Η διαχείριση της επιδημίας COVID19 από την Ελληνική κυβέρνηση : μια αναμενόμενη αποτυχία
γράφει στο peripteron.eu ο Πάνος Παπανικολάου, Νευροχειρουργός, ΓΓ ΟΕΝΓΕ, μέλος ΔΣ ΕΙΝΑΠ
Η πολυθρύλητη “νίκη” της Ελληνικής κυβέρνησης όσον αφορά την διαχείριση της επιδημίας κατά την περασμένη άνοιξη στο λεγόμενο “1ο κύμα”, δυστυχώς μετατράπηκε σε “Βατερλό” τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο με το 2ο κύμα : χιλιάδες θάνατοι που εκτόξευσαν στα ύψη (κοντά στο 4%) την θνητότητα του διμήνου σύμφωνα με τα ίδια τα επίσημα κρατικά στοιχεία σε ποσοστό διπλάσιο από την συνολική ως τώρα παγκοσμίως αναφερόμενη θνητότητα του 2%. Χαρακτηριστικό δε είναι πως σύμφωνα με αυτά τα επίσημα κρατικά στοιχεία, πολλοί θάνατοι καταγράφησαν ΕΚΤΟΣ Μονάδων Εντατικής Θεραπείας.
Επίσης δυστυχώς, αυτή η τραγική αποτυχία στο “2ο κύμα” ήταν απολύτως προβλέψιμη. Μάλιστα, η ΟΕΝΓΕ και οι Ενώσεις Νοσοκομειακών Γιατρών μέλη της ΟΕΝΓΕ προειδοποιούσαν έγκαιρα εδώ και πολλούς μήνες, ήδη από τον περασμένο Μάρτιο και Απρίλιο αλλά και διαρκώς από τον Μάϊο μέχρι και τον Οκτώβριο. Οι επισημάνσεις αυτές όχι μόνο δεν εισακούστηκαν από τους κυβερνητικούς αρμοδίους αλλά υπήρξε μια κυριολεκτικά εχθρική στάση από την κυβέρνηση ενάντια στους εκπροσώπους των νοσοκομειακών γιατρών τους οποίους χαρακτήριζε “ψεύτες” και “υποκινούμενους”.
1. Στο επίπεδο της πρόληψης και ιχνηλάτησης εξ αρχής τονίζαμε πως απαιτείται πολύ μεγάλος αριθμός τεστ σε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού, δωρεάν και υπό πλήρη κρατικό έλεγχο, στα οποία θα έπρεπε να βασιζόταν ένας σοβαρός επιδημιολογικός σχεδιασμός διαρκείας με περιοριστικά μέτρα εντοπισμένα, στοχοποιημένα και “εντός κοινότητας” (φυσικά με εκούσια συναίνεση, αξιοπρεπείς συνθήκες και υπό ιατρική παρακολούθηση) και όχι αποκλειστικά μέτρα τυφλά, οριζόντια, συλλήβδην, προσωρινά και ασφυκτικά. Δυστυχώς η κυβέρνηση επέλεξε το γνωστό μοντέλο που βολοδέρνει από τα lockdowns στο “μπάτε σκύλοι αλέστε, ανοίξαμε και σας περιμένουμε” και τούμπαλιν. Χαρακτηριστικά ήταν τα όσα διαμοίφθησαν Ιούλιο και Αύγουστο με τον τρόπο που άνοιξε ο τουρισμός όταν ο αρχικός σχεδιασμός ιχνηλάτησης στις πύλες εισόδου της χώρας ανατράπηκε και δεν εφαρμόστηκε ποτέ επειδή εξέφρασαν αντιρρήσεις ξένες κυβερνήσεις και διεθνή τουριστικά πρακτορεία. Επίσης χαρακτηριστι- κό είναι το τωρινό lockdown από αρχές Νοεμβρίου στο οποίο ο πρωτογενής και ο δευτερογενής τομέ- ας της παραγωγής λειτουργούν πλήρως, στους χώρους εργασίας υπάρχει πλήρης ανεξέλεγκτη εργο- δοτική υγειονομική αυθαιρεσία και σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη υπάρχει ασφυξία συγχρωτισμού στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Γι’ αυτό και αποδεικνύεται αναποτελεσματικό κατά μεγάλο μέρος.
2. Στο επίπεδο της περίθαλψης εξ αρχής επισημαίναμε τις τραγικές ελλείψεις προσωπικού και υποδο- μών τόσο στην δημόσια Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία) όσο και στα δημόσια νοσοκομεία. Χαρακτηριστικό είναι πως πριν την επιδημία τα κενά σύμφωνα με τα επίσημα οργανογράμματα σε μόνιμους ειδικευμένους γιατρούς κλάδου ΕΣΥ ήταν συνολικά πάνω από 6000 και σε νοσηλευτικό, βοηθητικό υγειονομικό και λοιπό προσωπικό πάνω από 25000. Μάλιστα είχαμε τονίσει πως αυτά τα οργανογράμματα (που ισχύουν από το 2012) ήταν ήδη “πετσοκομμένα” λόγω μνημονίων και πως τα πραγματικά κενά σύμφωνα με τις ανάγκες είναι ακόμα μεγαλύτερα : περίπου 8500 ειδικευμένοι γιατροί σε νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας και ΕΚΑΒ καθώς και περίπου 35000 νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό. Είχαμε απαιτήσει κατ’ επανάληψη να ακολουθηθεί η διαδικασία .Πράξη Νομοθετικού περιεχομένου κατά παρέκκλιση ισχυουσών διατάξεων λόγω επιδημίας, ώστε να γίνουν οι αναγκαίες μόνιμες προσλήψεις. Συγκεκριμένα, είχαμε απαιτήσει από τον Μάρτιο να διοριστούν σε μόνιμες θέσεις επιμελητών όλοι οι γιατροί που είχαν υποβάλλει αίτηση για θέση στο ΕΣΥ και να μονιμοποιηθεί το επικουρικό προσωπικό και οι συμβασιούχοι. Μάλιστα για την μονιμοποίηση του επικουρικού προσωπικού είχε δεσμευθεί δημόσια ήδη από τον Μάρτιο ο ίδιος ο πρωθυπουργός ο κ. Μητσοτάκης, μια δέσμευση που ουδέποτε τήρησε. Όμως αυτή η διαδικασία (ΠΝΠ κατά παρέκκλιση ισχυουσών διατάξεων λόγω επιδημίας) ακολουθήθηκε από την κυβέρνηση πολύ περισσότερο για τελείως άσχετα θέματα με πρόσχημα την επιδημία (την επαναφορά του εργατικού δικαίου της χώρας πίσω στον 19ο αιώνα, την αστυνομοκρατία και πλήθος έργων και προμηθειών τελείως άσχετων με την επιδημία) παρά για την ενίσχυση της δημόσιας περίθαλψης. Μόνο την τελευταία στιγμή και με σπασμωδικό τρόπο έγιναν κάποιες μονιμοποιήσεις γιατρών αποκλειστικά στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και όχι στις λοιπές ειδικότητες και τμήματα. Οι προσλήψεις περιορίστηκαν κυρίως μόνο σε 7000 επικουρικούς συμβασιούχους (περίπου 750 γιατρούς και 6200 νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό). Σχετικές δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας από τον περασμένο Απρίλιο ήδη έδιναν την αίσθηση πως η πολιτική ηγεσία είχε πιστέψει πως η επιδημία είχε νικηθεί οριστικά από τότε και πως 2ο κύμα δεν επρόκειτο να υπάρξει. Πρακτικά βήματα ενίσχυσης έγιναν μόνο όσον αφορά την ανάπτυξη νέων κλινών ΜΕΘ κυρίως από τον Σεπτέμβριο και μετά, κυρίως με βάση ιδιωτικές δωρεές αλλά χωρίς έγκαιρη μέριμνα για το προσωπικό που θα τις στελέχωνε. Δεν υπήρξαν παρόμοια βήματα όσον αφορά κτιριακή υποδομή και εξοπλισμό ούτε για πτέρυγες νοσηλείας, ούτε για ΤΕΠ, ούτε για Πρωτοβάθμια Περίθαλψη. Μάλιστα, η Πρωτοβάθμια Περίθαλψη όχι μόνο δεν ενισχύθηκε σε προσωπικό και υποδομές αλλά κυριολεκτικά αποσαρθρώθηκε με μετακινήσεις γιατρών και νοσηλευτών προς τα νοσοκομεία για κάλυψη κάποιων από τα εκεί κενά.
Όλα τα παραπάνω εξηγούν την αποτυχία στην διαχείριση του 2ου κύματος της επιδημίας. Μια αποτυχία για την οποία υπάρχουν εγκληματικές κυβερνητικές ευθύνες.
