Ας μιλήσουμε… για καπιταλισμό

γράφει στο peripteron.eu ο Βαγγέλης Πάλλας, ∆ηµοσιογράφος – Ερευνητής – Αναλυτής IFJ / SPJ

Ο Καπιταλισμός ξεκίνησε τα δρομολόγια του πριν κάτι αιώνες. Σήμερα ο απόγονος του, συνεχίζει να συντηρείται και να τρέφεται με ανθρώπινο κρέας σε εργασιακούς λαβύρινθους, στα πεδία των μαχών, στις στοές ορυχείων κι εργοστάσια.

Ο Καπιταλισμός έχει πολλές εφεδρείες. Έχει καταφέρει να κρατά εγκλωβισμένους εντός των τειχών του συστήματος ένα μεγάλο τμήμα των λαϊκών στρωμάτων.

Τι είναι όμως αυτό που πράγματι φοβίζει τους Καπιταλιστές; Τι απεχθάνονται όλοι αυτοί; Τι πολεμούν με κάθε μέσο διαστρεβλώνοντας την Ιστορία και την επικαιρότητα. Κατασκευάζοντας θεωρίες όπως αυτή των «Δύο άκρων» στήνοντας συνεχώς νέα αναχώματα, ποινικοποιώντας και καταστέλλοντας απεργίες και λαϊκές δράσεις…

Ιστορικά, η άνοδος του Καπιταλισμού και η πίεση περιορισμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πήγαιναν μαζί. Η Δημοκρατία και ο Καπιταλισμός μοιράζονται την υπόθεση, ότι ο κόσμος δικαιούνται να ζει σε «καλύτερο περιβάλλον». Σήμερα ο καπιταλισμός δυσκολεύεται πολύ περισσότερο να παράγει βελτιώσεις στην ευημερία. Αντίθετα υπάρχουν ενδείξεις αυξανόμενης ανισότητας. Αυτός ο συνδυασμός περιορίζει τη Δημοκρατία και την καθιστά παράτυπο.

Όταν μιλάμε για τον Μαρξ, θα πρέπει να κατανοήσουμε, ότι ο Μαρξ γύρισε τον κόσμο ανάποδα αρκεί να αξιοποιήσεις σωστά τα εργαλεία για την αλλαγή του κόσμου.

Τα καράβια της θλίψης, τα τελευταία χρόνια, πύκνωσαν τα δρομολόγια τους στα γύρω νερά. Και δεν είναι καν καράβια. Κάτι σαπιόβαρκες προορισμένες για τον πάτο της θάλασσας. Απ’ αυτές ξεμπαρκάρουν μερικοί. Ένα παιδί χωρίς τη μάνα του, ένας πατέρας χωρίς τα παιδιά του, ένας νιόγαμπρος χωρίς την νιόνυφη, ένα ανθρώπινο ερείπιο βρεγμένο και άλαλο και κάμποσες ανθρωποσακούλες γεμάτες ματαιωμένη προσδοκία για ζωή.

Τα καράβια της θλίψης είναι καμιά φορά και σύγχρονα πλεούμενα, μεγάλα, με χοντρούς κάβους, με πορτοκαλί φουγάρο και ψηλές μπουκαπόρτες. Φτάνουν συνήθως τη νύχτα και κάνουν μόνο το ένα σφύριγμα του ερχομού που κόβει τον ύπνο των παραλιμανιώτικων σπιτιών. Ο κόσμος πάει κι έρχεται. Κουβαλώντας βαλίτσες, κουτιά, πακέτα, κλουβιά με ζώα, αδημονία, κούραση, αγκαλιές και ναυτία. Είναι όμως και φορές που κουβαλά κι ένα ανθρώπινο πακέτο. Ξέρεις από πριν πως στο αμπάρι έχει κι αυτό το φορτίο, καθώς στο λιμάνι καρτερούν πολλά μαύρα ρούχα. Και στεγνά πρόσωπα. Από’ αυτή τη μαύρη συντροφιά, δεν ακούγεται κανένα «καλωσόρισες». Μόνο «κουράγιο». Και βγαίνουν οι νταλίκες και τα φορτηγά από τα σωθικά του καραβιού και κόκκινα μάτια και… «κουράγιο».

Και πάλι, μετά βγαίνουν κι άλλοι επιβάτες, πατώντας πιο προσεκτικά, κουβαλώντας ένα μπογαλάκι ρούχα γύρω από τον καινούριο άνθρωπο που γέννησαν στα μαιευτήρια της Αθήνα. Η συντροφιά που τους περιμένει κρατάει ένα-δύο μπαλόνια. Άλλοτε γαλάζια κι άλλοτε τριανταφυλλιά. Χθες ήταν τριανταφυλλί. Αυτό το μπαλόνι, μέσα στη νύχτα, κάπως μαλάκωσε το έρεβος των μαύρων ρούχων.

Απ’ τα ανοιχτά παράθυρα μπαίνει η Άνοιξη αλλά από την πόρτα έχουν μπει κι έχουν στρογγυλοκάτσει ο ρατσισμός και το απότοκό του, ο φασισμός. Όχι τώρα, από παλιά ο ρατσισμός είναι ο μοχλός, το πρόσχημα και το άλλοθι, των άγριων ταξικών διαχωρισμών, της εκμετάλλευσης, των πολέμων, των μαζικών θανατικών.

Ο ρατσισμός που έχει θρέψει όλων των λογιών τις μισαλλοδοξίες κι έχει αθωώσει όλων των λογιών τις παλιανθρωπιές, σφραγίζει σήμερα κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής, με όλο και πιο αιμοβόρες εκδηλώσεις που κοντεύουν να συναγωνίζονται την αθλιότητα των κονκισταδόρων.

Είμαστε εμείς που νικήσαμε τη σκλαβιά. Χρόνια παλεύαμε λευτεριά για να έρθεις. Αιματοποτισμένοι οι δρόμοι μας, γεμάτα τα νεκροταφεία μας, γκρεμισμένα τα σπίτια μας. Χτικιό στα στήθη μας και κουρέλια σκεπάζουν το κορμί μας. Μα κοίταξε μας. Φτερουγίζουμε, λάμπουμε. Είμαστε εμείς που νικήσαμε τη σκλαβιά. Είμαστε εμείς που σπάσαμε τις αλυσίδες …Ανώνυμου

Ένα από τα ζητήματα που απασχολεί εδώ και δεκαετίες τους θεωρητικούς, πολιτικούς επιστήμονες, ιστορικούς, στοχαστές και κοινωνιολόγους, είναι το πως ο καπιταλισμός και η αστική δημοκρατία γέννησαν ή ανέχθηκαν -επέτρεψαν να αναπτυχθεί στους κόλπους τους ο φασισμός -ναζισμός. Υπήρξαν οι κοινωνικές, πολιτικές, ιδεολογικές προϋποθέσεις μέσα στο ίδιο το αστικό σύστημα, σε συνδυασμό με πρόσθετους ιστορικούς παράγοντες που συνέβαλλαν καθοριστικά στην εκδήλωση του φασιστικού φαινομένου.

Στις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, με διάφορες εκφάνσεις των συνθηκών αλλοτρίωσης, εκμετάλλευσης και καταπίεσης τα πράγματα έχουν φτάσει σε οριακό σημείο. Πρόκειται γι’ αυτό που περιεκτικά αναφέρουμε ως «κρίση του πολιτικού συστήματος». Το κοινωνικό και οικονομικό σύστημα που ζούμε είναι συνυφασμένο με την ελευθερία, την ηθική και την αξιοπρέπεια. Για να δουλέψει ο καπιταλισμός χρειάζεται μια δεξαμενή φθηνής πλεονάζουσας εργασίας όμως δεν την έχει πάντα πως την εξασφαλίζει; Με το ζόρι.

Η αριστερά έχει και ιστορία και παρόν. Φαίνεται όμως πως αυτά τα δύο στοιχεία δεν συναρμόζονται, το ένα δεν παραπέμπει στο άλλο αλλά το αποκλείει, με συνέπεια να υπάρχουν 2 γλώσσες, 2 στάσεις, 2 πολιτικές κουλτούρες. Στο σήμερα, συγκρούονται 2 κόσμοι. Ο πολιτικά και ηθικά αδίστακτος κόσμος της χρεοκοπίας και της υποτέλειας, ο κόσμος της κυρίαρχης αστικής τάξης και ο κόσμος των εργαζομένων, ο κόσμος που παράγει, που αγωνίζεται για δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη και εθνική ανεξαρτησία.

Συνήθως αυτό που θέλουμε να αλλάξουμε όσο αφορά στα κοινά είναι η πολιτική. Σίγουρα περιμένουμε μια αλλαγή φιλοσοφίας που θα έδινε τέλος στις πολιτικές αυθαιρεσίες της αστικής τάξης. Η ιστορία είναι σκληρή, κυνική, συχνά απάνθρωπη. Καμαρώνουμε για τον πολιτισμό που δημιούργησε η Γαλλική Επανάσταση, όμως δεν αναγνωρίζουμε την προσφορά σ’ αυτήν του Ροβεσπιέρου.

Η ιστορία είναι από τη φύση της ανήθικη. Άλλωστε η ηθική αφορά μόνο άτομα και ποτέ ομάδες ανθρώπων, πόσο μάλλον πλήθη ανθρώπων. Η ιστορία κάνει τη δουλειά της, ερήμην, των αισθημάτων και των δακρύων. Δύσκολα είναι να κρίνεις την ιστορία.

Ένα μεγάλο κτήριο δεν γκρεμίζεται μονομιάς με ένα μονάχα χτύπημα του εκσκαφέα. ρέπει προηγουμένως να έχουν ανοιχτεί τρύπες, ρήγματα, να έχει δεχθεί πολλούς κλονισμούς. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους. Η φιλελεύθερη οικονομική που εφαρμόσθηκε σκληρά στην Ελλάδα εξασθένησε τους μηχανισμούς τους οποίους στηρίζεται το κοινωνικό κράτος.

Η συρρίκνωση του κράτους συνοδεύεται από μεταβίβαση δραστηριοτήτων του δημοσίου τομέα στον ιδιωτικό. Πρόκειται για πραγματικό κατακερματισμό των δημοσίων επιχειρήσεων και την πώληση των τμημάτων τους. Π.χ. Γαλλία.
Ο «εκσυγχρονισμός» του κράτους διαβρώνει την καθημερινότητα των εργαζομένων. Η σύγχρονη ιστορία αποκαλύπτει την έκταση του εκσυγχρονισμού δια των μάνατζερ. Ένα κράτος μάνατζερ.

Ο καπιταλισμός είναι μια σκοτεινή και σατανική αρρώστια, που με βουλιμία προσπαθεί να σκλαβώσει ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά εμείς που αγαπάμε τον άνθρωπο, με ενωμένες τις δυνάμεις μας, μπορούμε και πρέπει να νικήσουμε. Ζώντας στο «στομάχι» του θηρίου, αισθανόμαστε μόνο τα πιο δυνατά χτυπήματα, όπως τις καταπληκτικές νίκες των λαών ενάντια στον καπιταλισμό.

Για τους καπιταλιστές, η ιστορία είναι παραμύθια. Στον κόσμο τους δεν χωράνε παρά μόνο μουγκοί, ακίνητοι νεκροί.
Ακούμε πολλές φορές να λένε ότι υπάρχει ανάγκη και επιθυμία για μια επανάσταση. Αυτή η ιδέα μια άλλης κοινωνίας παρουσιάζεται μεν σαν πρόσταγμα δεν είναι όμως. Αυτός που μιλάει για επανάσταση πρέπει να το θέσει ο ίδιος στον εαυτό του.

Όσο οι άνθρωποι θα ψάχνουν στα σκουπίδια της ιστορίας, οι ένοχοι θα καλύπτουν αριστουργηματικά τα ίχνη του εγκλήματος που διέπραξαν στο όνομα του λαού.

Μια φορά και έναν καιρό η εξουσία αποφάσισε να κλειδώσει τα όνειρα των ανθρώπων σε ένα μπαούλο και στη συνέχεια το έκρυψε. Οι δυνάμεις καταστολής υπάκουσαν στις διαταγές και ξεκίνησαν να κάνουν ντου στα σπίτια με βίαιο τρόπο. Άρπαζαν λοιπόν τα όνειρα και τα κλείδωναν. Οι πιο πολλοί άνθρωποι τα έδωσαν με μεγάλη ευκολία, γιατί τόσα χρόνια έμαθαν να υπακούουν και εκείνοι στην εξουσία. Έγιναν ρομπότ, έχασαν την ουσία της ζωής, γκρέμισαν όλα τα δάση και έφτιαξαν πολυκατοικίες και το μόνο που τους απέμεινε ήταν τα όνειρα. Τώρα η εξουσία καπιταλισμός θα είναι ικανοποιημένη αν τους τα πάρει και αυτά. Αν το πραγματοποιήσει τότε οι άνθρωποι θα είναι χειραγωγημένοι.

Κάποιοι αντέδρασαν και αρνήθηκαν να τα παραδώσουν. Συγκρούστηκαν με τις δυνάμεις καταστολής, χτυπήθηκαν άσχημα, δικάστηκαν όμως ως τρομοκράτες.