Η πανδημία ως επιταχυντής του ψηφιακού μετασχηματισμού των μέσων επικοινωνίας

Μια χιονοστιβάδα δυναμικών αλλαγών καλείται να διαχειριστεί το 2021 η αγορά των ΜΜΕ διεθνώς με τον Covid να θέτει από τη μια πλευρά, βαρίδια στην οικονομική βιωσιμότητα και στην ανάπτυξη του υπάρχοντος επιχειρηματικού μοντέλου και από την άλλη να διαδραματίζει ρόλο επιταχυντή και πολλαπλασιαστή του ψηφιακού μετασχηματισμού που φαίνεται ότι θα συνιστά στο εξής ένα διαρκές ζητούμενο.

Η μελέτη την οποία πραγματοποίησε και εξέδωσε το Ινστιτούτο Reuters σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Οξφόρδης με τίτλο «Digital News Project» καταγράφειτις πιο σημαντικές προβλέψεις για τη Δημοσιογραφία, τα ΜΜΕ και τις Τεχνολογικές Τάσεις για να ανοίξει ένα νέο «παράθυρο» σε μια σειρά από Καινοτομίες που χωρίς τον Covid, θα αποτελούσαν απλώς plan sequences από φουτουριστική ταινία επιστημονικής φαντασίας.

Οπωσδήποτε η οικονομική ύφεση την οποία γενίκευσε η πανδημία στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, κάλυψε με τη στάχτη της πρώτα από όλα τους πιο ευαίσθητους κλάδους των Υπηρεσιών: τη Διαφήμιση και τα ΜΜΕ. Ως πρώτη ένδειξη του domino effect που προκλήθηκε, εμφανίζεται στην έκθεση, ο ανα-προσανατολισμός των ΜΜΕ σε άλλες πηγές πόρων, πλην της Διαφήμισης και του cash flow από το περίπτερο (στην περίπτωση των εφημερίδων). Πολύ γρήγορα, ευέλικτοι εκδοτικοί οργανισμοί, online και offline, υπέκυψαν στις «σειρήνες» των συνδρομών, στη βελτίωση της εμπειρίας του χρήστη στο πρότυπο της Amazon ή του Netflix, στο άγριο φλερτ με το Ηλεκτρονικό Εμπόριο στο πεδίο του native content και σε επενδύσεις σε Καινοτομίες, Εφαρμογές και Νέες Τεχνολογίες που υπόσχονται να εξοικονομήσουν πόρους από το μισθολογικό κόστος των δημοσιογράφων (τεχνητή νοημοσύνη, ηχητική αναζήτηση, χρήση data κ.ά.).

Στην έρευνα του Reuters, τα υψηλά ιστάμενα στελέχη των newsrooms αλλά και των εμπορικών διευθύνσεων των ΜΜΕ δηλώνουν στη συντριπτική τους πλειονότητα (76%) ότι «η πανδημία έχει επισπεύσει τα σχέδια για τον ψηφιακό μετασχηματισμό» και ότι «η μεταστροφή αυτή αναλύεται σε διάφορους τομείς: Από τις αλλαγές στις εργασιακές πρακτικές στη Δημοσιογραφία έως και στην υιοθέτηση νέων επιχειρηματικών μοντέλων (business models) και στον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες ΜΜΕ σκέφτονται και αντιμετωπίζουν την Καινοτομία».

Γράφημα 1: Πώς ο κορωνοϊός έχει επηρεάσει τα σχέδια για την ψηφιακή αλλαγή στην εταιρεία σας;

α. Επιτάχυνε τα σχέδια ψηφιακής αλλαγής (76%), β. Δεν υπήρξε καμία διαφορά (21%), γ. Άφησε πίσω τα σχέδια ψηφιακής αλλαγής (3%)

Πηγή: Newman, Nic (2021): «Journalism, Media, and Technology Trends and Predictions 2021», Digital News Project January 2021. Reuters Institute for the Study of Journalism & University of Oxford, σ. 8

«Τα lockdown και άλλοι περιορισμοί έχουν αναστείλει παλιές συνήθειες και έχουν δημιουργήσει νέες, αλλά μόνο φέτος θα ανακαλύψουμε πόσο θεμελιώδεις ήταν αυτές οι αλλαγές», υποστηρίζει ο συντάκτης της έκθεσης, Nick Newman, στον πρόλογό του προσθέτοντας ότι «το 2021 θα είναι μια χρονιά οικονομικής αναδιαμόρφωσης, με τους εκδότες να κλίνουν προς το συνδρομητικό μοντέλο – με ταυτόχρονη αλλαγή του content – και σταδιακά και στο ηλεκτρονικό εμπόριο – δύο νέα επιχειρηματικά μοντέλα που έχουν υπερ-τροφοδοτηθεί από την πανδημία».

Εμβόλιο για τις ασθένειες της GAFAM η επέκταση του ορίου ελευθερίας του Λόγου

Για τα μέλη της GAFAM (Google, Facebook, Amazon κλπ) αναζητείται πλέον στη μετά-εμβόλιο εποχή το όριο της ελευθερίας του λόγου. Κάτω από μια νέα απειλή νομοθετικής ρύθμισης, αναμένουν μια πιο παρεμβατική προσέγγιση για επιβλαβές και αναξιόπιστο περιεχόμενο και ενδυνάμωση των αξιόπιστων ενημερωτικών brands με παράλληλη οικονομική στήριξη εκ μέρους των πολιτών. Μέχρι το τέλος του 2021, η Δημοσιογραφία θα πρέπει να ξεχωρίσει την «ήρα από το στάρι» και να αναζητήσει τα εγγενή ποιοτικά της στοιχεία μέσα από τη θολή δεξαμενή των διπλότυπων κειμένων (copy paste), των ύποπτων και υποκινούμενων viral posts των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης και φυσικά των Fakenews που μεγαλούργησαν στην εποχή Covid με τους «αρνητές» κάθε είδους να διαχέουν τις δικές τους πληροφορίες υποστηρίζοντας ασπόνδυλες θεωρίες συνωμοσίας για τον Ιό.

Το Διαδίκτυο βλέπει τη μονοκρατορία του να αμφισβητείται, παρά το γεγονός ότι κέρδισε περισσότερο χώρο λόγω του Remote, δηλαδή της Τηλε-εργασίας, Τηλε-ψυχαγωγίας και Τηλε-πληροφόρησης. Η αχίλλειος πτέρνα του παραμένει το Περιεχόμενο που μοιραία θα πρέπει να εξαναγκαστεί να εισέλθει στον δρόμο της αρετής. Είναι η αναξιοπιστία των ΜΜΕ ένας ακόμη παράγοντας που επισπεύδει την έλευση της Τεχνητής νοημοσύνης (AI), αλλά και άλλων εφαρμογών όπως η Φωνητική Αναζήτηση, η Εικονική ή Επαυξημένη Πραγματικότητα, λειτουργίες που δίνουν περισσότερη ευθύνη και δύναμη στον πολίτη; Ή οι κολοσσοί του Διαδικτύου χρησιμοποιούν τα fakenews ως άλλοθι για να επιβάλλουν μια νέα ρομποτική πραγματικότητα προσέγγισης της Πληροφορίας και της Είδησης;

Το 76% των συμμετασχόντων στην έρευνα, κατά τεκμήριο CEO, διευθυντές σύνταξης, ή υψηλόβαθμα στελέχη ψηφιακών ειδησεογραφικών οργανισμών, αναφέρουν ότι ο COVID έχει σαφέστατα επιταχύνει τα σχέδιά τους για την ψηφιακή μετάβαση. Ωστόσο εντάσσουν στο «πακέτο» των αλλαγών αυτών πρωτίστως την Τηλε-εργασία, με κίνδυνο την περαιτέρω αποδυνάμωση της έννοιας και σημασίας του ζωντανού ρεπορτάζ, της ανταπόκρισης από την «καρδιά» των γεγονότων και αναμφίβολα της αξίας της φυσικής συνάντησης των πρωταγωνιστών των γεγονότων με τους ρεπόρτερ. Και εδώ υπάρχει ένας φαύλος κύκλος: Πως θα πληρωθούν ανταποκριτές, ρεπόρτερ και ντοκουμενταρίστες όταν η Διαφήμιση ολισθαίνει έως και -70% σε ορισμένες αγορές; Εδώ το συνδρομητικό μοντέλο φαντάζει ως μια κάποια λύση και ήδη και στην Ελλάδα αρκετές επιχειρήσεις ΜΜΕ χορεύουν δειλά – δειλά τον χορό των pay walls (Καθημερινή, Νέα, Βήμα, TVXS).

Πλατφόρμες εναντίον εκδοτών

Εδώ και χρόνια οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί έχουν μιλήσει για την ανάγκη επιβολής «ίσων όρων ανταγωνισμού» με τους γίγαντες της Τεχνολογίας και τις πλατφόρμες και έχουν υποστηρίξει μια δικαιότερη ανταμοιβή για το περιεχόμενο που υποστηρίζουν ότι βοηθά αυτές τις εταιρείες να αναπτυχθούν και να ευδοκιμήσουν. Με ορισμένους εκδότες να λαμβάνουν σημαντικές συνδρομές θα μπορούσε το 2021 να είναι η χρονιά της πραγματοποίησης των ονείρων των εκδοτών.

Η Αμεροληψία και η άρση της ουδετερότητας

• Οι παραδοσιακές έννοιες της δημοσιογραφικής αμεροληψίας και της αντικειμενικότητας δέχονται πιέσεις σε μια εποχή μεγάλης πολιτικής και κοινωνικής πόλωσης. Παρ’ όλα αυτά, η συντριπτική πλειονότητα (88%) των ερωτηθέντων, η οποία περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό αρχισυντακτών και διευθυντών σύνταξης, αναφέρουν ότι η «έννοια της αμεροληψίας έχει μεγαλύτερη σημασία από ποτέ». Ταυτόχρονα, σχεδόν οι μισοί (48%) συμφωνούν ότι «υπάρχουν ορισμένα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα στα οποία δεν έχει νόημα να παραμένουμε ουδέτεροι». Αρχίζει λοιπόν το ξήλωμα του πουλόβερ της πολιτικής ίσων αποστάσεων από τα ΜΜΕ.

Γράφημα 2: α) Σε ποιο βαθμό νομίζετε ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να εξακολουθήσουν να επιδιώκουν την αμεροληψία όταν κάνουν ρεπορτάζ για πολιτικά και κοινωνικά θέματα;
β) Όταν τα ΜΜΕ προβάλλουν πολιτικά και κοινωνικά θέματα ποιο από τα παρακάτω είναι πιο κοντά στις απόψεις σας;

(Κυρίαρχη τοποθέτηση: Η αμεροληψία έχει σημασία περισσότερο από ποτέ, αλλά είναι δύσκολο να είμαστε «ουδέτεροι» σε ορισμένα θέματα).

1η στήλη γραφημάτων: Απαντήσεις Ερωτήματος (α) / 2η στήλη γραφημάτων: Απαντήσεις Ερωτήματος (β)

H Λογοδοσία για την Παραπληροφόρηση

• Η δημοσιογραφική λογοδοσία συνεχίζει να γίνεται πιο σκληρή καθώς οι πολιτικοί επιχειρούν να επωφεληθούν από τις ανησυχίες σχετικά με την παραπληροφόρηση για να ενισχύσουν τους περιορισμούς στην ελευθερία του λόγου. Οι τάσεις αυτές θα είναι επίσης εμφανείς σε ορισμένες φιλελεύθερες δημοκρατίες (όπως φαίνεται από τη διαμάχη γύρω από το νέο νόμο εθνικής ασφάλειας της Γαλλίας).

Συνολικά, η πλειονότητα των ερωτηθέντων (73%) δηλώνουν βέβαιοι για τις προοπτικές της εταιρείας τους το 2021, αν και αρκετά λιγότεροι (53%) δίνουν μια αντίστοιχη απάντηση αναφορικά με το μέλλον της Δημοσιογραφίας. Οι ανησυχίες σχετίζονται με την αύξηση της παραπληροφόρησης και των fakenews και φυσικά με τις επιθέσεις σε δημοσιογράφους και την οικονομική βιωσιμότητα των μικρότερων ή/και τοπικών/περιφερειακών ΜΜΕ.

Στην έρευνα, οι επικεφαλής των ΜΜΕ θεωρούν προφανώς ότι οι αναξιόπιστες πληροφορίες γύρω από τον corona virus και άλλα θέματα που διαδίδονται μέσω των κοινωνικών πλατφορμών έχει συμβάλει στην ενίσχυση της θέσης της Δημοσιογραφίας (68%) αντί να την αποδυναμώσει (22%) το 2021.

Επανεστίαση στα γεγονότα, την ανάλυση και την ειδίκευση

Παρά τις δυσοίωνες οικονομικές προοπτικές, η εμπιστοσύνη στις μεμονωμένες επιχειρήσεις παραμένει εκπληκτικά ισχυρή (73%), ενώ η αξιοπιστία της Δημοσιογραφίας αυξήθηκε από 46% σε 53%, σε σύγκριση με την έρευνα του περασμένου έτους. Αυτό μπορεί να οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι το κοινό πριμοδοτεί ΜΜΕ με αξιόπιστες πληροφορίες.

Πρόκειται για την αναγέννηση των ειδήσεων. Ο κορονοϊός έχει επηρεάσει σε τέτοιο βαθμό τους πάντες, έτσι ώστε τα γεγονότα που βασίζονται σε ρεπορτάζ αποτελούν μια «σανίδα σωτηρίας» για τη συντριπτική πλειονότητα του κοινού. Οι εταιρείες που επένδυσαν σε εξειδικευμένους πόρους και ταλέντα πριν από την κρίση βρέθηκαν στην καλύτερη δυνατή θέση για την ενίσχυση της καλής τους φήμης.

Νέα αξιόπιστη «πηγή», οι καταρτισμένοι δημοσιογράφοι Υγείας

Οι δημοσιογράφοι Υγείας και οι ιατρικοί εμπειρογνώμονες, εφόσον σέβονται το κοινό τους και μεταδίδουν αξιόπιστες πληροφορίες, αποτελούν μια νέα κατηγορία αρκούντων αποδεκτών και αξιόπιστων δημοσιογράφων. Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί και τα ΜΚΔ θα πρέπει να είναι προσεκτικά ώστε τα επιζήμια μηνύματα κατά του εμβολίου ή εναντίον των περιοριστικών μέτρων να μην ενισχύονται κατά τη διαδικασία ελέγχου των γεγονότων. Τα newsrooms έχουν μεγάλη ευθύνη αναφορικά με την ειδίκευση των συντακτών στα newsrooms, οι οποίοι αποδεικνύονται – και είναι λογικό – κατώτεροι των περιστάσεων λόγω του περιορισμένου γνωστικού τους πεδίου για ιατρικά και επιστημονικά θέματα.

«Υπάρχει ανάγκη να προχωρήσουμε ταχύτερα στην αντιμετώπιση θεμάτων προτεραιότητας γύρω από ευρύτερα θέματα Περιβάλλοντος και Τεχνολογίας, καθώς και περιεχομένου για νεότερα ακροατήρια», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Phil Chetwynd, Global News Director του πρακτορείου ειδήσεων AFP (Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων).

Η κυβερνητική στήριξη και η …στήριξη στις κυβερνήσεις

• Οι εκδότες φαίνεται να έχουν λίγο περισσότερη εμπιστοσύνη στην κυβερνητική στήριξη έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου. Περισσότεροι από το 1/3 (36%) θεωρούν ότι «οι πολιτικές παρεμβάσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν» και αυτό το ποσοστό είναι διπλάσιο έναντι της περσινής χρονιάς. Σχεδόν οι μισοί (47%) δηλώνουν στην έρευνα ότι «οι πολιτικές παρεμβάσεις δεν θα προκαλούσαν καμία διαφορά» ενώ ένα επιπλέον 17% καταθέτουν την άποψη ότι «θα μπορούσαν να επιδεινώσουν περαιτέρω τα πράγματα».

O κορωνοϊός σώζει τα δημόσια Μέσα

Η ενημέρωση από τα δημόσια ΜΜΕ γίνεται πιο υπεύθυνη και σαφέστατα πιο ισχυρή, ως εκ τούτου, απομακρύνεται το ενδεχόμενο να διακυβευθεί το υπάρχον μοντέλο χρηματοδότησής τους σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Τα ‘λάφυρα’ των Πνευματικών Δικαιωμάτων

• Καθώς οι πλατφόρμες αναμένεται να καταβάλλουν σημαντικά χρηματικά ποσά σε ορισμένους εκδότες για ειδησεογραφικό περιεχόμενο το 2021, υπάρχει διαφωνία σχετικά με το πώς θα πρέπει να μοιραστούν τα «λάφυρα» (πνευματικά δικαιώματα). Περίπου οι μισοί (48%) από τους ερωτηθέντες πιστεύουν ότι «μόνο ένας μικρός αριθμός ‘ποιοτικών’ ειδησεογραφικών οργανισμών θα πρέπει να λάβουν χρήματα», με το 1/3 (32%) να προτιμά ένα σύστημα που βασίζεται στην ποσότητα (όγκο) του περιεχομένου που χρησιμοποιείται με διανομή των πόρων σε περισσότερους εκδότες. Παρά τα επιπλέον χρήματα που θα προκύψουν τόσο για την αδειοδότηση περιεχομένου όσο και για την Καινοτομία, οι εκδότες πιστεύουν ότι η «Τεχνολογία και οι πλατφόρμες Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης θα μπορούσαν ακόμα να κάνουν πολύ περισσότερα για την υποστήριξη της Δημοσιογραφίας».

Η σημασία των data στην εποχή της εξατομίκευσης

• Πληροφορίες κοινούκαι δεδομένων (74%), διεπιστημονικές ομάδες (68%) και παραδείγματα από άλλες εταιρείες ΜΜΕ (48%) θεωρούνται ορισμένες από τις βέλτιστες πρακτικές προκειμένου να εμπνευστούν τα ΜΜΕ νέες ιδέες.

Άλλοι εκδότες βασίζονται στην “Τεχνογνωσία data” και στην οπτικοποίηση για την παροχή context, ενώ αρκετά online ΜΜΕ| έχουν αξιοποιήσει τη λειτουργικότητα της εξατομίκευσης (customization) προκειμένου να βοηθήσουν το κοινό να κατανοήσει γρήγορα τους μεταβαλλόμενους κανόνες και το νέο, εξαιρετικά ρευστό, τοπίο.

Η ψηφιακή Καινοτομία

• Είναι προφανές ότι μια συνέπεια της πανδημίας ήταν η ταχύτατη έλευση και εμπέδωση της Καινοτομίας, καθώς οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί βρήκαν νέους τρόπους για την αναδημιουργία των υφιστάμενων εκδοτικών προϊόντων ή δημιούργησαν εντελώς νέα μπροστά στην αλλαγή της ζήτησης. Οι εταιρείες έχουν αναγκαστεί να σκεφτούν out of the box για μια σειρά θεμάτων, από την online εργασία έως και την ανάπτυξη νέων formats. «Ήμασταν σε θέση να προχωρήσουμε πολύ πιο γρήγορα και να αγνοήσουμε τη γραφειοκρατία … έτσι καταφέραμε να προωθήσουμε τα πράγματα», αναφέρει η Alina Fichter, επικεφαλής ανάπτυξης ψηφιακών formats στην Deutsche Welle. Άλλο παράδειγμα, το λανσάρισμα του podcast για τον Corona Virus από το CNN και μάλιστα μέσα σε λίγες ημέρες.

Ο αυξανόμενος ρόλος της διορατικότητας και των data κοινού (74%) στην προώθηση της Καινοτομίας τονίζεται στην έρευνα– παράλληλα με τη σημασία των διεπιστημονικών ομάδων (68%). Ακόμη και τα ανώτερα στελέχη που ρωτήθηκαν για την παρούσα έκθεση αναγνωρίζουν ότι η συμβολή τους είναι τώρα μικρότερη για τη δημιουργία νέων ιδεών (26%) και μεγαλύτερη για τη διευκόλυνση άλλων – σε μια διαδικασία που ενημερώνεται από data. Ο ρυθμός της καινοτομίας θα παραμείνει ισχυρός φέτος, καθώς οι εταιρείες MME επιταχύνουν τα ψηφιακά τους σχέδια. Αλλά με λίγα χρήματα διαθέσιμα για μεγάλες νέες επενδύσεις, οι εταιρείες είναι πιθανό να επικεντρωθούν σε βελτιώσεις σε υπάρχοντα προϊόντα και εμπορικά σήματα (70%) αντί να δημιουργούν εντελώς νέα προϊόντα (28%).

Πολλοί από τους ερωτηθέντες είπαν ότι η πανδημία δεν είχε αλλάξει την άποψή τους για τις υπάρχουσες στρατηγικές – αλλά έπρεπε να επισπεύσουν τη διαδικασία εφαρμογής τους, εξαιτίας της.

Η μόδα της οπτικής αφήγησης και το trend των Stories

Τόσο η πανδημία όσο και οι αμερικανικές εκλογές κατέδειξαν την αξία των ειδησεογραφικών οργανισμών στην απεικόνιση και εξήγηση περίπλοκων ιστοριών με απλό και προσιτό τρόπο. Ο προσομοιωτής corona virus της Washington Post είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα με τη δημιουργία ενός 7μελούς δημοσιογραφικού τμήματος που θα ξεκινήσει φέτος. Η Δημοσιογραφία δεδομένων (data journalism) συχνά απομακρύνεται από την παραδοσιακή αφήγηση, προσφέροντας πολλά εργαλεία για να εξηγήσει και να εξερευνήσει τις ειδήσεις. Άλλοι εκδότες αναζητούν τρόπους να αναπτύξουν περισσότερο οπτικό περιεχόμενο, όπως το format “stories” που πλέον προκρίνεται και υιοθετείται από τις περισσότερες κοινωνικές πλατφόρμες.

Η κατά… Facebook χρηματοδότηση δημοσιογράφων

Η έρευνα τεστάρει τον COVID-19 ως επιταχυντή Νέων Τεχνολογιών και τεχνικών συλλογής ειδήσεων. Αυτές περιλαμβάνουν «την προώθηση των προσπαθειών για τη χρηματοδότηση μέσω crowd source του περιεχομένου και τη διερεύνηση του κοινού με γνώμονα τις έρευνες». Παρόμοιες προσεγγίσεις έχουν δοκιμαστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο από το BBC Local Democracy Reporting Service και από τη Facebook χρηματοδότηση δημοσιογράφων για την κάλυψη περιοχών με χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού.

Το News Tab του Facebook που ξεκίνησε πέρυσι στις ΗΠΑ, έρχεται στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτόν τον μήνα και στη συνέχεια στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ινδία και τη Βραζιλία. Στις ΗΠΑ αυτό έχει συμπεριλάβει την καταβολή εκατομμυρίων δολαρίων σε ορισμένους μεγάλους εκδότες με τους μικρότερους οργανισμούς να μένουν εκτός «νυμφώνα».

Παράλληλα η Google έχει ανακοινώνει ότι θα πληρώσει συλλογικά περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια για πνευματικά δικαιώματα σε εκδότες σε παγκόσμιο επίπεδο κατά τα επόμενα τρία χρόνια για τη δημιουργία και επιμέλεια υψηλής ποιότητας περιεχομένου για την υπηρεσία Google News Showcase που θα εμφανιστεί στο Google News και άλλες υπηρεσίες.

Αυτά έχουν ήδη αναπτυχθεί στη Γερμανία και τη Βραζιλία με σχέδια επέκτασης και σε άλλες αγορές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η Google προσφέρεται επίσης να πληρώσει για δωρεάν πρόσβαση στους χρήστες της σε pay walled άρθρα στις ιστοσελίδες εκδοτών που ανήκουν στον κλοιό των συνεργατών της. Αυτό το μοντέλο είναι διαφορετικό από αυτό που λειτουργεί η Apple News, η οποία χορηγεί άδειες τόσο premium όσο και δωρεάν περιεχομένου ως μέρος της υπηρεσίας Apple News/Apple News+ στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Πέρα από τις πρωτοβουλίες των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών, που ορισμένοι θεωρούν ότι υποκινούνται τουλάχιστον εν μέρει από την επιθυμία να αποτραπεί η πιθανή ρυθμιστική παρέμβαση ικανοποιώντας βασικούς εκδότες, ορισμένες χώρες έχουν δει πολιτικά καθοδηγημένες εξελίξεις. Στη Γαλλία, μετά από παρατεταμένες διαπραγματεύσεις, η Google κατέληξε σε μια νέα συμφωνία βάσει της οποίας θα καταβληθούν περί τα 30 εκατ. ευρώ ετησίως σε Γάλλους εκδότες αρχικά για μια τριετία ειδικά για το News Showcase της Google.

Το Netflix απενοχοποίησε το πληρωμένο περιεχόμενο

Μια από τις βασικές τάσεις που διαφαίνεται στην έκθεση προβλέψεων του 2020 ήταν η ώθηση προς την ψηφιακή συνδρομή και άλλες μορφές πληρωμής για κατανάλωση περιεχομένου. Ο Covid-19 έχει δώσει μια μεγάλη ώθηση σε αυτή την τάση, με τις συνδρομές σε ΜΜΕ να αποτελούν το δεύτερο ταχύτερα αναπτυσσόμενο τμήμα – μετά από βίντεο streaming υπηρεσίες όπως η Disney +, το Netflix και το Amazon Prime. Οι μέσες συνδρομές στις ειδήσεις ήταν περίπου 110% υψηλότερες από το προηγούμενο έτος, κατά τη σύγκριση των μηνών Μαρτίου-Μαΐου 2020.

Οι New York Times έχουν προσθέσει περισσότερους από 1 εκατομμύριο καθαρούς ψηφιακούς συνδρομητές το 2020 – αναφέροντας πρωτοφανή ζήτηση για ποιοτική, πρωτότυπη, ανεξάρτητη δημοσιογραφία ενώ ο Σουηδός εκδότης Dagens Nyheter προσέφερε ανοικτή πρόσβαση στην ιστοσελίδα και τις εφαρμογές του για τους πρώτους μήνες της επιδημίας του COVID-19 σε αντάλλαγμα για την αναγραφή της διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου εκ μέρους των αναγνωστών – σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της βάση συνδρομητών του κατά 33%.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Guardian υπήρξε ένας ακόμη ωφελημένος του Covid. Τώρα έχει πάνω από 1 εκατομμύριο τακτικούς συνδρομητές και συνεχείς συνεισφορές – με τις συνδρομές για τις πληρωμένες εφαρμογές του να αυξάνονται κατά 60%. Αλλά το Digital News Report 2020 έδειξε επίσης ότι, όταν οι συνδρομές αποτελούν καθεστώς για μεγάλα εθνικά και διεθνή ειδησεογραφικά brands, παίρνουν τη μερίδα του λέοντος από τα λάφυρα σε ένα περιβάλλον που ο «νικητής παίρνει τα περισσότερα». Για παράδειγμα, η Washington Post σχεδιάζει να προσθέσει 150 νέες θέσεις εργασίας το 2021, δημιουργώντας ένα newsroom άνω των 1.000 δημοσιογράφων ενώ τα μεσαίου μεγέθους και τοπικά ΜΜΕ παραμένουν με όλο και μικρότερο δυναμικό.

Οι συνδρομητές ήρθαν. Και πως θα διατηρηθούν;

Ένα φλέγον ερώτημα θα είναι η διατήρηση όλων των νέων συνδρομητών που ανέβηκαν στο σκάφος κατά τη διάρκεια της πρόσκρουσης με τον Covid. Με περισσότερους εκδότες να κυνηγούν έναν σχετικά μικρό αριθμό καταναλωτών που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν, αυτό θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο δύσκολο καθώς η οικονομία επιδεινώνεται και τα οικονομικά των νοικοκυριών περιορίζονται όλο και περισσότερο. Οι προσφορές μείωσης των τιμών και η διαφοροποιημένη τιμολόγηση είναι δύο πιθανά σενάρια για το 2021. Εκδότες όπως η Wall Street Journal έχουν ήδη λανσάρει και ανακοινώσει ειδικές «προσφορές» για εκείνους που έχασαν τη δουλειά τους ενώ αναμένονται περισσότερες ευνοϊκές προσφορές για τους φοιτητές και όσους ζουν στο όριο της Φτώχειας ή τα ΑΜΕΑ.

Η επικυριαρχία του 5G στην εποχή του omni-channel

• Το 5G βρίσκεται στο επίκεντρο, μαζί με τον πολλαπλασιασμό των νέων συσκευών, συμπεριλαμβανομένων των wearables (φορετές συσκευές) και των έξυπνων γυαλιών. Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι οι εκδότες θα πρέπει να προετοιμαστούν για ένα μέλλον που περιλαμβάνει το «σερβίρισμα» ενημερωτικού και εμπορικού περιεχομένου (των brands) σε όλο και περισσότερες συσκευές και κανάλια διανομής.
Το «στοίχημα» της Τεχνητής Νοημοσύνης

• Οι εταιρείες ΜΜΕ στοιχηματίζουν στην Τεχνητή Νοημοσύνη ως ένα τρόπο παροχής πιο εξατομικευμένων εμπειριών και βελτίωσης της αποδοτικότητας της παραγωγής. Πάνω από τα 2/3 (69%) των ερωτηθέντων αναφέρουν ότι «οι Τεχνολογίες που σχετίζονται με την Artificial Intelligence (ΑΙ) θα έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στη Δημοσιογραφία κατά τα επόμενα πέντε χρόνια, έναντι 18% που “ποντάρουν” στο 5G και του πολύ μικρότερου 9% που θεωρούν σημαντικότερες τις νέες συσκευές και τα interfaces (9%)». Αλλά πολλοί πιστεύουν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα ωφελήσει μάλλον τους μεγάλους εκδότες δυσανάλογα, αφήνοντας τους άλλους εκτός παιχνιδιού.

Γράφημα 3: Πιο σημαντικές τεχνολογίες για τη δημοσιογραφία

• Το περουβιανό πρακτορείο ειδήσεων Ojo Público έχει δημιουργήσει ένα εργαλείο για τον εντοπισμό πιθανών προτύπων διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις.

• Το BBC έχει δοκιμάσει ένα ΑΙ powered Chabot εργαλείο για να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τον Coronavirus χρησιμοποιώντας τη δική του αξιόπιστη υποβολή εκθέσεων και πληροφορίες που συνοψίζονται από επίσημες πηγές.

• Η South China Morning Post χρησιμοποιεί AI για τον εντοπισμό ακροατηρίων και στόχευση σε νέους συνδρομητές.

• Το πρακτορείο ειδήσεων Reuters χρησιμοποίησε την τεχνολογία ομιλίας σε κείμενο για να προσθέσει χρονικά κωδικοποιημένα αντίγραφα σε ολόκληρο το αρχείο ιστορικών βίντεο που χρονολογούνται από το 1896 – σε 11 διαφορετικές γλώσσες.

• Η Globe Mail στον Καναδά έχει αναθέσει πολλές από τις επιλογές σύνταξης στην αρχική σελίδα της και άλλες σελίδες προορισμού σε ένα ΑΙ-based εργαλείο που ονομάζεται Sophi.

• Μια σειρά από δημοσιεύσεις χρησιμοποιούν ΑΙ εργαλεία για την παρακολούθηση θεμάτων φύλου και φυλετικής προκατάληψης στην παραγωγή και τα αποτελέσματα.
Back το Real Life

• Θεωρείται δεδομένη η ανάγκη για face to face επαφή μετά από ένα χρόνο lockdown και περιορισμούς στην κυκλοφορία. Θα επανέλθουν τα Real-life γεγονότα ενώ θα παραμεριστεί το Zoom ως τρόπος διασύνδεσης με τα ΜΜΕ. Οι Δημοσιογράφοι θα βγουν από το γραφείο, ενώ θα απευθυνθούν περισσότερο στις κοινότητες και λιγότερο σε προβεβλημένα πρόσωπα.

Παράλληλα το Online βίντεο (live streaming) καθίσταται στο επίκεντρο της ανησυχίας γύρω από την παραπληροφόρηση, με την άνοδο των υπερ-κομματικών απόψεων που καθοδηγούν τα επιμέρους κανάλια και τα video podcasts που διανέμονται μέσω πλατφορμών όπως το YouTube και το Spotify.

Η επέλαση των Podcasts και video Podcasts

• Ο ήχος εξακολουθεί να είναι ένα φωτεινό σημείο για τα ΜΜΕ, με ισχυρή καινοτομία στο περιεχόμενο και τα επιχειρηματικά μοντέλα. Αναμένεται αύξηση στα πληρωμένα podcasts μέσω πληρωμών πλατφορμών που διευρύνουν το φάσμα των επιλογών άντλησης εσόδων.

Ήδη η Amazon και το Spotify ξεπέρασε στο πεδίο των podcasts την Apple ενώ βλέπουμε ήδη μεγάλες πλατφόρμες να επιθυμούν να ελέγχουν άμεσα την παραγωγή, καθώς και τη διανομή των podcasts.

Η Deloitte εκτιμά ότι η αγορά podcast θα μπορούσε να υπερβεί τα 3,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε παγκόσμιο επίπεδο μέχρι το 2025 – περίπου τρεις φορές το τρέχον μέγεθός της (αν και εξακολουθεί να είναι ένα μικρό κλάσμα της βιομηχανίας ειδήσεων συνολικά). Πολλά από αυτά θα συνεχίσουν να έρχονται μέσω της Διαφήμισης, αλλά θα δούμε επίσης μια σημαντική στροφή σε πληρωμένα μοντέλα το 2021.

Φέτος θα είναι επίσης το έτος των podcasts βίντεο ενώ οργανισμοί ΜΜΕ όπως το Vox έχουν γνωρίσει επιτυχία στη μετατροπή των ηχητικών ιδεών σε βίντεο είτε με την ταυτόχρονη ανάπτυξή τους, είτε διαδοχικά. Οι Times έχουν μετακινηθεί στρατηγικά στην οπτικοακουστική αφήγηση τα τελευταία χρόνια και μπορούμε να περιμένουμε από την εταιρεία να χρησιμοποιήσει αυτές τις εξαγορές για να μπει δυναμικά και να αναπτύξει τα long form και το ντοκιμαντέρ. Παράλληλα εξαπλώνεται η τάση των ακουστικών εκδόσεων των γραπτών άρθρων.

Οι συνέπειες των άδειων newsrooms

Η πιο προφανής αλλαγή στη δημοσιογραφική πρακτική είναι η αναγκαστική υιοθέτηση των απομακρυσμένων πρακτικών εργασίας, χρησιμοποιώντας online εργαλεία συνεργασίας όπως Zoom, Skype, Webex, Teams και Slack. Πολλοί ανθεκτικοί δημοσιογράφοι υποδέχονται θετικά τη νέα δημοσιογραφική κανονικότητα ενώ αρκετοί ειδησεογραφικοί οργανισμοί διαπιστώνουν ότι είναι δυνατόν να τυπωθούν εφημερίδες, να γεμίσουν περιεχόμενο ιστοσελίδες, ακόμα και ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά προγράμματα ειδήσεων, από υπνοδωμάτια, σαλόνια και κουζίνες.

Οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς λειτούργησαν κυρίως με μικρό αριθμό εργαζομένων στο γραφείο ή το studio. Οι μεγαλύτερες δημοσιογραφικές ιστορίες του 2020, συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας του George Floyd και των εκλογικών αποτελεσμάτων στις ΗΠΑ, συντονίστηκαν και μεταδόθηκαν με τη χρήση online εργαλείων.

Αλλά ενώ η αποτελεσματικότητα μπορεί να έχει βελτιωθεί, οι επικεφαλής των newsroom ανησυχούν για τον αντίκτυπο στη δημιουργικότητα, σε μια εποχή που οι πολλές ώρες και η αυξανόμενη πολυπλοκότητα της παραγωγής έχουν προστεθεί στις πιέσεις στο προσωπικό. Όπως αναφέρει η έκθεση Changing Newsrooms τον περασμένο Οκτώβριο, σχεδόν οκτώ στους 10 (77%) πιστεύουν ότι «η απομακρυσμένη εργασία έχει καταστήσει δυσκολότερη την οικοδόμηση και τη διατήρηση σχέσεων, με πολλούς διευθυντές να εγείρουν ανησυχίες σχετικά με το πώς να επικοινωνούν αποτελεσματικά και χωρίς κίνδυνο για την ψυχική υγεία των εργαζομένων».

Ένα νέο υβριδικό μοντέλο

Μια βασική πρόκληση για το επόμενο έτος θα είναι πώς θα προχωρήσει η αγορά από την κρίση σε ένα βιώσιμο υβριδικό in-person /remote μοντέλο. Πολλοί δημοσιογράφοι θα ήθελαν να συνεχίσουν να εργάζονται από το σπίτι, αλλά άλλοι ανυπομονούν να επιστρέψουν στο γραφείο. Αυτό μπορεί να είναι ένα πρόβλημα, καθώς έως και το 50% των ειδησεογραφικών οργανισμών έχουν ενεργά σχέδια για τη μείωση των τετραγωνικών μέτρων των εγκαταστάσεών τους για να εξοικονομήσουν χρήματα, σύμφωνα με την έκθεση Changing Newsrooms.

Το ζωντανό ρεπορτάζ

Το ρεπορτάζ face to face είναι πιθανό να κάνει δυνατό come back το 2021. Η μετάβαση σε 24-ωρη online ροή ειδήσεων έχει καθηλώσει περισσότερους δημοσιογράφους στα γραφεία τους, αναμφισβήτητα συμβάλλοντας στην αυξανόμενη αποσύνδεση με το κοινό τους και την πραγματική ζωή.

Οι εκδότες αρχίζουν να μοιάζουν με e-shops

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι δαπάνες για το ηλεκτρονικό εμπόριο προβλέπεται να έχουν διπλασιαστεί κατά τα επόμενα τέσσερα χρόνια σε 7 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το GroupM. O COVID-19 έχει οδηγήσει σε απότομη αύξηση των online αγορών, με το μερίδιό τους να αυξάνεται στο 35% του συνόλου των λιανικών συναλλαγών στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2020 – από 20% ένα χρόνο πριν. Οι εκδότες σκέφτονται όλο και περισσότερο πώς μπορούν να πάρουν ένα κομμάτι αυτής της αύξησης μέσω του content για επίδοξους αγοραστές.

Κάντο όπως το Netflix

Πολλοί από τους ερωτηθέντες θωρούν ότι το 2021 είναι η χρονιά στην οποία θα πρέπει δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην κεντρική εμπειρία του χρήστη των ιστοσελίδων και των εφαρμογών, η οποία υστερεί όλο και περισσότερο σε σχέση με τις προσδοκίες των καταναλωτών. Ως σημείο αναφοράς προκρίνεται η Amazon και το Netflix.

Μεθοδολογία έρευνας

234 άτομα σε κλειστή έρευνα τον Δεκέμβριο του 2020. Οι συμμετέχοντες, που προέρχονται από 43 χώρες, επελέγησαν επειδή κατείχαν ανώτερες θέσεις (σε δημοσιογραφικούς τομείς, εμπορικές διευθύνεις ή άλλα τμήματα). Τα αποτελέσματα αντικατοπτρίζουν αυτό το στρατηγικό δείγμα επιλεγμένων ηγετών του κλάδου, όχι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα.

πηγή: medianalysis.net

Μπορεί επίσης να σας αρέσουν...

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ