυνος της ασφυξίας από σακούλα, μια σημαντική αιτία παιδικής εκμετάλλευσης των περιοχών της Μέσης Ανατολής (Συρία, Υεμένη, κτλ) και της Αφρικής από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, οι άνθρωποι των περιοχών αυτών έχουν να αντιμετωπίσουν και την πείνα και τα ακραία καιρικά φαινόμενα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Προς την Ευρώπη του 2030: ανθεκτική φύση, βιώσιμη οικονομία και υγιείς ζωές
Η πανδημία COVID-19 αποτελεί σαφές παράδειγμα του πόσο εύθραυστες μπορούν να είναι οι κοινωνίες και οι οικονομίες μας όταν έρχονται αντιμέτωπες με ένα μεγάλο πλήγμα. Η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η κλιματική αλλαγή αναμένεται να καταστήσουν τέτοια πλήγματα συχνότερα και πιο σοβαρά. Ενώπιον της αβεβαιότητας και των πολλών προκλήσεων, η μόνη βιώσιμη επιλογή μας είναι να διασφαλίσουμε ότι κάθε απόφαση που λαμβάνουμε κατά την κρίσιμη αυτή περίοδο μας φέρνει πιο κοντά στους κοινωνικούς μας στόχους, όπως και σε εκείνους που αφορούν τη βιωσιμότητα.