Επιστροφή
γράφει στο peripteron.eu ο Βαγγέλης Πάλλας Δημοσιογράφος – Ερευνητής – Αναλυτής IFJ/SPJ
Στο παρελθόν υπήρξαν άνθρωποι που ‘θελαν να προχωρήσουν μπροστά, να προοδέψουν, αλλά η επιστροφή γι’ αυτούς έγινε συνώνυμη της συντήρησης, της στασιμότητας, της μιζέριας και της απελπισίας. Υπάρχουν άνθρωποι, που αληθινά είναι πολλοί. Αρνήθηκαν τον εαυτό τους από φόβο. Αρνήθηκαν τρόπους ζωής, συναισθήματα, επιλογές κι αποφάσεις.
Μα η ζωή του καθενός γράφει πάνω το όνομά του. Αναλωθήκαμε χρόνια να κυνηγάνε την κοινωνική αποδοχή, να αρνούνται να συμβαδίζουν με το μοντελάκι ζωής, που άλλοι θεωρούν πρέπον… Γι’ αυτούς τους ανθρώπους η επιστροφή είναι αναθεώρηση και τρόπος ζωής… Γιατί η χειρότερη δυστυχία που μπορεί ένας άνθρωπος να καταδικαστεί, είναι να μετρά τη ζωή που δεν έζησε…
Για όλους αυτούς τους ανθρώπους που τόλμησαν να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους, που θυσιάστηκαν, αυτοί πού‘ζησαν για τις ιδέες τους και όχι από τις ιδέες τους, η επιστροφή είναι δύσκολη…
Η επιστροφή από το παρόν στο παρελθόν είναι εύκολη. Η επιστροφή από παρελθόν σήμερα είναι ένα μεγάλο κατόρθωμα… Το χειρότερο είναι ότι μάθαμε να ζούμε χωριστά, μέσα από ένα χαμηλό κάτασπρο τοίχο. Μια ανισόπεδη γεωγραφία της οποίας η πυξίδα τρελάθηκε, πια δεν δείχνει ούτε νότο, ούτε την πηγή με το νερό.
Είναι οι επιλογές μας. Η επιστροφή μας γίνεται στο facebook. Φτιάχνουμε προφίλ, χρειαζόμαστε την εικόνα μας, με αγωνία και κανόνες. Διαγράφουμε φίλους και στίγματα από το προφίλ μας. Διαγραφές, τοίχοι μεταξύ μας. Ένας τοίχος ο καθένας. Η επιστροφή μας ανάμεσα στις διατάξεις των ψηφίων και στην οικονομική μας μοναξιά. Μάθαμε να είμαστε μόνοι μας, στο παρελθόν αλλά και τώρα… Κάθε φορά που ακούγεται ένα «κρακ» στον άξονα της γης.
Κάθε φορά που ένα παιδί καταλαμβάνει το θήτα του «θανάτου» το βήτα της βίας. Εμείς επιστρέφουμε και κρυβόμαστε πίσω από τους άσπρους τοίχους του μυαλού μας.
Σ’ αυτό το σπίτι βγάζουν τα παράθυρα, σπάζουν τις πόρτες σε χίλια κομμάτια από τις πόρτες τρεις άντρες μπήκανε χαρούμενοι πέντε γυναίκες βγήκαν δακρυσμένες απ’ τα παράθυρα πετούν πολύχρωμα πουλιά… Μίλτος Σαχτούρης
Επιστρέψαμε και φτιάξαμε ένα δικό μας κόσμο για να νιώθουμε ασφαλείς μέσα σ’ αυτόν. Σιγά – σιγά γίναμε ναυαγοί μέσα στη μοναξιά μας. Όπως οι πρόσφυγες και μετανάστες να χαμογελούν. Αυτοί δεν έχουν βάρκιζες να κλαίνε, ούτε πεζούλια να χωρίσουν. Από καμένες πατρίδες έρχεται και μια βάρκα σε κάποιο βυθό… Γι’ αυτούς δεν έχει επιστροφή.
Είμαστε τρομοκρατημένοι, φοβισμένοι, αγχωμένοι, όλα αυτά μαζί και πολλά περισσότερα για αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Εκατοντάδες εικόνες που κατά σύμπτωση είναι ίδιες. Χιλιάδες συναισθήματα που τα ζήσαμε, χωρίς να τα επεξεργαστούμε. Και να λοιπόν που είμαστε πάλι εδώ με το ίδιο χαμόγελο, με το ίδιο όνειρο, απέναντι στον εαυτό μας, αλλά και στη δόλια μας πατρίδα.
Γυρνούσες τόσα χρόνια τα λιμάνια και ιστορίες έλεγες πολλές, για κάποιους που τους ‘ρίξαν στα λιοντάρια μα βγήκαν ζωντανοί χωρίς πληγές. Κανέναν ποτέ δεν προσκύνησαν δεν άκουσαν καμιά διαταγή…
Αναρωτιόμαστε ακατάπαυστα πως γίνεται να ξεχνάμε; Πώς γίνεται να αφήνουμε πίσω μας όσα συμβαίνουν και να προχωράμε χωρίς αναμνήσεις, χωρίς τίποτα; Πώς γίνεται να έχουμε αποσυνδεθεί από το παρελθόν; Από τα αγαπημένα μας πρόσωπα;
Η ζωή τεστάρει τους ανθρώπους. Κάποιοι παλεύουν με δύσκολους υπολογισμούς και άλλοι αντιμετωπίζουν απλά μαθηματικά. Οι πιο όμορφοι άνθρωποι είναι εκείνοι που έχουν γνωρίσει την ήττα, τον πόνο, τον αγώνα, την απώλεια… Με άλλα λόγια αυτοί οι άνθρωποι δεν γεννήθηκαν καλοί, απλά επέλεξαν να είναι …
Αυτοί οι άνθρωποι κουβαλούν ελπίδα, όνειρα, επειδή προέρχονται από δύσβατα μονοπάτια, αγώνες, εξορίες και αποκλεισμούς. Η επιστροφή τους είναι απώλεια. Επιστροφή στο παρελθόν, στη λήθη… Και όταν άρχισαν να μας λείπουν, αναρωτηθήκαμε «κάτι θα’χουν κάνει για να τους χάσουμε». Έχουμε δίκιο, γιατί δεν έκαναν απλά κάτι, αλλά πολλά. Ονειρεύτηκαν πως μπορεί να ζήσει κάποιος όρθιος.
Ονειρεύτηκαν έναν δίκαιο κόσμο μπροστά στον οποίο θα είμαστε όλοι ίσοι. Μας λείπουν χωρίς πολύ θόρυβο γιατί ήταν επαναστάτες. Ανακάλυψαν ότι η ιστορία είναι απάτη και ήθελαν να την ξαναγράψουν. Για αυτούς επιστροφή υπάρχει μόνο στη μνήμη μας. Αυτοί που λείπουν δεν έχουν αγάλματα στα πάρκα. Από αυτούς μας απέμειναν κάποιες φωτογραφίες με κορνίζα στους τοίχους.
Ας μάθουμε να ζούμε χωρίς αυτούς επειδή αποτελούν κομμάτι μας, ξέρουμε γιατί μας λείπουν, επειδή την απουσία τους την αναπληρώνουμε εμείς…
Εκατοντάδες χιλιάδες έλληνες προσπαθούν στην καθημερινότητα να μαζέψουν τα κουρέλια τους. Δεν είναι μελόδραμα, όπως λένε οι ανόητοι κούφιοι παπαγάλοι της πολιτικής και της δημοσιογραφίας, που δεν έχουν ιδέα τι συμφορά έχουν προκαλέσει. Η πιο επικίνδυνη μορφή ηλιθιότητας έχει γίνει σήμα κατατεθέν.
… ήμουν πάντα κοντά σας, έγινα σύντροφός και ιδρώτας στην πονεμένη πορεία σας στο χρόνο. Ήμουνα πύρινα λόγια Βελεστινλήδων στα Βαλκάνια, τα ματωμένα στάρια στα Κιλελέρ, τα νεκρά κορμιά των καπνεργατών στη Σαλονίκη του ’36. Κι έπειτα έγινα ΟΧΙ βροντερό στα χείλη τους και αντάρτικο τραγούδι στα θρυλικά βουνά τους. Αργότερα πυρπόλησα τις καρδιές τους στη Λευκωσία και την Κερύνεια, κι έγινα αγώνας ανένδοτος και βήμα γοργό στα πόδια.
Η επιστροφή ανθρώπων στο παρόν, είναι μια πραγματικότητα. Έχω δει ανθρώπους να ταξινομούν τα πάντα στο μυαλό τους σε κουτάκια. Καλοσφραγισμένα και καλά ξεχωρισμένα το ένα από τα άλλο κουτάκια. Ανθρώπους που στοιβάζουν τελειωμένες καταστάσεις και αναμνήσεις στο πίσω μέρος του μυαλού τους, με στόχο η επιστροφή τους να αποφύγει ανούσιες καταστάσεις. Επιστρέψανε οι περισσότεροι για να μας δείξουν ότι η ελευθερία προϋποθέτει ανάληψη ευθύνης. Τους βλέπεις καθημερινά να αναπαράγουν την κυρίαρχη προπαγάνδα. Αυτοί και εμείς…
Η επιστροφή αυτών των ανθρώπων, μας θύμισε τις Κυριακές γύρω από το τραπέζι να γελούν, να χορεύουν, να ξεχνούν τα απατηλά όνειρά τους. Σήκωναν το ποτήρι με το κρασί, κοιτάζοντας στα μάτια με τρυφερή περηφάνια, με βίαιη στοργή, με πάθος οπλισμένο με μέλλον, γιατί αυτοί που επέστρεψαν ήταν αγωνιστές.
Όλοι εδώ πέρα έχουμε έναν ουρανό και το ίδιο χαμόγελο.
Αύριο μπορεί να μας σκοτώσουν.
Αυτό το χαμόγελο, κι αυτόν τον ουρανό, δεν μπορούν να μας τα πάρουν.
Γιάννης Ρίτσος
Εμείς μείναμε εδώ, τι κάναμε; Φοβόμαστε να μιλήσουμε, ζούμε σε ένα κόσμο που τα πάντα είναι αγοραπωλησία. Φοβόμαστε να εκφραστούμε γιατί επιλέξαμε να ζούμε σε έναν κόσμο, δίχως συναίσθημα.
Αυτοί έχουν για δικαιοσύνη τα συμφέροντά τους. Κι εμείς έχουμε για δικαιοσύνη τις ανάγκες μας. Πώς μπορούμε να συνυπάρχουμε; Δεν τους άκουσα ποτέ να λένε τη λέξη «καημός». Είναι δύσκολη λέξη και δεν έχει νόημα για δαύτους. Γιατί εμείς κλειστήκαμε στα τείχη μας, μείναμε μόνοι μας για λόγους ανεξήγητους…